Tổng thầu đường sắt Cát Linh đòi thêm 50 triệu USD vận hành hệ thống

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể vừa thừa ủy quyền Thủ tướng ký văn bản báo cáo Quốc hội về tiến độ thực hiện các công trình giao thông trọng điểm.

Đề cập đến tiến độ dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, báo cáo tiếp tục nêu ra các khó khăn, vướng mắc tại dự án và không có thông tin dự kiến về ngày khánh thành.

Chính phủ cho biết dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đã thực hiện công tác nghiệm thu các hạng mục đường ray và cầu cạn khu gian. Còn 3 hạng mục công trình chưa đủ điều kiện nghiệm thu, tổng thầu đang chỉnh sửa và khắc phục các tồn tại về phần kiến trúc.

Đến nay dự án đã giải ngân được 14.737/15.131 tỷ đồng, đạt 81,9%. Riêng trong năm 2020 khối lượng giải ngân là 555,2 tỷ đồng, bằng 29%.

Báo cáo nêu ra vấn đề bất đồng lớn nhất giữa chủ đầu tư và tổng thầu là việc tổng thầu đòi thêm 50 triệu USD (hơn 1.100 tỷ đồng) để vận hành hệ thống và thanh toán toàn bộ trước khi bàn giao.

Về vấn đề này, Ban quản lý dự án Đường sắt (Ban quản lý) đã báo cáo Bộ GTVT và nêu rõ việc thanh toán phải tuân thủ theo quy định hợp đồng EPC. Hai bên thống nhất sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát trong vòng 15 ngày các điều khoản hợp đồng và tổ chức họp để trao đổi, thống nhất.

Ban quản lý cũng đã rà soát hiện trạng, số lượng hồ sơ chưa đủ điều kiện nghiệm thu và cần phải hoàn thiện thủ tục pháp lý. Tổng thầu phải bố trí nhân sự hoàn thiện hồ sơ, các hạng mục xây dựng (kiến trúc các nhà ga và đơn thể depot) và các tồn tại về phần thiết bị. Tư vấn cũng được yêu cầu khẩn trương rà soát, có ý kiến dứt điểm với các vấn đề tồn tại.

Về đề cương và kế hoạch vận hành thử toàn hệ thống, Ban quản lý đang đôn đốc tư vấn TEDI và tổng thầu khẩn trương đóng dấu thẩm tra để hoàn chỉnh bản kế hoạch vận hành thử chi tiết.

Về đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống, Ban quản lý giao tư vấn ACT thực hiện theo quy định của pháp luật, Tổng thầu phải phối hợp cung cấp các hồ sơ tài liệu mới có thể đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống cho dự án.

Ban quản lý dự án Đường sắt yêu cầu Tổng thầu tập trung nhận lực, phối hợp với tư vấn TEDI thống nhất các vướng mắc về thiết bị để tổng hợp báo cáo Bộ GTVT.

Một trong vấn đề đang cản đường về đích của dự án là nhân sự của tổng thầu vẫn kẹt ở nước ngoài. Chính phủ cho biết đã chấp thuận chủ trương cho các nhân sự làm việc tại dự án được nhập cảnh vào Việt Nam. Các thủ tục đã cơ bản hoàn thành, chỉ còn đợi văn bản chấp thuận của UBND Hà Nội.

Đối với nhân sự tư vấn giám sát, báo cáo nhấn mạnh phải khẩn trương sang Việt Nam để cùng tổng thầu EPC giải quyết tồn tại vướng mắc của dự án. Do lực lượng này chỉ có 5 người, Ban quản lý dự án Đường sắt yêu cầu tư vấn giám sát xin cấp hộ chiếu công vụ cho những người này, Ban quản lý sẽ hỗ trợ các thủ tục liên quan.

Hiện, Tổng thầu chưa xác định được mốc thời gian hoàn thành dự án và chưa làm rõ được trách nhiệm của các bên làm chậm dự án nên gói thầu tư vấn giám sát chưa thể kéo dài trong thời gian tới.

Với những vướng mắc tại dự án, Ban quản lý dự án Đường sắt kiến nghị Bộ GTVT xem xét đề xuất gia hạn gói thầu tư vấn giám sát và tổ chức họp với lãnh đạo Tổng thầu để tháo gỡ vướng mắc về nhu cầu vốn, đảm bảo triển khai công tác vận hành thử dự án. Đồng thời, Bộ GTVT báo cáo Thường trực Chính phủ các khó khăn tại dự án để sớm khắc phục, đưa vào vận hành.

Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông được Bộ GTVT phê duyệt đầu tư vào tháng 10/2008 với tổng mức đầu tư hơn 8.700 tỷ đồng (tương đương 552 triệu USD). Quá trình thực hiện, dự án đội vốn lên hơn 18.000 tỷ đồng (tương đương 868,04 triệu USD), trong đó vốn vay của Trung Quốc là 669,62 triệu USD và 198,42 triệu USD vốn đối ứng Việt Nam.

Dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục xây dựng nhưng vẫn chưa được bàn giao do Tổng thầu chưa thực hiện được khâu đánh giá an toàn hệ thống. Việc vận hành thử toàn hệ thống cũng đang đình trệ do phần lớn chuyên gia của dự án vẫn đang kẹt ở Trung Quốc vì dịch bệnh. Do công trình chưa được đánh giá an toàn, Bộ GTVT chưa thể thực hiện các bước tiếp theo là nghiệm thu, thanh toán và bàn giao cho TP Hà Nội đưa vào khai thác.