Với người dân Phú Thọ, ai mà không biết món cọ ỏm - thứ quả luôn khiến người ta nhớ và thèm khi chỉ cần có ai đó nhắc tới.
Cọ ngon là cọ nếp đã chín, cùi dày, vàng, không bị sâu, ăn béo, ngậy, ngọt.
Trên diễn đàn ẩm thực, chị My Na hồi tưởng về tuổi thơ gắn với quả cọ: "Ngày xưa, các bà hay bán cọ ỏm đong bằng bát. Bọn con gái như mình đứa nào mà không mê cọ ỏm! Một bát cọ vài nghìn đồng, ăn may thì được cọ ngon, đa phần thì phải soi từng quả nếu không lại thấy beo béo vì sâu trong quả cọ bất cứ lúc nào! Thế mà vẫn nghiện, nghiện cái vị beo béo, bùi bùi, ngậy ngậy, ngọt ngọt khó tả vô cùng và cái mùi thơm xao xuyến kỳ lạ, không thể lẫn đi đâu được".
Bẻ vài que tre, nứa mỏng hoặc lấy thìa cán mỏng thả vào cọ đã để trong rổ thưa để xóc bỏ lớp vỏ xanh.
"Bây giờ, nếu bạn tới Phú Thọ, vẫn có thể bắt gặp những vạt đồi đầy cọ. Nhưng mà kiếm cọ ngon mình thấy thật sự khó. Đi xa về, nhiều khi thèm quá, nhớ quá mà bắt gặp thì cứ mua thôi, ỏm lên ngửi cái mùi thơm là chính chứ có khi chẳng ăn được quả nào tử tế.", chị Na bồi hồi nhớ lại.
Và đây là thành quả sau 10 phút xóc cọ.
Hôm nay, chị My Na kiếm được cọ ngon nên ngồi ăn hết cả cân cọ ỏm rồi lại thử biến tấu với cọ ỏm rang thịt ba chỉ cháy cạnh và cọ ỏm kho thịt. "Cứ nghĩ miếng cọ sẽ sắt lại nhưng mà không, cọ càng đậm đà, vị lạ rất ngon nhé!", chị Na khoe.
Cọ vừa ỏm xong của chị Na. Cọ ỏm phải chín mới mềm ngon.
Cho cọ vào rổ lỗ thưa, bỏ vài mảnh tre hoặc thìa mảnh vào xóc cho bong hết vỏ xanh. Sau đó rửa sạch, để ráo. Hoặc có thể để cả vỏ rửa sạch, khi ăn lấy dao gọt hết phần vỏ, hoặc lấy thìa xúc riêng phần thịt vàng thì còn ngon hơn.
Đun nước sôi lăn tăn (nóng già) rồi tắt bếp, đổ cọ vào, đảo đều và đậy kín vung. Lưu ý làm bước này khi cọ đã hết lạnh nếu để ngăn mát tủ lạnh.
Đậy kín nồi khoảng 10 phút hoặc thấy cọ mềm là được. Sau đó gạn hết nước, thêm mỡ lợn/dầu ăn và đường, xóc đều, đậy kín cho ngấm và giữ cọ nóng. Cọ ăn nóng mới ngon.
Cọ sau khi ỏm có thể ăn luôn đã rất ngon. Hoặc chị em có thể tách thịt cọ ra chế biến cọ với thịt lợn như thịt lợn rang cọ hay thịt kho cọ thì vô cùng tốn cơm.
Cọ ỏm rang thịt ba chỉ cháy cạnh. Cọ rất ưa mỡ, thịt càng nhiều mỡ ăn cọ càng ngậy ngon.
Kho thịt như bình thường rồi bỏ thịt cọ vào kho cùng. Chị Na thường thắng nước hàng xong thêm dầu ăn phi hành trong nước hàng luôn rồi đổ thịt vào đảo mới kho. Thêm chút hạt nêm tùy khẩu vị. Kho thịt cùng cọ vô cùng bùi và sánh.
Còn đây là cọ kho thịt.