Theo những gì chúng ta biết cho đến nay, kể từ kỷ Cambri, trên trái đất đã xảy ra 5 cuộc đại tuyệt chủng.
Cuộc tuyệt chủng hàng loạt lần thứ sáu
Dữ liệu nghiên cứu cho thấy sau khi nền văn minh nhân loại ra đời, tốc độ tuyệt chủng của các sinh vật trên trái đất đã vượt quá giá trị bình thường và tiếp tục tăng tốc theo trình độ ngày càng cao của nền văn minh nhân loại. Ngày nay, tốc độ tuyệt chủng sinh học trên trái đất đã vượt quá mức trung bình của năm lần tuyệt chủng hàng loạt trước đó, vì vậy nhiều nhà khoa học tin rằng đợt tuyệt chủng hàng loạt thứ sáu đã bắt đầu.
Sự xuất hiện của mọi loài trên trái đất là kết quả của quá trình chọn lọc tự nhiên, giữa các loài thường có những mối liên hệ tinh vi, vì vậy có thể nói việc duy trì đa dạng sinh học giúp ích rất nhiều cho việc duy trì sự ổn định của môi trường sinh thái trái đất.
Có thể hình dung rằng nếu một số lượng lớn các loài trên trái đất bị tuyệt chủng trong một thời gian ngắn, chắc chắn sẽ gây ra những thiệt hại khó lường cho môi trường sinh thái và không thể chỉ có một mình con người. Rõ ràng, đây là một mối đe dọa lớn đối với nhân loại và nhân loại nên cảnh giác, nhưng đây không phải là mối đe dọa duy nhất mà nhân loại đang phải đối mặt.
Các nhà khoa học cảnh báo nhân loại đang đối mặt với 3 mối đe dọa lớn, cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6 chỉ là một trong số đó.
Vào ngày 13 tháng 1 năm 2021, một nhóm nghiên cứu gồm 17 nhà khoa học đã xuất bản một bài báo trên "Biên giới của Khoa học Bảo tồn", nêu rõ rằng số liệu thống kê của 150 nghiên cứu cho thấy loài người đang phải đối mặt với ba mối đe dọa lớn như sau.
1. Bài toán về dân số
Thống kê cho thấy số người trên trái đất hiện nay là khoảng 7,8 tỷ người, gấp đôi số người trên trái đất vào năm 1970. Mặc dù tốc độ tăng số lượng người hiện nay có xu hướng chậm lại nhưng thực tế vẫn đang tăng lên, và dự kiến đến năm 2050. Năm 2000, số người trên trái đất sẽ đạt 9,9 tỷ người, sau đó số lượng người sẽ tiếp tục tăng và tình trạng này sẽ tiếp tục cho đến ít nhất là năm 2100.
Các nhà khoa học chỉ ra rằng càng nhiều người trên trái đất đồng nghĩa với việc tài nguyên trên trái đất sẽ bị tiêu hao nhanh hơn và đồng thời tạo ra nhiều chất gây ô nhiễm môi trường hơn, mâu thuẫn không ngừng giữa con người với nhau, nếu kiểm soát không tốt thì nền văn minh nhân loại có thể bị hủy diệt.
2. Suy giảm đa dạng sinh học
Kể từ 11.000 năm trước, sinh khối của trái đất đã giảm đi một nửa, ước tính một cách thận trọng rằng khoảng 20% đa dạng sinh học đã biến mất, trong 500 năm qua, khoảng 600 loài thực vật và 700 loài động vật có xương sống đã tuyệt chủng. Quy mô quần thể của các loài động vật có xương sống đã giảm trung bình 68% trong 50 năm qua và côn trùng cũng đang biến mất nhanh chóng ở nhiều khu vực.
(Trong ảnh là bản tóm tắt các hạng mục thay đổi môi trường chính, với màu đỏ đại diện cho những hạng mục đã bị hư hại, mất mát hoặc bị ảnh hưởng theo cách khác và màu xanh đại diện cho những hạng mục còn nguyên vẹn, còn lại hoặc phần lớn không bị ảnh hưởng)
Ngoài ra, diện tích đất ngập nước trên trái đất chỉ còn chưa đến 15% so với 300 năm trước và khoảng 70% các con sông dài hơn 1.000 km trên trái đất không thể chảy tự do bình thường. các rạn san hô trong đại dương đã giảm hơn 50%, diện tích cỏ biển đã giảm trung bình 10% mỗi thập kỷ kể từ đầu thế kỷ trước, rừng tảo bẹ đã giảm 40% và sinh khối cá săn mồi lớn đã giảm khoảng 67%.
Có nhiều dấu hiệu cho thấy đa dạng sinh học trên trái đất đang suy giảm với tốc độ chưa từng có, đồng nghĩa với việc cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6 đã bắt đầu tồn tại trên trái đất 20% rất có khả năng bị tuyệt chủng.
3. Sự nóng lên toàn cầu
Các nhà khoa học chỉ ra rằng sự nóng lên toàn cầu là mối đe dọa lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt, và tình hình hiện nay là mặc dù mọi người thường nhìn thấy (hoặc cảm nhận) những tác động của sự nóng lên toàn cầu, chẳng hạn như nhiệt độ cao kỷ lục và thời tiết ngày càng khắc nghiệt hơn, đã khơi dậy cảnh giác cho con người nên đối phó với sự nóng lên toàn cầu.
Các nhà khoa học cảnh báo, nếu tình trạng này không được thay đổi, tác động của sự nóng lên toàn cầu sẽ tiếp tục tích tụ và sau nhiều thập kỷ, con người sẽ nếm trái đắng do chính mình gieo trồng.
Vậy con người nên phản ứng như thế nào?
Xét về tình hình hiện nay, ba mối đe dọa lớn mà nhân loại đang phải đối mặt không phải là không giải quyết được, nhưng điều này đòi hỏi nhân loại phải có những biện pháp hiệu quả, chẳng hạn như kiểm soát sự gia tăng dân số của chính mình, sử dụng tối đa các nguồn tài nguyên tái tạo, phát triển các công nghệ mới, giảm lượng khí thải carbon, tăng cường bảo vệ môi trường tự nhiên (thậm chí cân nhắc tái tạo lại môi trường sinh thái nếu cần thiết)… Nói chung, con người cần phải đề cao cảnh giác, chỉ khi hiểu rõ các mối đe dọa trước mắt, chúng ta mới có thể thực sự nghĩ cách để đối phó với chúng.