"Dạ bạn em, tên là Tùng Điên"
Chiều 13/9, giới văn nghệ sĩ Hà Thành buồn bã thông báo cho nhau biết Tùng Điên (cách bạn bè văn nghệ sĩ gọi Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng) đã qua đời. 10 năm qua, dù chống chọi với căn bệnh ung thư, nhưng Hoàng Hà Tùng vẫn khỏe mạnh và lạc quan đến kỳ lạ. Ông gần như có mặt trong tất cả cuộc vui mỗi khi nhận được cuộc gọi của bạn bè.
Chân dung Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng do Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà chụp. Ảnh: FBNV
Bao nhiêu năm qua, hễ xuất hiện bất kỳ ở đâu, lúc nào… Hoàng Hà Tùng cũng ngạo nghễ và khác người khi xuất hiện với chiếc quần yếm hoa lá, đầu đội mũ gắn sao hoặc huy hiệu, râu trắng lổn nhổn, nước da ngăm đen… Theo Nghệ sĩ Ưu tú Chiều Xuân, tất cả quần áo ông mặc đều do ông tự chọn vải, tự thiết kế và nhờ người may. Cái phong cách hơi "điên" cả trong cách sống lẫn trong sáng tạo nghệ thuật đã làm nên thương hiệu Tùng Điên – một người mà nếu chơi đủ lâu, hiểu đủ sâu sẽ nhận ra sự ấm áp, nghĩa tình nơi ông.
Tùng Điên có rất nhiều bạn bè trong giới văn nghệ sĩ. Có những tình bạn kéo dài 30 năm, 40 năm như: Đỗ Hồng Quân, Trịnh Lê Văn, Lê Hồng Chương, Phạm Việt Thanh, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Khanh, Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà, nhạc sĩ Giáng Son… Trong đó, vì chơi rất thân với nhau nên từng xuất hiện giai thoại Tùng Điên – Hoàng Hà Tùng yêu Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà. Tuy nhiên, thực tế là Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng lại mê một "nàng thơ" khác chứ không phải cô em mà ông luôn xem như "chiến hữu".
Những bức ảnh kỷ niệm của Hoàng Hà Tùng với Thu Hà. Ảnh: FBNV
Mối duyên của Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng với Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà bắt đầu từ khi ông làm thiết kế mỹ thuật cho các vở diễn của sân khấu Nhà hát Kịch Hà Nội. Hai người hợp cạ, rồi thân nhau... đặc biệt là chung sở thích ăn phở ở phố Bát Đàn (Hà Nội). Gần như mỗi sáng mùa Đông đều thường rủ lên ăn phở ở quán quen thuộc này.
Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà kể với Dân Việt, cứ mỗi lần nhớ nhau, Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng lại phi con "bọ rùa" (ô tô volkswagen cũ) lên phố đỗ cái xích trước cửa nhà chị gọi điện thoại rủ đi ăn phở Bát Đàn. Quần áo và đầu tóc bàu nhàu, bù nhù khiến hàng xóm cạnh nhà chị lúc nào cũng tò mò. Nhiều lần hàng xóm thấy lạ quá cất lời hỏi: "Ai thế?", Thu Hà đáp: "Dạ bạn em, tên là Tùng Điên". Nghe câu trả lời xong, mấy bà hàng xóm gật gù có vẻ hiểu về nghĩa của cái tên.
Mỗi lần đi ăn phở, bao giờ Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng cũng giành vị trí xếp hàng và bưng bê. Cứ vài tuần không gặp nhau, không rủ nhau đi ăn phở, la cà phố xá quanh Hồ Gươm là nhớ nhau không chịu nổi. Thời điểm, Hoàng Hà Tùng mua được con "bọ rùa", phi lên nhà đón Thu Hà, chị cười ngất. Nhưng Thu Hà cũng như nhiều người bạn mừng cho Hoàng Hà Tùng bởi thà ông đi con xe ô tô cũ này hơn đánh võng với con xe phân khối lớn trên mặt đường, không biết sẽ ngã lúc nào.
Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng yêu say đắm Lê Vân
Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng và Thu Hà có sở thích ăn phở Bát Đàn. Ảnh: FBNV
Vì thân thiết nhau nên Thu Hà và Hoàng Hà Tùng đúng nghĩa là tình anh em thân thiết. Trong máy điện thoại của Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hà, ảnh chị chụp cho ông anh của mình chiếm dung lượng khá lớn. Trong mắt nữ nghệ sĩ "lá ngọc cành vàng", Tùng Điên – Hoàng Hà Tùng là một ông anh lớn. Một người anh mà bên ngoài có vẻ hơi xù xì, gai góc, dị biệt, cá tính… nhưng bên trong lại là một trái tim nóng ấm, hồn hậu. Ông luôn tử tế với tất cả mọi người. Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng mê vẽ nhưng không phải ai cũng vẽ… ông chỉ vẽ nhưng người thực sự mang lại cho ông nhiều cảm xúc.
Vì chơi thân với nhau quá lâu, có thời điểm lúc nào cũng kè kè với nhau… nên có một thời người ta đồn Tùng Điên và Thu Hà yêu nhau. Tuy nhiên, những ai chơi với Tùng Điên đều biết, ông chỉ mê mỗi Nghệ sĩ Ưu tú Lê Vân. Mối tình si này đình đám đến mức, ngay cả người vợ kém họa sĩ 17 tuổi của Hoàng Hà Tùng cũng biết. Có người nói rằng, đấy là mối tình xuyên thế kỷ, mối tình của một kẻ si tình nhất thời đại, đến lúc già rồi mà vẫn si mê và yêu điên cuồng.
Hoàng Hà Tùng với phút trầm ngâm bên tác phẩm. Ảnh: FBNV
Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hà Tùng yêu mê mệt Lê Vân. Ngay cả trong lúc ốm đau, mỗi khi mở mắt ra, người đầu tiên ông muốn tìm lại là Lê Vân. Vợ Tùng Điên kể: "Nằm mê mệt thì thôi, mở mắt ra là anh ấy lại hỏi: "Lê Vân đâu rồi?", "Lê Vân đến chưa?"…
Theo nhiều bạn bè văn nghệ sĩ, Hoàng Hà Tùng mê Lê Vân từ khi chị còn là thiếu nữ. Trong số những bức tranh nổi tiếng của ông có "Nàng Mê và hoa trạng nguyên" lấy Lê Vân làm mẫu gây rất nhiều tranh cãi. Giải thích về lý do nhân vật "như mù", Hoàng Hà Tùng từng cho biết: "Khi vẽ chân dung, tôi cố đạt tới thần thái nhân vật. Và không thêm thắt gì nữa khi bức chân dung đã hoàn thiện.
Lê Vân có đôi mắt rất đẹp và tôi bất lực, không thể vẽ đôi mắt trong tranh đẹp bằng đôi mắt ngoài đời. Tôi đã vẽ và xóa đôi mắt đó. Bức tranh đó được một nhà sưu tập Việt mua, rồi bán lại cho nhà sưu tập Singapore rồi đến tay nhà sưu tập Anh... và số phận của nó rất trôi nổi dù nó được tôn vinh. Tôi theo dõi bức tranh đó như một đứa con đặc biệt trong đàn con của mình".
![[INFOGRAPHIC] Hoa hậu Đỗ Hà cùng loạt mỹ nhân lên xe hoa năm 2025](https://cdn.kienthuc.net.vn/images/3d9e0db5bd0f0c589d4aec771f3b165135ec2a84ebf5ee6cf1461581be7f19dd72d95b7bc4112bf0f05399934030a1ef8a4b70fc3f532bf20abf3a54760f0898fba30d9a7d3640fce933b196e90e56bc/info-saovietlamdamcuoi-02.jpg.webp)
