Hệ thống nhúng và IoT là ngành gì?

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo, mạng lưới công nghệ và các nền tảng mạng xã hội hiện đại, nhu cầu về nguồn nhân lực trong lĩnh vực công nghệ cao đang ngày càng gia tăng. Internet of Things (IoT), một trong những ngành công nghệ tiên tiến nổi bật trong những năm gần đây, đã được chú trọng đào tạo tại nhiều quốc gia dẫn đầu về công nghệ. Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều trường đại học tiên phong đưa IoT vào chương trình giảng dạy, bắt kịp xu thế toàn cầu.

Ngành Hệ thống nhúng và IoT là một lĩnh vực công nghệ cao kết hợp giữa phần cứng, phần mềm và kết nối internet để tạo ra những thiết bị “thông minh” có khả năng thu thập, xử lý và truyền dữ liệu một cách tự động.

Cụ thể, hệ thống nhúng là các hệ thống máy tính chuyên dụng được tích hợp trong các thiết bị (ví dụ: xe hơi, robot, máy giặt, tủ lạnh,...). Các hệ thống này thường có bộ vi xử lý nhỏ (như ARM, STM32, Arduino, Raspberry Pi) và được lập trình để thực hiện một hoặc một vài chức năng chuyên biệt.

IoT là mạng lưới kết nối các thiết bị vật lý (things) qua internet để thu thập và chia sẻ dữ liệu. Ví dụ: đồng hồ thông minh, camera an ninh thông minh, nhà thông minh (smart home), cảm biến nông nghiệp,…

Khi kết hợp lại, ngành Hệ thống nhúng và IoT đào tạo người học thiết kế phần cứng, lập trình vi điều khiển, Kết nối thiết bị với internet (qua Wifi, Zigbee, LoRa,...); Xử lý dữ liệu, điều khiển từ xa qua các nền tảng điện toán đám mây (cloud); Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa.

Theo các thống kê gần đây, số lượng thiết bị IoT trên toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng. Dự kiến đến năm 2025, sẽ có hơn 75 tỷ thiết bị được triển khai – gấp 5 lần so với năm 2015.

Công nghệ IoT hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp, nông nghiệp, bán lẻ và y tế. Đặc biệt, các dịch vụ công cộng – chẳng hạn như hệ thống đồng hồ đo thông minh – đang dẫn đầu về số lượng thiết bị được triển khai, chiếm khoảng 25% tổng số thiết bị đầu cuối.

Điều này cho thấy, ngành Hệ thống nhúng và IoT đang là ngành học vô cùng hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của các bạn trẻ đam mê công nghệ thông tin. 

Cơ hội việc làm rộng mở, lương có thể đạt hơn 100 triệu/tháng

Các doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực đang cố gắng đưa IoT vào sử dụng trong chiến lược kinh doanh của mình một cách hiệu quả. Vì vậy, số lượng dự án, việc làm về các mảng công nghệ mới như IoT, AI, Big Data đang tăng lên rất nhanh dẫn đến nhu cầu về nguồn nhân lực giúp thực hiện và triển khai các công nghệ mới này là rất lớn.

Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm việc tại các công ty chuyên về thiết kế hệ thống nhúng; công ty lập trình nhúng; thiết kế vi mạch; cơ quan nhà nước ứng dụng IoT; tập đoàn nghiên cứu sản xuất hoặc tham gia vào thị trường lao động quốc tế. Đồng thời, sinh viên có thể làm việc tại công ty sản xuất vi mạch bán dẫn hay tự khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh thiết bị và giải pháp IoT, lập trình hệ thống nhúng, điều khiển tự động, triển khai giải pháp IoT,…

Vì là ngành hot nên mức lương khởi điểm của ngành IoT cao hơn nhiều ngành nghề khác. Một lập trình viên IoT sẽ có mức lương khoảng 20-30 triệu/tháng. Đối với những ai đã có kinh nghiệm khoảng 5 năm thì thu nhập có thể cao đến khoảng 30-60 triệu/tháng. Làm việc cho công ty nước ngoài hoặc freelance/remote, mức lương có thể từ 50 đến hơn 100 triệu/tháng.

Bên cạnh cơ hội việc làm rộng mở, sinh viên tốt nghiệp có nhiều cơ hội học sau đại học tại các trường đại học danh tiếng trên thế giới. Thực tế, rất nhiều sinh viên của khoa đã và đang theo học thạc sĩ, tiến sĩ tại các nước Mỹ, Phần Lan, Pháp, Úc, Nhật Bản, Singapore,…

Người học ngành Hệ thống nhúng và IoT được trang bị kiến thức nền tảng về lập trình, ngôn ngữ máy tính, phát triển phần mềm nhúng và ứng dụng IoT theo các tiêu chuẩn công nghiệp. Sinh viên sẽ nắm vững kỹ năng xây dựng phần mềm, giao tiếp thiết bị và giải quyết vấn đề thực tiễn.

Bên cạnh đó, chương trình còn tích hợp các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo tăng cường, blockchain, máy học và phân tích dữ liệu lớn. Sinh viên cũng được học về điện tử, vi mạch, bộ xử lý và kỹ thuật thiết kế hệ thống, giúp tham gia vào toàn bộ quy trình phát triển hệ thống nhúng – từ thiết kế, tích hợp đến kiểm thử sản phẩm.

Ở Việt Nam, các trường đạo tạo ngành Hệ thống nhúng và IoT gồm Đại học Công nghệ thông tin - Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa Đà Nẵng.

Năm 2024, điểm chuẩn của ngành này thuộc top cao trong hệ thống các ngành liên quan đến Công nghệ thông tin. Tại Đại học Bách khoa Hà Nội điểm chuẩn ngành là 27,21.