Cứ mỗi độ mưa đầu mùa trút xuống, người dân xứ Huế lại háo hức rủ nhau vào rừng để tìm một món quà đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng, đó  là nấm tràm. Loại nấm mọc hoang này được người dân địa phương gọi trìu mến là “lộc trời” bởi không cần gieo trồng hay chăm sóc, chỉ cần đúng mùa là có thể thu hoạch.

Nấm tràm xuất hiện sau những cơn mưa

Nấm tràm thường mọc tự nhiên trên lớp lá mục trong các cánh rừng tràm, rừng bạch đàn hay rừng bổi ở miền Trung, đặc biệt phổ biến ở Huế. Nấm có hình dạng tròn, béo múp, màu tím nhạt, kích thước đa dạng và có thể sử dụng để chế biến ở mọi độ lớn nhỏ. Một đặc điểm khiến nấm tràm đặc biệt hơn các loại nấm khác là vị đắng ngắt, nếu không biết chế biến đúng cách thì sẽ rất khó ăn.

Nấm tràm chỉ xuất hiện sau những cơn mưa đầu mùa, mọc rất nhanh nhưng cũng chóng tàn. Mỗi năm chỉ có hai đợt hái nấm ngắn ngủi vào khoảng tháng 4 và tháng 8 âm lịch, mỗi đợt kéo dài không quá một tuần. Sau vài ba ngày mưa, từng tốp người dân địa phương lại lặn lội vào rừng để tìm nấm. Không phải cứ đến chỗ cũ là có, nghề hái nấm giống như trò chơi “trốn tìm” với thiên nhiên. Có khi phải vượt hàng chục cây số đường rừng, dầm mình trong đất ẩm mới nhặt được vài ký nấm.

Mỗi năm chỉ có hai đợt hái nấm ngắn ngủi vào khoảng tháng 4 và tháng 8 âm lịch

Anh Hải (người hay đi săn nấm tràm để bán cho thương lái) chia sẻ: “Đi tìm nấm không dễ. Phải có kinh nghiệm, phải tinh mắt mới nhận ra những cụm nấm tràm mọc lẩn khuất dưới lớp lá mục. Chúng tôi thường đi từng nhóm 4-5 người để tìm nấm. Rừng tràm thì bạt ngàn, nhưng nấm chỉ nở rộ có 2 đợt ngắn ngủi nên ai cũng tranh thủ hái cho kịp, không thì nó tàn mất".

Nếu trước đây nấm tràm gắn với cuộc sống của người dân nơi đây thì hiện chúng đã lên đời thành đặc sản nổi tiếng khắp nơi nhờ hương vị độc lạ. Đến mùa, người thành phố tranh thủ mua nấm tràm để thưởng thức hoặc dự trữ, bởi nếu lỡ mùa thì phải đợi đến năm sau. Giá nấm tràm tươi dao động từ 40.000 – 50.000 đồng/kg, còn nấm tràm khô được bán với giá 150.000 – 200.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nhiều hộ dân.

Sau khi hái về, nấm tràm cần được cạo bỏ lớp đất ở chân, ngâm nước muối loãng từ 20–30 phút, sau đó rửa sạch và luộc sơ khoảng 15 phút để giảm vị đắng. Tuy đắng là vậy nhưng chính vị đắng ấy lại khiến món ăn thêm đậm đà, mang một nét riêng không thể lẫn với bất kỳ loại nấm nào khác.

Theo đó, nấm tràm có thể chế biến thành nhiều món ngon đặc sản như: Nấm tràm kho tiêu, canh tập tàng nấm tràm, cháo nấm tràm, nấm tràm um tôm thịt...

Nấm tràm hơi đáng nhưng nếu biết chế biến sẽ làm thành những món đặc sản độc đáo

Không chỉ ngon, nấm tràm còn là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Theo kinh nghiệm dân gian, nấm tràm có tác dụng bồi bổ cơ thể, an thần, giúp ngủ ngon. Nhờ chứa tinh dầu tràm tự nhiên, nó còn giúp giảm mệt mỏi, chữa cảm cúm, nhức đầu và thanh nhiệt, giải độc nội tạng.