Tại sao nhóm khủng bố IS từng vô danh lớn mạnh như vậy?

IS được thành lập vào năm 2006 và chỉ là một nhóm quân nổi dậy nhỏ bé với mục đích chính là gây khó khăn cho quân đội Mỹ. IS ngày đầu không có tiền và khả năng tuyển dụng quân lính. Không thành công lớn ở Iraq, IS quay mũi tấn công sang Syria năm 2009. Và khi cuộc nội chiến ở Syria bắt đầu năm 2011, IS đã có thể chiếm được một vị thế chắc chắn.

Vào năm 2013, khi Mỹ và các nước khác bắt đầu cung cấp vũ khí cho nhóm quân nổi dậy chống lại chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad, là thời điểm mà mọi thứ bắt đầu đổ vỡ. Chỉ hơn một năm sau, những vũ khí được trang bị từ Mỹ đã nằm trong tay của các chiến binh IS. Vào năm 2014, IS bắt đầu quay trở lại Iraq, nổi danh trên cộng đồng quốc tế vì sự tàn nhẫn và những mối nguy về các cuộc thánh chiến.

Sự giàu có của IS đến từ việc bán các mỏ dầu chúng chiếm được ra chợ đen, ông Marin Katsusa, chiến lược gia đầu tư năng lượng ở Viện nghiên cứu Casey nói với hãng tin RT. Các báo cáo mới nhất cho biết nhóm này thu nhập hơn 1 triệu USD/ ngày nhờ việc sản xuất và bán dầu mỏ.

Mỹ và liên minh đã đáp trả IS bằng việc thả bom các mỏ dầu do IS kiểm soát. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi phiến quân IS bị đánh bại. “Đó là một chính sách kinh khủng”, Katsusa nói. Theo ông này, việc phá hủy đường ống dẫn dầu khiến chính quyền mất nhiều thời gian khi đưa nó quay trở lại hoạt động.

Các cuộc không kích đã làm giảm khả năng kiếm tiền từ việc bán dầu của IS, khi một phần dầu chúng bán chủ yếu cho người dân và các hộ kinh doanh trong khu vực, Ameera David của hãng tin RT cho hay. Số dầu còn lại, được nhập lậu sang các nước láng giềng, nên ít bị ảnh hưởng.

Vì sao quân đội Iraq thua IS?

Khi nhóm IS quay trở lại Iraq từ Syria, họ thấy rằng quân đội Iraq, không có sự huấn luyện của Mỹ, quá yếu đuối so với họ. IS chỉ phải đối mặt với những kháng cự yếu ớt do đó chúng đã chiếm được một số lượng đất đai rất lớn cùng vũ khí Mỹ mà quân đội Iraq bỏ lại khi tháo chạy.

Làm thế nào mà cả một quân đội, được tài trợ 25 tỷ USD từ nguồn thu thuế của Mỹ, lại chịu thua một cách nhanh chóng và đơn giản trước một nhóm phiến quân Hồi giáo không rõ danh tính, Swan (một phóng viên của hãng tin RT) đặt ra câu hỏi. Phải chăng quân đội Iraq được dựng lên chỉ để thất bại?

Khi Mỹ giải tán quân đội của ông Hussein vào năm 2003, họ cũng sa thải hết các tướng lĩnh và chỉ huy có kinh nghiệm, từng chiến đấu trong cuộc chiến giữa Iran-Iraq và 2 cuộc chiến vùng Vịnh. Do đó, Iraq không có hệ thống phân cấp kiểm soát an ninh khi quân đội Mỹ rời đi.

Một cuộc rà soát quân đội trong tháng 1/2015 đã cho thấy có hơn 50,000 “lính ma” trong 4 lực lượng quân đội Iraq, những người không làm việc hay thậm chí không tồn tại nhưng vẫn được trả tiền.

Những lý do đó đã cho phép IS càn quét Iraq, chiếm được con đập lớn nhất Iraq, ăn trộm hàng triệu USD và chiếm được hàng tấn đồ của Mỹ, bao gồm bệ phóng tên lửa, xe tăng, và các xe bọc thép (khi Mỹ rời đi, họ bỏ lại 4 triệu loại vũ khí với trị giá 580 triệu USD. Quân đội Mỹ cho biết họ đã tiết kiệm được 1 tỷ USD khi bỏ lại các loại vũ khí và xe cộ ở Iraq).