Kết quả đàm phán bốn bên về Ukraine sẽ vô hiệu?

Chỉ 24 giờ sau khi Mỹ, EU, Nga và Ukraine đồng ý sơ bộ về thỏa thuận nhằm tháo gỡ tình hình căng thẳng tại Ukraine, thỏa thuận này có những dấu hiệu đổ vỡ.

Người biểu tình ủng hộ liên bang hóa Ukraine từ chối rời khỏi các tòa nhà chính phủ mà họ đã chiếm đóng trên 10 thành phố ở miền đông Ukraine và cho biết họ sẽ không rời khỏi các tòa nhà này nếu chính phủ lâm thời ở Ukraine không giải tán.

Ông Deniss Pushilin, người phát ngôn của Cộng hòa Donetsk cho biết, thỏa thuận của hội nghị 4 bên tại Geneva là hợp lý, nếu nó được áp dụng cho cả chính phủ Kiev. Người biểu tình ở Donetsk cho rằng, chính phủ Kiev cũng là một chính phủ “bất hợp pháp” được lập lên sau cuộc đảo chính lật đổ cựu Tổng thống Yanukovych.

Đòi hỏi của người biểu tình miền đông Ukraine gần như sẽ không trở thành hiện thực khi Mỹ, EU và Ukraine đều không có ý định về vấn đề này khi đồng ý với thỏa thuận tại Geneva vào ngày 17/4.

Một trong những điều khoản chính của thỏa thuận tháo gỡ tình hình căng thẳng ở Ukraine là việc “tất cả các tòa nhà bị chiếm đóng trái phép phải được trả lại các chủ nhân hợp pháp” – và đây được coi là sự bất đồng cơ bản giữa các bên ở Ukraine khi tranh cãi về việc ai sẽ được coi là hợp pháp.

Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào khi được hỏi về vấn đề này. Tuy nhiên trong buổi họp báo tại Washington sau khi hội nghị 4 bên ở Geneva kết thúc, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết ông không lạc quan về việc Nga sẽ tuân thủ kết quả của hội nghị và đưa ra những lời ẩn ý rằng Nga có thể sẽ phải đón nhận thêm các lệnh trừng phạt nếu không tuân thủ.

Thỏa thuận của hội nghị 4 bên ở Geneva cũng kêu gọi các nhóm vũ trang bất hợp pháp giải giáp, trả lại các đường phố và quảng trường bị chiếm đóng cũng như hứa hẹn sẽ ân xá cho những người giao nộp vũ khí. Tuy nhiên theo hãng thông tấn AP, không có bất cứ tòa nhà chính phủ nào được trả lại cũng như không có bất cứ nhóm vũ trang nào giải giáp vũ khí.

Người biểu tình tại các thành phố Lugansk và Donetsk vẫn tiếp tục những cuộc biểu tình ủng hộ việc thành lập liên bang Ukraine. Thậm chí, người biểu tình ở thành phố Lugansk còn xúc tiến việc hợp pháp hóa lực lượng vũ trang địa phương thành “Quân đội Nhân dân Donbass”.

Trong khi đó, Nga vẫn tuyên bố về việc nước này không có bất cứ binh sĩ nào ở miền đông Ukraine. Điều này đồng nghĩa với việc, Nga không có khả năng kiểm soát việc thực hiện các điều khoản của thỏa thuận 4 bên về Ukraine tại Geneva.

Trong phiên trả lời câu hỏi của người dân Nga ngày 17/4, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Nga có quyền can thiệp vào miền đông Ukraine để bảo vệ những người nói tiếng Nga tại đây.

Ông Putin cũng nhắc lại nhiều lần về việc miền đông nam Ukraine từng là một phần của Đế quốc Nga dưới tên gọi Novorussia trước khi Quốc hội nước này cho phép vùng này trở thành một phần của Ukraine vào những năm 1920.

Cũng trong phiên trả lời này, ông Putin khẳng định giải pháp duy nhất cho Ukraine là Chính phủ Kiev phải giải quyết vấn đề bất ổn trong nước bằng cách thương lượng giữa các lực lượng chính trị trong nước thay vì tìm kiếm giải pháp từ bên thứ 3 như Mỹ và Nga.