Lại có thêm 1 công dân Mỹ nữa bị giết tại Syria chỉ trong vài tuần vừa qua, chỉ có điều lần này là trong 1 hoàn cảnh hoàn toàn khác. Douglas McAuthur McCain đã bị “Quân đội Giải phóng Syria” giết trong 1 cuộc đấu súng khi đang chiến dấu cho IS (Nhà nước Hồi giáo), trở thành người Mỹ theo đạo Hồi đầu tiên bị giết tại Syria. Chuyện này xảy ra khi cả thế giới vẫn còn đang bàng hoàng sau vụ chặt đầu phóng viên Mỹ James Foley được biết đến lần đầu tiên vào tuần trước. Những cái chết liên tiếp của Foley và McCain đã cho Mỹ những ly do khác nhau cho cùng 1 mục tiêu: đánh bom Syria.
Nhân tố Foley
Vụ chặt đầu Foley đã thu hút sự chú ý của thế giới vào sự tàn bạo của nhóm hồi giáo IS (mà tiền thân là ISIL) và Mỹ đã nhanh chóng nắm lấy cơ hội này. Cùng với sự xuất hiện của phóng viên người Mỹ khác, Steven Sotloff và 1 phụ nữ vô danh vốn là nhà hoạt động nhân quyền đang bị IS bắt giữ đã làm tình hình thêm cấp bách khiến ông Obama phải lên tiếng: “Nước Mỹ sẽ làm mọi thứ có thể để bảo vệ người dân của mình”.
 |
| Cảnh nhà báo Mỹ Foley bị IS chặt đầu. |
Nếu như không vì những tai tiếng sau cái chết của Foley, Mỹ sẽ không quan tâm đến số mệnh những đồng bào của mình ở Syria nhiều đến vậy. Tuy nhiên giờ đây, nhân tố Foley đã được lấy như 1 cái cớ để các nhà hoạch định chiến lược của Mỹ tuyên bố rằng Mỹ phải có những hành động quân sự ở Syria để tiêu diệt IS và giải cứu những con tin người Mỹ. Sự “ngăn chặn mang đầy tính nhân văn” này, mặc dù sẽ khiến cả 2 bên có những mất mát, cũng sẽ xoa dịu những người theo chủ nghĩa tự do ở Mỹ và châu Âu.
Mối liên hệ giữa McCain và al-Awlaki
Cái chết của Douglas McCain đã kích động những người ủng hộ kế hoạch ném bom Syria của Mỹ. Có ý kiến cho rằng việc 1 tay súng cực đoan người Mỹ xuất hiện ở Syria cho thấy mối đe dọa tiềm tàng cho an ninh quốc gia, khi họ có thể sử dụng những chiến thuật học được trên chiến trường để lan truyền khủng bố ở quê nhà.
Sự hiện diện của những tay súng nước ngoài ở Syria không phải là điều mới mẻ, tuy nhiên, vì Damascus đã nói trong nhiều năm nay rằng hàng ngàn tay súng đã đến Syria từ hơn 80 quốc gia khác nhau, kể cả những nước phương Tây. Lợi dụng sự công khai từ cái chết của McCain, có thể Mỹ sẽ lại tuyên bố rằng họ phải tấn công chống lại những người Mỹ đang có mặt ở chiến sự tại Syria, điều này sẽ làm thỏa mãn những người bảo thủ ở Mỹ và sự tham lam của NATO.
Điều này dã từng xảy ra trước kia vào năm 2011, khi Anwar al-Awlaki và con trai anh, cả 2 cùng là người Mỹ, đã bị giết bởi máy bay không nguời lái của Mỹ ở Yemen. Mặc dù cái chết của con trai anh là hoàn toàn ngoài ý muốn, Mỹ vẫn kiên quyết khẳng định al-Awlaki là mối đe dọa với nước Mỹ, mặc dù anh chỉ tham gia vào hoạt động tuyên truyền cho al-Qeada vào lúc đó. Nên biết rằng, tổng thống Obama phải đồng ý cho mọi cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, và chính phủ của ông bảo vệ ông khỏi những vụ giết hại người Mỹ ở nước ngoài bằng cách, giống như trường hợp al-Awlaki, hợp pháp hóa với lời biện minh là hành động chống khủng bố.
Vậy nên, nếu như al-Awlaki bị giết chỉ vì là 1 người tuyên truyền, vậy thì không có lý do gì mà Mỹ cũng không giết hại 1 người Mỹ có vũ trang và tham gia vào lực lượng các tay súng cực đoan IS như McCain.
Xây dựng liên minh mới
Cái chết của Foley và McCain đang làm nền tảng để Washington xây dựng 1 “Liên minh Tình nguyện” (COW) mới, khi mà càng nhiều thương vong càng thu hút thêm những thành viên. Cái chết của Foley đã tạo động lực cho cái gọi là “can thiệp nhân đạo” của COW. Những quốc gia có công dân bị IS bắt làm con tin, ví dụ như Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ muốn tham gia vào liên minh này với những lý do. Có thể trong tương lai gần những con tin Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được chuyển từ Iraq sang Syria, đồng nghĩa với việc người Thổ sẽ tham gia vào cuộc chiến với Syria sau này. IS hay 1 nhóm khủng bố có liên quan cũng có thể gây ra 1 sự cố trên đồi Golan, bắt giữ binh lính làm con tin, mang họ đến Syria.
Điều này có thể khiến Israel ném bom Syria với mức độ tàn bạo như khi họ làm ở dải Gaza. Hơn nữa, từ cái chết của Foley cũng thấy rằng không phải vụ bắt cóc nào cũng được công khai, vậy nên có thể có nhiều hơn những con tin nước ngoài bị IS bắt giữ mà thế giới vẫn không hề hay biết. Thông tin, dù là đúng hay sai, trong những trường hợp này có thể được công bố 1 cách có chọn lọc để làm lí do cho việc gia nhập COW của nhiều nước.
Cái chết của McCain đã thôi thúc nhiều quốc gia ủng hộ việc thành lập COW, đặc biệt là những nước đang chống lại các tay súng cực đoan ở Syria. Nếu như Mỹ là người đi đầu trong việc giết hại công dân nước mình nếu họ chiến đấu bên cạnh IS, thì Pháp và Anh ( 2 nước có nhiều công dân tham gia các tổ chức khủng bố ) sẽ nhanh chóng tham gia chiến dịch này.
Đây là 1 điểm nổi bật khi 3 nước thành viên mạnh nhất của NATO sẽ hợp sức chống lại Syria. Là các nước thành viên chủ chốt của liên minh, sự kêu gọi chiến tranh của họ là tối quan trọng trong việc thay đổi những quyết định thành hành động mang tính bước ngoặt.
Thu hút sự ủng hộ của đồng minh
Mỹ nhấn mạnh rằng họ chỉ tấn công Syria khi có sự ủng hộ của các đồng minh trên thế giới cũng như trong khu vực. Không nên xem điều này đồng nghĩa với việc Mỹ có thể bị bị ngăn cản, tuy nhiên, nên nhìn nhận nó như 1 sự tăng cường quân số cho bất cứ cuộc chiến nào mà Mỹ phát động, bất kể có bao nhiêu quóc gia gia nhập COW. Trên bình diện quốc tế, COW sẽ bao gồm các nước thành viên NATO và nhiều hơn nữa, các nước đang trang bị và hỗ trợ cho quân đội người Kurd ở Iraq vài tháng gần đây, như Anh, Pháp, Đức, Italia, Croatia, Canada, Albania, biến mọi cuộc chiến ở Syria lúc này gần như là 1 cuộc chinh phạt khác của NATO.
Ở khu vực, Mỹ vẫn là hùng mạnh nhất nhưng còn có sự giúp đỡ từ Thổ Nhĩ Kỳ, Israel, Jordan và các nước vùng Vịnh, đều là các nước phản đối chính phủ được nhân dân bầu cử của Syria. Những nước này cũng là những đối tác quân sự thân thuộc với Mỹ và có 1 độ tương tác nhất định, cho phép Lầu Năm Góc “điều khiển từ phía sau” trong cuộc chiến với Syria sau này. Israel có thể không tham gia hoàn toàn, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan chắc chắn sẽ có mặt. Qatar và UAE có thể trợ giúp bằng cách ném bom Syria, điều đã từng xảy ra trước kia vào năm 2011 và năm 2014.
Cái chết của Foley và McCain được những người đứng đầu nước Mỹ xem như 1 món quà, khi giờ đây họ đã có lý do để phát động chiến tranh tại Syria với những lý do quân sự và đạo đức.
Người Mỹ cho rằng sau cái chết của Foley, họ có nghĩa vụ bảo vệ những người Mỹ bị bắt làm con tin khác ở Syria, trong khi vụ việc của McCain cho thấy người Mỹ phải tiêu diệt IS ngay trước khi chúng mang chiến thuật khủng bố vào nước Mỹ. Những lý do nhân đạo và chống khủng bố này đã giúp cho việc thành lập COW, và Mỹ được dự đoán là sẽ kêu gọi các đồng minh NATO cùng các đồng minh ở vùng Vịnh tham gia tấn công Syria. Trên hết, toàn bộ câu chuyện về cái chết của những người Mỹ tại Syria lại là 1 điều mỉa mai đến đau lòng khi cái chết lại là lý do được sử dụng để gây ra nhiều cái chết khác.