Virus giống HIV, nguy cơ lây sang người nguy hiểm sao?

Virus giống HIV xâm nhập tế bào người trong phòng thí nghiệm

Đầu tháng 10/2022, các nhà nghiên cứu của trường Đại học Colorado Boulder cảnh báo về một loại virus ít được biết đến nhưng có những điểm tương đồng với virus HIV, đang "sẵn sàng lây lan sang con người".

Loại virus này vốn đã gây bệnh đặc hữu với triệu chứng giống Ebola ở các loài linh trưởng hoang dã tại châu Phi, và gây tử vong ở một số loài khỉ.

Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Cell, tập trung vào các arteriviruses, vốn phổ biến ở loài ngựa và lợn nhưng ít được quan sát ở các loài linh trưởng không phải con người. Cụ thể, nhóm chuyên gia nghiên cứu về virus sốt xuất huyết simian (SHFV), gây ra căn bệnh chết người tương tự như Ebola và từng làm bùng phát đợt dịch chết chóc ở các đàn khỉ bị nuôi nhốt vào những năm 1960.

Theo nghiên cứu, một phân tử hoặc thụ thể, được gọi là CD163, tạo điều kiện cho virus xâm nhập và gây nhiễm trùng cho các tế bào đích. Thông qua một loạt các thí nghiệm, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng virus có thể bám vào thụ thể CD163 của con người, xâm nhập vào bên trong tế bào và tạo ra các bản sao của chính nó.

Giống như HIV và virus suy giảm miễn dịch simian tiền thân của nó (SIV), virus simian arteriviruses cũng tấn công các tế bào miễn dịch, vô hiệu hóa cơ chế bảo vệ, đồng thời tồn tại lâu dài trong cơ thể.

"Loại virus này đã tìm ra cách xâm nhập vào tế bào con người, tự nhân lên và thoát khỏi một số cơ chế miễn dịch quan trọng vốn bảo vệ chúng ta. Điều này khá hiếm gặp và chúng ta nên chú ý đến nó", Sara Sawyer, tác giả nghiên cứu, cho hay.

Trong 15 năm, phòng thí nghiệm của Sawyer đã sử dụng kỹ thuật và các mẫu mô từ động vật hoang dã trên toàn cầu để tìm hiểu loại virus động vật nào có thể dễ lây sang người.

Đối với nghiên cứu mới nhất, bà và chuyên gia Cody Warren đến từ Viện BioFrontiers, đã tập trung vào các arteriviruses.

“Có những điểm tương đồng rất sâu sắc giữa loại virus này và loại virus simian gây ra đại dịch HIV", Warren nhấn mạnh.

Tuy vậy, tác giả nghiên cứu trấn an rằng một đại dịch khác sẽ không xảy ra, và người dân không nên lo lắng. Họ đề nghị cộng đồng y tế toàn cầu nghiên cứu sâu hơn về các simian arteriviruses và phát triển xét nghiệm kháng thể trong máu cho loại virus này, đồng thời xem xét việc giám sát các quần thể người có tiếp xúc gần với vật mang mầm bệnh.

Trả lời trên tờ Nature, nhà virus học Sara Sawyer nhấn mạnh sự cần thiết của việc theo dõi chặt chẽ bệnh nhiễm trùng simian arteriviruses ở người, dù chưa trường hợp nào được báo cáo.

Chẳng hạn như, chúng ta có thể tiến hành xét nghiệm máu đối với những người ở các vùng của Châu Phi, nơi loài linh trường bị nhiễm virus này, để xem liệu ai đó có kháng thể với simian arteriviruses hay không. Nếu có, điều đó đồng nghĩa với việc họ đã bị nhiễm bệnh lúc trước.

"Chưa có ai được chẩn đoán nhiễm simian arteriviruses không có nghĩa là không có người mắc. Chỉ là do chúng ta chưa tìm mà thôi", Scitech Daily dẫn lời chuyên gia Cody Warren.

Theo Nature, các loài linh trưởng có môi trường sinh lý khá giống môi trường của con người. Chúng ta đã thấy nhiều loại virus ở loài linh trưởng "nhảy" sang người như virus Zika, HIV, sốt xuất huyết. Chính vì vậy, simian arteriviruses đang được quan tâm đặc biệt và sự lo ngại của giới khoa học khi virus này xuất hiện là hoàn toàn có cơ sở.