Thời điểm giao mùa, đặc biệt khi trời lạnh – chính là lúc nguy cơ viêm phổi, đột quỵ và các biến cố tim mạch ở người cao tuổi tăng rõ rệt. Nguyên nhân chủ yếu là do hệ miễn dịch suy giảm, khả năng điều hòa thân nhiệt kém và các bệnh nền sẵn có dễ bùng phát dưới tác động của nhiệt độ thay đổi đột ngột.

Mới đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương đã tiếp nhận và điều trị cho cụ P.T.M (90 tuổi, ở Hà Nội) bị viêm phổi nặng. Cụ được người nhà đưa đến trong tình trạng mệt lả, khó thở, ho húng hắng, ăn uống kém.

Trước đó một ngày, cụ tắm nước ấm lâu và bị trượt ngã trong nhà vệ sinh. Sáng hôm sau, người thân phát hiện cụ mệt nhiều, khó thở nên lập tức đưa đến bệnh viện. Qua thăm khám, xét nghiệm, các bác sĩ xác định cụ bị viêm phổi nặng, phải điều trị tích cực và theo dõi sát sao.

Trường hợp khác là cụ N.T.L (94 tuổi, Hà Nội) nhập viện với biểu hiện sốt cao 39°C, ho nhiều, đờm đặc, khó thở. Hai ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân bắt đầu, sốt, ho, uống thuốc hạ sốt tại nhà không đỡ. Khi vào viện, bác sĩ ghi nhận đờm trắng đục, chỉ số Spo₂ tụt còn 85%, phổi có viêm và tràn dịch màng phổi hai bên. Bệnh nhân được điều trị kháng sinh phổ rộng, thuốc giãn phế quản, hỗ trợ hô hấp bằng oxy lưu lượng cao và hút đờm tích cực để làm sạch đường thở, giảm nguy cơ suy hô hấp .

Viêm phổi là một trong các nguyên nhân hàng đầu khiến người cao tuổi phải nhập viện, thậm chí có nguy cơ tử vong. Ảnh BV

Theo TS.BS Vũ Minh Điền, mùa lạnh là thời điểm nhiều bệnh lý ở người cao tuổi dễ tái phát hoặc trở nặng. Trong đó, viêm phổi là một trong các nguyên nhân hàng đầu khiến người cao tuổi phải nhập viện, thậm chí có nguy cơ tử vong. Không khí lạnh, khô khiến niêm mạc đường hô hấp bị kích thích, phản xạ ho yếu, đờm khó khạc nên dễ nhiễm khuẩn.

Bên cạnh viêm phổi, người cao tuổi còn dễ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Thời tiết lạnh làm mạch máu co lại, huyết áp tăng, tim phải làm việc nhiều hơn, đặc biệt nguy hiểm với những người có bệnh nền tim mạch, xơ vữa động mạch hoặc đái tháo đường.

Ngoài ra, các bệnh xương khớp cũng thường trở nên trầm trọng khi trời lạnh. Máu lưu thông kém khiến khớp bị cứng, đau nhức, nhiều người còn bị chuột rút, co cứng cơ về đêm. Một số trường hợp còn gặp tai nạn do lạnh, như ngã trượt trong nhà tắm, hạ thân nhiệt hoặc ngộ độc khí than khi sưởi không đúng cách.

Theo TS. Điền, người cao tuổi cần được quan tâm đặc biệt trong mùa đông, Giữ ấm toàn thân, đặc biệt là bàn tay, bàn chân, cổ và ngực. Không tắm muộn, tránh ra ngoài sớm khi trời còn lạnh. Ăn uống đủ chất, bổ sung rau xanh, trái cây, uống đủ nước ấm. Duy trì vận động nhẹ trong nhà để tăng lưu thông máu.Theo dõi huyết áp, đường huyết thường xuyên và dùng thuốc đúng chỉ dẫn.

Khi có các dấu hiệu như khó thở, ho kéo dài, sốt, mệt mỏi… cần đến cơ sở y tế khám sớm, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, vì bệnh có thể diễn tiến nhanh và nặng hơn ở người già. Bệnh viêm phổi nếu không được điều trị tốt dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, sốc nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết và có thể tử vong.

Để phòng ngừa và kiểm soát viêm phổi, các bác sĩ khuyến cáo người dân nhất là đối với trẻ em dưới 5 tuổi, người lớn hơn 65 tuổi, người có bệnh lý nền, suy giảm miễn dịch nên tiêm phòng cúm hằng năm, vắc-xin phế cầu một lần trong đời để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng.