Gà chín cựa - sản vật bước ra từ truyền thuyết
“Gà chín cựa” hay còn gọi là gà nhiều cựa được xem là đặc sản quý của vùng núi Xuân Sơn (Phú Thọ). Đây là giống gà gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh, tương truyền trước kia sản vật này còn được người dân dùng để cung tiến vua.
So với các giống gà khác, gà chín cựa Xuân Sơn không chỉ có hương vị thơm ngon đặc trưng mà còn mang nhiều ý nghĩa, tượng trưng cho sự may mắn, sung túc và tài lộc. Chính vì thế mà vài năm trở lại đây, giống gà này được nhiều người săn lùng làm quà biếu Tết trong dịp đầu năm mới.
Anh Nguyễn Đắc Tùng (SN 1989), chủ trang trại gà chín cựa Hùng Vương ở bản Dù, xã Xuân Sơn, Tân Sơn (Phú Thọ) cho biết “gà chín cựa” thực chất chỉ là tên mà người dân hay dùng để chỉ giống gà nhiều cựa. Loại gà này có nguồn gốc là gà rừng, trước đây đã được người dân tộc Dao và Mường Phú Thọ bắt về nuôi từ lâu nhưng phải đến những năm 2003, khi vườn quốc gia Xuân Sơn được thành lập, đường xá được mở mang thì nhiều người mới biết đến giống gà quý này.
Theo anh Tùng, gà 9 cựa thực chất chỉ là tên gọi của loại gà nhiều cựa. Ảnh: N.Đ.T
Nhìn chung, gà nhiều cựa khi lớn lên có tướng mạo hùng dũng với bộ lông ngũ sắc, mào đỏ như máu, mắt sáng tinh anh, ngực nở, đuôi cong vút tựa cầu vồng, tiếng gáy vang.
Theo những người dân có kinh nghiệm, gà nhiều cựa từ khi nở ra đã thấy rõ ở cổ chân mọc ra một chùng 3 cựa về sau. Khi trưởng thành, mỗi chú gà trống mọc thêm 1 cựa sừng nhọn và cong vút (không có ở gà chín cựa mái) và càng nuôi lâu cựa càng dài, càng bóng.
Hiện gà 7 - 8 cựa trên thị trường có giá bán từ 250 - 1 triệu đồng/kg tùy hình dáng. Ảnh: Đ.N.Q
Đôi mắt Gà nhiều cựa sáng quắc không bị hốt hoảng ngay cả khi bị giữ chặt. Chính vì có đôi chân chắc khỏe, có sải cánh rộng nên có loài gà này có thể bay.Gà chín cựa - đặc sản độc lạ, quà Tết nhiều ý nghĩa
So với các giống gà khác, gà chín cựa Xuân Sơn có hương vị thơm ngon đặc trưng. Không phải ngẫu nhiên mà gà cựa nằm trong danh sách những giống gà ngon nhất trong thế giới ẩm thực, bởi gà cựa nhiều thịt nâu, dai, giòn, thơm có vị ngọt thanh. Thịt gà chỉ cần chế biến theo cách thông thường cũng đủ để cảm nhận được sự khác biệt trong hương vị.
Bên cạnh những hương vị gà truyền thống thì có rất nhiều những nét biến tấu mới mẻ đầy sáng tạo từ gà: gà nướng, gà hấp lá sen, gà rang muối, gà xào lăn… mỗi món một hương vị riêng biệt.
Anh Nguyễn Văn Đức tiết lộ, tùy vào từng loại gà, giá tiền sẽ khác nhau. Gà nhiều cựa loại cơ bản sẽ có giá từ 300.000 - 500.000 đồng/kg. Loại gà có mẫu mã đẹp hơn, dùng để mang đi biếu có giá vài triệu đồng.
Gà có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau (Ảnh: Internet)
Đặc biệt nhất, loại gà bộ từ 8-9 cựa vẫn vô cùng hiếm. Trung bình, 1000 con gà mới xuất hiện 2 con có gà chín cựa. Đây cũng chính là lý do dù giá lên tới hàng chục triệu đồng nhưng không phải cứ có tiền là mua được. Để “tậu” được một chú gà trống có đủ chín cựa trong thời gian cận Tết, người mua có thể phải trả số tiền lên tới 10 - 30 triệu đồng/con. Thậm chí, kể cả có tiền chưa chắc đã mua được giống gà này.
Cá biệt, năm 2017, một đại gia đã chi 40 triệu đồng để mua một chú gà chín cựa về cầu lộc. Đến nay, giống gà nhiều cửa đã được nhân rộng và chăn nuôi tập trung để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Dẫu vậy, để sở hữu một chú gà có đúng chín cựa thì nhiều đại gia vẫn phải bỏ nhiều tiền và công sức.
Ngoài giá trị về mặt ẩm thực, gà chín cựa còn mang nhiều ý nghĩa, tượng trưng cho sự may mắn, sung túc và tài lộc. Chính vì thế mà vài năm trở lại đây, giống gà này được nhiều người săn lùng làm quà biếu Tết trong dịp đầu năm mới.