Trong các loại rau mọc hoang dại có thể dùng để chế biến món ăn phải kể tới rau cần trôi. Theo tìm hiểu, rau cần trôi còn có tên gọi khác là cây trôi tàu…, tên khoa học là Ceratopteris thalictroides (L.) Brongn. Dù mang tên cần trôi nhưng loại rau này lại không có họ hàng gì với cây rau cần mà là một chi thuộc họ dương xỉ sống lâu năm ở vùng bán cạn.
Cây cần trôi phân bổ chủ yếu các vùng đầm lấy, ruộng chua, bờ suối, những nơi có đất bùn và bóng râm. Thời gian chúng sinh trưởng mạnh trong năm từ tháng 6 đến tháng 8. Ở Việt Nam, rau cần trôi được tìm thấy ở Tam Đảo (Vĩnh Phúc); Ba Vì, Chùa Hương (Hà Tây); Lương Sơn, Kỳ Sơn, Tân Lạc, Mai Châu (Hòa Bình); Thanh Sơn (Phú Thọ); Quảng Hòa, Hòa An, Thạch An (Cao Bằng)…
Rau cần trôi mọc ở bờ mương, ven sông, ven suối
Những người từng thưởng thức rau cần trôi cho biết thứ rau dại này có vị đắng, giòn, lá non có thể xào, luộc hoặc nấu canh, làm salad… Người ta còn gọi loại rau hoang dại mọc đầy ao hồ, sông suối này là “măng tây Việt Nam".
Chị Xuân Thanh (ở Tam Đảo, Vĩnh Phúc) cho biết: "Người thành phố nghe tên rau cần trôi thì thấy lạ lẫm, nhưng ở quê tôi, từ xưa bà con đã ra suối hay bờ ao hái rau cần trôi về chế biến món ăn dân dã. Thứ rau dại này gắn với người dân nơi đây từ những ngày nghèo khó, là món ăn "cứu đói".
Rau này xuất hiện vào thời điểm cuối hè, đầu thu, những thời gian khác chúng lụi tàn. Mình nhớ nhất là món cần trôi xào tỏi. Lúc đầu ăn sẽ thấy nhẩn đắng, nhưng càng ăn càng thấy giòn ngọt, mùi thơm đặc trưng vô cùng hấp dẫn".
Chị Thanh cho biết, hiện nay rau cần trôi hiếm dần, không còn dồi dào như trước. Khi du dịch Tam Đảo phát triển, thứ rau dại này được biết tới nhiều hơn. Trong một số nhà hàng, quán ăn, món cần trôi xào hay salad được du khách yêu thích nhưng phải đến mùa mới được thưởng thức.
Thường đi hái rau cần trôi để bán, bà Nhàn (ở Vĩnh Phúc) chia sẻ: "Rau này mọc tự nhiên, không ai mang về trồng nên số lượng không có nhiều. Mấy năm nay, cứ đến mùa tôi đi hái ở bờ ao, bờ sông, vừa để ăn vừa để bán cho nhà hàng. Có những nhà hàng đặt trước thì tôi còn thu gom của bà con trong xóm. Giá bán rất rẻ, chỉ khoảng 30.000 đồng/kg".
Loại rau này có thể làm thành nhiều món ăn lạ miệng, vị hơi đắng và giòn. Mấy năm nay người thành phố ưa chuộng
Trên chợ mạng và sàn thương mại điện tử, có vài địa chỉ rao bán rau cần trôi với giá 100.000 đồng/kg. Người thành phố tò mò hương vị của thứ rau dại này nên mua về ăn thử.
Ngoài ra, loại cây này được nhiều người chơi cây cảnh săn lùng để chơi cây thủy sinh, trồng ở bể cá...
Trong y học dân gian, rau cần trôi được dùng làm thuốc giải độc, chữa rắn cắn, hen suyễn. Ở Trung Quốc, rau cần trôi chữa đờm tích, ho hen, chữa vết thương chảy máu. Ở Malaysia, Ấn Độ lá rau cần trôi là thuốc chữa các bệnh ngoài da.