Còn nhớ, tháng 10/2014, “cơn bão” kiến ba khoang ồ ạt tấn công vào nhà dân, chui vào các tòa cao tầng khiến người dân thấp thỏm, lo lắng. Khi đó, kiến ba khoang đang vào mùa sinh sản. Hơn nữa, thời tiết ẩm ướt đã tạo điều kiện cho loài vật sinh sôi.
Gần đây, kiến ba khoang được phát hiện trở lại ở nhiều khu vực. Đây là loài vật nọc độc rất mạnh, mạnh gấp 10 lần độc tố của nọc rắn hổ mang, nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ làm chết người. Tuy nhiên, vết cắn có thể gây sưng phồng, tấy đỏ, loét rất đau đớn và lâu khỏi. Những nạn nhân của kiến ba khoang do bất ngờ, không hiểu biết đã lấy tay giết kiến và vô tình sờ lên mặt hoặc gãi lên da nên tạo thành những vết tổn thương dài.
Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, nọc độc kiến ba khoang là pederin. Đây một loại chất độc, khi dính vào da thịt con người có thể gây rộp, phỏng da, viêm da.
Kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus fuscipes, thuộc Họ Staphilinidae (cánh cụt), bộ Cánh cứng. Loài côn trùng này có thân mình thon, dài như hạt thóc (dài 1-1,2 cm, ngang 2-3mm), có hai màu đỏ và đen, nhìn giống con kiến; do đó, người ta hay gọi với nhiều tên gọi khác nhau như kiến hoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong...
Kiến ba khoang xuất hiện nhiều vào đầu mùa mưa và rất thích ánh sáng đèn ban đêm. Sau những cơn mưa, nước ngập không còn nơi cư trú, chúng bay vào trong nhà theo ánh đèn, đậu vào khăn mặt, quần áo, giường chiếu chăn màn. Mặc dù là loại côn trùng có ích cho nông nghiệp, nhưng kiến ba khoang đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của nhân dân.
Sai lầm khiến bạn trúng độc kiến ba khoang gây nguy hiểm
Các chuyên gia tư vấn, những trường hợp bị kiến ba khoang cắn, lỡ tay đập chết, chà xát trên da thì cần nhanh chóng rửa ngay bằng nước sạch với xàphòng tại phần da nghi ngờ bị độc chất pederin xâm nhập; có thể rửa bằng thuốc tím sát trùng.
 |
| Ảnh: VTC. |
Nếu chỗ da bị viêm chuyển sang tổn thương loét, cần đắp gạc sạch, ướt, mát, vô trùng; có thể xoa thêm dung dịch calamin totion hay kem xoa corticoides ở vết loét. Khi có bội nhiễm với các bọng nước dưới da, có thể dùng phối hợp với kháng sinh. Triệu chứng viêm da sẽ khỏi trong vòng từ 2 - 3 tuần. Trong những trường hợp cần thiết, nên đi khám chuyên khoa da liễu và sử dụng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Làm gì khi trong nhà xuất hiện kiến ba khoang?
Nếu biết rõ các đặc điểm sinh lý, sinh thái của loại kiến ba khoang, người dân khoan lo sợ, đừng hoang mang để chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả như dùng cửa lưới chống muỗi và các loại côn trùng. “Trong mùa kiến ba khoang và các loại côn trùng khác phát triển vào thời điểm cuối mùa hè, trong mùa thu; sinh hoạt gia đình nên hạn chế bớt ánh đèn điện thắp sáng, tắt bớt đèn điện; thường xuyên vệ sinh, quét dọn nhà cửa, đồ dùng sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp.
Khuyên trẻ em chơi buổi tối tránh xa chỗ có nhiều ánh sáng đèn điện. Nếu phát hiện thấy kiến ba khoang đậu bám trên người nên thổi nhẹ cho chúng bay đi, không nên đập chết và chà xát mạnh trên da vì độc tố pederin trên cơ thể kiến có thể xuyên thấm, xâm nhập qua da gây bệnh”- BS Doanh khuyến cáo.
Phân biệt vết phỏng do kiến ba khoang cắn
Viêm da tiếp xúc do côn trùng có thể bị nhầm với một số bệnh ngoài da, đặc biệt rất giống bệnh Zona. Bệnh Zona thường gặp ở những người từng bị thủy đậu, với các dấu hiệu báo trước như đau nhức dọc theo dây thần kinh ở nửa người, nơi vùng da chuẩn bị nổi thương tổn, tổn thương cơ bản là các mụn nước lõm ở giữa, mọc thành chùm ở một bên cơ thể.
Cách phòng để không bị kiến ba khoang đốt
Kiến ba khoang không đốt người, cũng không phải loài truyền bệnh, kiến ba khoang còn là bạn của nhà nông vì nó là thiên địch ăn một số loài sâu hại cây trồng, vì thế điều quan trọng là phòng tránh nguy cơ bị đốt, không nên hoang mang, lo lắng, hay tìm mọi cách tiêu diệt kiến ba khoang.
Cách phòng trách kiến ba khoang nên làm là:
- Đề phòng côn trùng bay vào nhà bằng cách hạn chế mở cửa, nên buông rèm cửa hoặc làm lưới ngăn côn trùng ở khu vực cửa, lỗ thông khí, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng... khi thắp đèn.
- Ngủ trong màn.
- Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng, chú ý khi làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay xuất hiện ở nơi có đèn sáng. Nếu có thể thì bật đèn ban công, hành lang để thu hút kiến ba khoang ra ngoài nhà và diệt.
- Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ.
- Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.
- Khi đi làm việc trên đồng ruộng, nhất là vào mùa mưa bão, cần dùng phương tiện bảo hộ lao động như: quần áo dài tay, đội mũ/nón, khẩu trang, đi ủng.
- Có thể xử lý diệt kiến bằng phun deltamethrin, alphacyhalothrin và permethrin ở những vị trí mà kiến hay tập trung gần người.