Sát thủ đe dọa sức khoẻ sinh sản người đàn ông

Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính khá phổ biến, hiện vẫn chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, đe dọa sức khoẻ sinh sản nam giới.

Nam bệnh nhân (41 tuổi, Hà Tĩnh) nhập viện cấp cứu trong đêm tại Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng sốt cao, đau đầu, vùng bìu phải sưng nóng, đau dữ dội. Khai thác bệnh sử cho thấy trước đó gần 10 ngày, bệnh nhân có sốt, đau tuyến mang tai, được chẩn đoán quai bị tại cơ sở y tế địa phương. Nguồn lây được xác định từ con gái. Tuy nhiên, sau 5 ngày điều trị triệu chứng không thuyên giảm, buộc phải chuyển tuyến.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, kết quả siêu âm cho thấy, viêm tinh hoàn phải và mào tinh hoàn, nang đầu mào tinh hoàn hai bên, tăng sinh mạch máu, có nguy cơ teo tinh hoàn nếu không được xử trí kịp thời.

“Đây là triệu chứng rất điển hình của quai bị ở nam giới trong độ tuổi dậy thì và trưởng thành. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể đối mặt với nguy cơ vô sinh về sau”, BSCKII Nguyễn Thị Ngọc Chi, Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai, bác sĩ điều trị trực tiếp cho biết.

Nhiều biến chứng nguy hiểm ở người lớn

Theo BSCKII Nguyễn Thị Ngọc Chi, Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus quai bị (Mumps virus), thuộc họ Paramyxoviridae. Vi rút có thể tồn tại khá lâu ở bên ngoài cơ thể, khoảng từ 30 - 60 ngày ở nhiệt độ 15 - 200 độ C và bị tiêu diệt nhanh chóng ở nhiệt độ trên 560 độ C hoặc dưới tác động của các hóa chất diệt khuẩn.

Bệnh quai bị lây theo đường hô hấp và thường dễ lây nhất vào 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng hay 6 ngày sau khi các triệu chứng biến mất. Bệnh lây từ người bệnh qua người lành thông qua nước bọt hoặc dịch tiết mũi họng chứa virus khi người bệnh hắt hơi, ho, nói chuyện, khạc nhổ,...

Các bác sĩ Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai nhấn mạnh: Không ít người coi quai bị là bệnh trẻ em, “tự khỏi”, nhưng thực tế, người lớn mắc bệnh thường tiến triển nặng và để lại các biến chứng nguy hiểm hơn trẻ nhỏ rất nhiều. Bệnh không chỉ đe dọa nghiêm trọng với sức khoẻ sinh sản mà thậm chí gây tử vong.

Vi rút quai bị có thể gây viêm tuyến mang tai, viêm màng não, viêm tụy, viêm buồng trứng và nghiêm trọng nhất là viêm tinh hoàn ở nam, thường xuất hiện khoảng 1 tuần sau khi sốt. Tình trạng này có thể dẫn đến teo tinh hoàn một hoặc hai bên, giảm hoặc mất khả năng sinh sản.

Các triệu chứng của quai bị cũng dễ dàng nhận biết. Người mắc bệnh thường sốt cao đột ngột, đau đầu, chán ăn, buồn nôn, nôn, đau cơ nhức mỏi toàn thân, mệt mỏi, sưng bìu, đau tinh hoàn. Đặc biệt, dấu hiệu đặc trưng của quai bị, người bệnh sốt sau 1 -3 ngày, tuyến nước bọt đau nhức, sưng to, có thể sưng ở một hoặc cả hai bên khiến khuôn mặt biến dạng, khó nhai nuốt.

Tiêm chủng - biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất

BSCKII Nguyễn Thị Ngọc Chi nhấn mạnh, trong bối cảnh tỷ lệ thanh thiếu niên chưa tiêm đủ mũi vắc xin MMR (Sởi - Quai bị - Rubella) còn khá cao, việc chủ động tiêm phòng càng trở nên cấp thiết.

Theo khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế, tiêm vắc xin MMR là cách tốt nhất để phòng tránh quai bị. Trẻ em cần tiêm đủ 2 mũi: Lúc 12-15 tháng và 4-6 tuổi.

Người lớn chưa có miễn dịch (chưa từng mắc bệnh hoặc chưa từng tiêm) nên tiêm bổ sung càng sớm càng tốt. Tiêm phòng đặc biệt quan trọng với nam giới trong độ tuổi sinh sản - nhóm có nguy cơ biến chứng cao nhất.

Người dân khi đến tiêm sẽ được: Khám sàng lọc kỹ càng. Chuyên gia, bác sĩ chuyên môn sâu, giàu kinh nghiệm tư vấn lịch tiêm phù hợp từng lứa tuổi. Theo dõi sau tiêm an toàn và chu đáo trong không gian hiện đại.