Chỉ là thuốc xổ (trị táo bón) và lợi tiểu
Hiện nay, có một số chị em làm đẹp giảm cân bằng cách uống các chế phẩm chứa các loại thảo dược gọi là trà giảm cân. Thậm chí có lưu hành thuốc Đông y hoặc chế phẩm thực phẩm chức năng (TPCN) thực chất chỉ chứa thảo dược có tác dụng nhuận xổ (trị táo bón), lợi tiểu dùng giảm cân chống béo phì, làm nhiều người lầm tưởng rằng thực sự có loại dược thảo có thể giúp giảm cân.
Trước hết, cần khẳng định là không có một thảo dược nào chỉ cần dùng, không cần quan tâm đến dinh dưỡng và vận động thể lực mà có thể giảm cân. Hiện nay, người ta có dùng thuốc xổ loại kích thích thường là dẫn chất anthraquinon lấy từ thảo dược dùng trong Tây y lẫn Đông y như cascara, boldo, bordain, sené (Đông y gọi là phan tả diệp), rhubarbe (đại hoàng), aloes (lô hội)... có nhiều tác dụng phụ, dùng lâu dài có hại. Có thuốc nhiều độc tính hiện nay không dùng nữa như dầu thầu dầu (castor oil), phenolphthalein (vì gây ung thư khi thử trên chuột), nhưng các chế phẩm làm thuốc xổ bán trôi nổi có thể chứa các chất độc hại này.
Người dùng thuốc xổ để giảm cân có tác dụng kích thích niêm mạc ruột làm tăng nhu động ruột nên xổ rất mạnh. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc kéo dài sẽ làm mất trương lực ruột đưa đến rối loạn tiêu hóa, đi tiêu không còn bình thường, làm mất kali gây yếu cơ, mỏi mệt.
Còn thảo dược lợi tiểu bị tưởng lầm tác dụng giảm cân như thế nào? Chất lợi tiểu là chất có thể giúp loại trừ lượng chất lỏng và muối dư thừa trong cơ thể thông qua đường tiểu. Cơ chế hoạt động của chất lợi tiểu là làm cho thận bài tiết ra nhiều muối hơn trong nước tiểu. Sau đó, thận của cơ thể sẽ phải cố gắng cân bằng lượng muối đã tăng lên bằng cách lấy nước từ các mạch máu cho thêm vào nước tiểu trong suốt quá trình thận hình thành nước tiểu.
Thảo dược lợi tiểu gồm có rễ cỏ tranh, mía lau, mã đề, áctisô, cúc hoa... Tuy nhiên, cần lưu ý không nên sử dụng thuốc lợi tiểu, kể cả các chế phẩm chứa các thảo dược thiên nhiên nếu chưa có ý kiến của bác sĩ. Bởi việc làm giảm lượng nước trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng các khoáng chất và chất điện giải, cũng như làm mất lượng nước cần thiết để duy trì những hoạt động bình thường.
 |
| Tập luyện thể thao và ăn uống hợp lý, khoa học giúp cơ thể cân đối. |
Giảm cân có khoa học, tốt sức khoẻ
Trên thị trường hiện bày bán nhiều loại TPCN dạng viên, bột, cao, sâm, nước, trà giảm cân. Không ít người vì muốn giảm cân nhanh chóng, dễ dàng nên sẵn sàng bỏ ra hàng triệu đồng mua sử dụng, nhưng không nhận được kết quả mong muốn như cân nặng không giảm hoặc giảm cân nhưng đi tiêu nhiều (có chứa thuốc xổ), đi tiểu nhiều (có chứa thuốc lợi tiểu), người mệt mỏi và sau khi ngưng sử dụng tăng trở lại như cũ. Có loại TPCN ăn kiêng quảng cáo 5 ngày giảm đến 3kg, nếu thật sự giảm cân nhanh như thế thì chắc chắn chứa các chất độc hại không tốt cho sức khoẻ.
Dư cân béo phì là do ăn uống quá thừa chất dinh dưỡng, không vận động thích hợp để tiêu hao năng lượng. Vì vậy, để giảm cân phải thực hiện đồng thời cả ăn kiêng và tập luyện. Không có 2 yếu tố này mà chỉ dùng chế phẩm nào đó trong 5 ngày làm giảm 3kg là chuyện không tưởng.
Còn chế phẩm dạng viên uống có tác dụng giảm cảm giác đói, làm chán ăn không ghi rõ chứa hoạt chất gì cũng phải đề cao cảnh giác. Hiện nay, thế giới đã cảnh báo nhiều loại TPCN giảm cân gọi là thảo dược nhưng có chứa thuốc chống béo phì (loại thuốc nguy hiểm đã bị cấm như fenfluramine, sibutramin, phenolphtalein) hoặc chứa thuốc Đông y có thể gây tai biến là ma hoàng (ephedra). Do đó, phải hết sức thận trọng xem xét kỹ tác dụng giảm cảm giác đói, gây chán ăn như thế nào, có thuộc loại nguy hiểm không?
Những người có nhu cầu giảm cân nói chung, tốt nhất nên đi khám ở bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng để được tư vấn về biện pháp thích hợp và an toàn cho việc giảm cân.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của Hoa Kỳ (FDA) đã cảnh báo ngưng dùng TPCN giảm cân Hydroxycut vì gây tổn hại cho gan. Cơ quan chức năng Việt Nam cũng phát hiện nhiều loại TPCN giảm cân rởm, quá đát hoặc chứa chất độc hại...