"Mỹ nữ Hà Thành" và các vai diễn để đời
NSƯT Lê Vân sinh năm 1958 trong gia đình có truyền thống làm nghệ thuật. Bố của chị là NSND Trần Tiến, mẹ là NSƯT Lê Mai, cậu ruột là NSƯT Lê Chức. Dưới chị là hai người em gái ruột cũng đều hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật và là những nghệ sĩ nổi tiếng gồm: NSND Lê Khanh, nghệ sĩ múa Lê Vi.
Từ tấm bé, cả ba chị em Lê Vân, Lê Khanh và Lê Vi đã bộc lộ năng khiếu nghệ thuật bẩm sinh. Ban đầu, Lê Vân là một nghệ sĩ múa nhưng chị bất ngờ rẽ hướng sang điện ảnh.
Với loạt vai diễn đa dạng, Lê Vân ghi dấu ấn diễn xuất của mình qua các tác phẩm kinh điển tại Việt Nam như: “Chom và Sa (1978)”; “Những con đường (1979)”; “Đất mẹ (1980)”; “Chị Dậu (1981)”; “Thằng Bờm (1987)”; “Tình xa (1988)”; “Đêm hội Long Trì (1989)”; “Lời thề (1996)”…
Vai diễn đáng chú ý trong sự nghiệp diễn xuất của NSƯT Lê Vân phải kể tới là vai người vợ trẻ mất chồng trong bộ phim “Bao giờ cho đến tháng 10”. Đây cũng chính là vai diễn để đời của NSƯT Lê Vân. Bằng khả năng diễn xuất chuyên nghiệp, NSƯT Lê Vân đã tái hiện hình ảnh một nàng Duyên là hiện thân hoàn hảo của những đức tính điển hình ở người phụ nữ Việt Nam: Nhân hậu, thủy chung, giàu đức hy sinh. Chính vai diễn này đã mang đến cho chị giải thưởng Bông sen Vàng dành cho “Nữ diễn viên xuất sắc nhất” tại LHP Việt Nam năm 1985. Đây cũng là vai diễn mà nữ nghệ sĩ ưng ý nhất.
Nói về vai diễn đầy cảm xúc này, NSƯT Lê Vân tâm sự: “Khi diễn, tôi cũng không nhận ra đâu là ranh giới giữa đời thực và đời sống phim ảnh”.
"Đêm hội Long Trì" được xem là bộ phim dã sử thành công nhất của làng điện ảnh Việt tính đến hiện tại. Tác phẩm dựa trên tiểu thuyết cùng tên của tác giả Nguyễn Huy Tưởng, chia thành 2 tập mang tên "Cầu hôn" và "Quả báo".
Phim lấy bối cảnh xã hội đang trong giai đoạn phân rã và suy thoái, Chúa Trịnh Sâm (Thế Anh) độc sủng Tuyên Phi Đặng Thị Huệ (Lê Vân) tìm cách thâu tóm quyền lực, dung túng cho em mình là Đặng Lân làm càn.
NSƯT Lê Vân trong phim Đêm hội Long Trì. Ảnh trong phim
Trong phim, đạo diễn Hải Ninh đã táo bạo đưa cảnh Tuyên Phi Đặng Thị Huệ câu dẫn Trịnh Sâm lên màn ảnh, tạo nên cảnh nóng "có một không hai" gây chấn động màn ảnh Việt lúc bấy giờ.
Theo đó, khi biết Trịnh Sâm tới thăm, Đặng Thị Huệ đã có màn "tắm tiên" táo bạo để câu dẫn nhà vua (do diễn viên đóng thế Lê Vân thực hiện). Ngoài ra, phim còn có nhiều cảnh ân ái đầy nóng bỏng giữa Trịnh Sâm và Đặng Thị Huệ.
Năm 1995, khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, NSƯT Lê Vân đột ngột tuyên bố giải nghệ, lui về ở ẩn. Khoảng thời gian này, nữ nghệ sĩ giữ kín mọi thứ liên quan tới đời tư, hầu như không tiếp xúc với truyền thông hay xuất hiện trên báo chí.
Tình duyên trắc trở của NSƯT Lê Vân
Năm 2006, Lê Vân bất ngờ cho ra mắt cuốn tự truyện “Lê Vân: Yêu và sống”. Cuốn sách nhanh chóng trở thành đề tài bàn tán, gây tranh cãi với không chỉ công chúng mà cả người nhà của NSƯT Lê Vân. Trong sách, nữ nghệ sĩ đã có những chia sẻ vô cùng thẳng thắn về cuộc sống thời thơ ấu khốn khó của mình và gia đình; những xung đột trong hôn nhân giữa bố mẹ và cả đời sống tình cảm đầy sóng gió với 3 cuộc hôn nhân.
Khi được hỏi về mục đích khiến chị quyết định viết sách, NSƯT Lê Vân cho biết, chị không hề có ý định “vạch áo cho người xem lưng”, chị coi đây là một cơ hội để mình được chia sẻ, giãi bày và tự thú. Bất chấp việc cuốn tự truyện gây tranh cãi, NSƯT Lê Vân khẳng định rằng, nhờ cuốn sách mà chị thấy lòng được thanh thản, thấu hiểu hơn với gia đình.
Qua cuốn tự truyện, công chúng được biết rõ hơn về đời sống tình cảm của NSƯT Lê Vân. Chị có tổng cộng 3 mối tình, trong đó là 2 cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Cuộc hôn nhân đầu tiên của Lê Vân chỉ kéo dài 14 ngày.
NSƯT Lê Vân hé lộ trong cuốn tự truyện: “Thời đó, người ta không cấp nhà cho người độc thân. Đúng lúc ấy, tôi đang chán đời nên bảo anh thôi được, nếu như anh nói, để tạo điều kiện cho người ta phân phối nhà cho anh thì em với anh sẽ đi đăng ký kết hôn, nhưng anh đừng bao giờ nghĩ cái tờ giấy đăng ký kết hôn ấy ràng buộc được em. Em làm chỉ để cho anh đi xin nhà thôi”. Nhưng NSƯT Lê Vân sớm nhận ra mình không có tình cảm gì với người chồng đầu tiên và rồi chị là người chủ động đưa ra quyết định ly hôn.
Ở lần kết hôn thứ hai, chị nên duyên với một người Việt Kiều lai Pháp đã có một đời vợ và 3 người con riêng. Tuy nhiên, vì tình cảm dần phai nhạt cộng thêm không có con chung nên sau 10 năm chung sống, chị và người chồng thứ 2 quyết định "đường ai nấy đi".
Chỉ đến khi gặp gỡ và lên xe hoa cùng người chồng thứ ba là người Hà Lan tên Abraham, NSƯT Lê Vân mới chính thức tìm được bến đỗ hạnh phúc trọn vẹn. Cặp đôi có với nhau 2 người con và định cư tại nước ngoài.
Năm 2019, khi được phỏng vấn, NSƯT Lê Vân chia sẻ, chị cảm thấy mãn nguyện khi được làm “người bình thường”, không ai nhận ra mình. Chị có cuộc sống khép kín, bình yên bên gia đình và thường xuyên đi làm từ thiện với bạn bè.
Khi nói về ý nghĩa của hạnh phúc, NSƯT Lê Vân cho rằng: “Trước đây, tôi không tin vào hai chữ hạnh phúc bởi bị "bó" vào phạm vi vô cùng nhỏ hẹp của lứa đôi. Đến nay, tôi đã ngộ ra ý nghĩa của hạnh phúc lớn hơn thế rất nhiều khi mình biết yêu thương và biết chia sẻ”.