Phán quyết PCA thay đổi chính sách Đông Nam Á của Trung Quốc?

Các đại biểu tham gia Hội thảo quốc tế về Biển Đông tại Nha Trang đã nói lên ý kiến này.

Trả lời phỏng vấn của đài Sputnik, nhà khoa học chính trị Nga tham dự hội thảo quốc tế về Biển Đông, Giáo sư Dmitry Mosyakov cho biết: "Hội thảo tại Nha Trang là một hoạt động rất thú vị và hữu ích. Các đại biểu đã trao đổi ý kiến về tình hình Biển Đông sau phán quyết của Tòa Trọng tài La Haye. Sau phán quyết PCA, nhiều vấn đề bức xúc đã ra khỏi chương trình nghị sự, không còn nội dung để tranh cãi. Ở đây trước hết nói về cái gọi là ‘quyền lịch sử’ của Trung Quốc".

Chuyên gia Dmitry Mosyakov nhận xét rằng phán quyết của Tòa Trọng tài ở La Haye đã trở thành một yếu tố ảnh hưởng trong dài hạn đến quá trình giải quyết cuộc xung đột ở Biển Đông. Đặc biệt, phán quyết viết rằng các đảo nhân tạo được bồi đắp ở các rạn san hô không phải là các hòn đảo tạo ra vùng đặc quyền kinh tế. Phán quyết PCA cũng ghi nhận Philippines có quyền đánh bắt cá trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của mình. Trước đây, Trung Quốc chủ ý cấm các tàu Philippines đánh bắt cá ở vùng EEZ này. Điều đó có ý nghĩa rất quan trọng đối với ngư dân các nước ASEAN khác.

Hội thảo ghi nhận rằng mặc dù Trung Quốc không công nhận phán quyết PCA, nhưng kết luận của Tòa Trọng tài đã hối thúc Trung Quốc nối lại và tăng cường các cuộc tiếp xúc với một số quốc gia ASEAN. Đối với Trung Quốc, phán quyết PCA là một động lực cho việc nối lại các cuộc tham vấn nghiêm túc liên quan đến việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Có vẻ là trong quá trình tìm kiếm một thỏa hiệp, Trung Quốc đang đề ra một chiến lược mới: không công nhận phán quyết PCA nhưng sẽ mở rộng quan hệ với các bên có tranh chấp, cung cấp tín dụng, ký thỏa thuận về hợp tác...

Trong bài phát biểu tại Hội thảo Nha Trang, Giáo sư Mosyakov nói rằng phương cách duy nhất để giải quyết cuộc xung đột là việc từng bước thảo ra thoả thuận về các vấn đề chính: thủy sản, khai thác khoáng sản, hàng hải, vận chuyển đường không. Và hoạt động này phải tiến hành trong bầu không khí hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế.