Trong hoạt động đấu thầu, vai trò của bên mời thầu (đơn vị tư vấn đấu thầu) là vô cùng quan trọng nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và lựa chọn được nhà thầu có năng lực tốt nhất với chi phí tiết kiệm nhất cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, khi một nhà thầu liên tục trúng thầu với tần suất dày đặc tại cùng một đơn vị mời thầu, dư luận có quyền đặt câu hỏi về tính khách quan trong quá trình lập hồ sơ và đánh giá.

Sự "ăn ý" khó giải thích giữa nhà thầu và đơn vị tư vấn

Phân tích dữ liệu lịch sử đấu thầu của Công ty TNHH Một thành viên Hưởng Phúc (MST: 1101552489), một "hiện tượng" đáng chú ý nổi lên là mối quan hệ mật thiết với Công ty TNHH MTV Lộc Phú Trung. Theo thống kê từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty Hưởng Phúc đã tham gia tổng cộng 38 gói thầu do Công ty Lộc Phú Trung đứng ra mời thầu. Kết quả thật sự ấn tượng: nhà thầu này đã trúng tới 29 gói, chỉ trượt 5 gói, còn lại là các gói chưa có kết quả hoặc bị hủy.

Tổng giá trị trúng thầu của Công ty Hưởng Phúc thông qua "cửa" Lộc Phú Trung lên tới con số 175.666.600.640 đồng. Con số này chiếm phần lớn trong tổng giá trị trúng thầu toàn bộ là hơn 265 tỷ đồng của doanh nghiệp có trụ sở tại Số 135, Ấp 17, Xã Cần Đước, Tây Ninh này. Điều này cho thấy nguồn thu và khối lượng công việc của Công ty Hưởng Phúc phụ thuộc rất lớn vào các gói thầu do Công ty Lộc Phú Trung tổ chức với tỷ lệ trúng thầu lên tới hơn 76%.

Trong bối cảnh Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 đang siết chặt các quy định về cạnh tranh, việc một nhà thầu trở thành "gương mặt thân quen", cứ đi đấu là trúng tại một đơn vị tư vấn khiến giới quan sát không khỏi băn khoăn: Liệu có hay không sự ưu ái trong quá trình lập hồ sơ mời thầu (E-HSMT) và đánh giá hồ sơ dự thầu (E-HSDT)?

Kịch bản đối thủ "quen mặt" tự loại mình từ sớm

Để làm rõ hơn về tính cạnh tranh, cần nhìn sâu vào cách thức mà nhà thầu này chiến thắng tại các gói thầu do Công ty Lộc Phú Trung tư vấn. Một kịch bản thường thấy là sự xuất hiện của những đối thủ "nhẹ ký" hoặc "quen mặt" bị loại bởi những lỗi về năng lực, tạo điều kiện cho Công ty Hưởng Phúc "một mình một ngựa" về đích.

Điển hình nhất là gói thầu "Xây dựng giai đoạn 2" thuộc dự án Trường TH Long Định vừa được ông Trần Khắc Đại, Q. Giám đốc Ban Quản lý dự án ĐTXD khu vực Cần Giuộc phê duyệt kết quả ngày 10/12/2025 theo Quyết định số 2555/QĐ-BQLDAKV. Gói thầu này có giá dự toán là 16.719.477.723 đồng, do Công ty Lộc Phú Trung làm bên mời thầu. Tại gói thầu này, chỉ có 02 nhà thầu tham dự là Công ty Hưởng Phúc và Công ty TNHH Một thành viên Sang Tiến Phát.

Tuy nhiên, tại Báo cáo đánh giá E-HSDT số 363/BC.2025 do Tổ chuyên gia của Công ty Lộc Phú Trung lập, Công ty Sang Tiến Phát đã bị loại ngay ở bước đánh giá năng lực kinh nghiệm với lý do "Không đáp ứng yêu cầu về hợp đồng tương tự". Điều đáng nói, Công ty Sang Tiến Phát không phải là cái tên xa lạ đối với Công ty Hưởng Phúc. Dữ liệu cho thấy hai nhà thầu này đã từng "chạm trán" nhau trong 6 gói thầu, và thậm chí còn từng liên danh với nhau trong 2 gói thầu khác.

Việc một đối tác từng liên danh, am hiểu năng lực của nhau lại tham gia đối đầu rồi bị loại vì thiếu năng lực cơ bản như hợp đồng tương tự là một dấu hiệu khiến dư luận không khỏi nghi ngờ về tình trạng "quân xanh, quân đỏ". Khi đối thủ duy nhất bị loại, Công ty Hưởng Phúc hiển nhiên trở thành nhà thầu duy nhất được xem xét, dẫn đến việc trúng thầu với giá 16.212.090.136 đồng.

Dấu hỏi về hiệu quả kinh tế cho ngân sách

Nhìn lại lịch sử, sự "hợp tác" giữa Công ty Hưởng Phúc và Công ty Lộc Phú Trung trải dài qua nhiều dự án tại địa bàn tỉnh Long An (nay là Tây Ninh). Tỷ lệ giá trúng thầu so với giá dự toán của các gói thầu này trung bình khoảng 94.27%. Theo chuyên gia đấu thầu Đào Giang, đây là mức tỷ lệ tiết kiệm không cao, đồng nghĩa với việc ngân sách nhà nước chưa thực sự được tối ưu hóa triệt để qua công tác đấu thầu rộng rãi.

Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định rõ về việc cấm các hành vi dàn xếp hoặc cố tình tạo lợi thế cho một nhà thầu cụ thể. Việc Công ty Hưởng Phúc trúng tới 29/38 gói thầu do cùng một đơn vị mời thầu là hiện tượng cần được các cơ quan chức năng, Thanh tra Sở Kế hoạch và Đầu tư lưu tâm giám sát. Liệu quy trình lập E-HSMT có đưa ra các tiêu chí "cài cắm" để hạn chế nhà thầu lạ, và liệu công tác đánh giá E-HSDT có thực sự khách quan khi những đối thủ quen thuộc liên tục mắc lỗi sơ đẳng?

Trong bối cảnh đẩy mạnh phòng chống tiêu cực trong đầu tư công, những mối quan hệ "thân hữu" trong đấu thầu cần được soi chiếu kỹ lưỡng để đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng.

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.