Hệ điều hành Windows 10X sẽ lần đầu xuất hiện trên chiếc Surface Neo ra mắt năm 2020, nhưng ngay lúc này, nó đã cho chúng ta thấy rất nhiều về tương lai của Windows trên nhiều loại thiết bị khác nhau – và bài viết dưới đây, tổng hợp từ trang Gizmodo, sẽ xoay quanh mọi thứ bạn cần biết về hướng đi mới mà Microsoft đang thực hiện trên Windows.
Nói ngắn gọn, Windows 10X là thành quả đầu tiên trong nỗ lực của Microsoft nhằm giúp việc sử dụng Windows ở khắp mọi nơi trở nên dễ dàng hơn – trên Xbox, laptop, và có lẽ một ngày nào đó là chiếc điện thoại của bạn nữa. Hệ điều hành mới được xây dựng trên nền tảng cơ bản hoặc cốt lõi của Windows 10, vốn được biết đến với tên gọi Windows Core OS.
Hiện có rất ít thông tin chính thức về Windows Core OS, nhưng bạn có thể tưởng tượng như sau: nó như là những viên gạch ban đầu để tạo nên hệ điều hành Windows mới thế hệ tiếp theo, được lược bỏ đi chỉ còn những thành phần thiết yếu nhất, từ đó Microsoft có thể "đắp" lên trên bất kỳ thứ gì họ cần để có thể đưa Windows lên một form factor mới.
Ví dụ, với một form factor như headset AR hay các tablet màn hình kép, Microsoft có thể phát triển Windows 10X bằng cách phát triển trên nền Windows Core OS, thay vì phải bắt đầu lại từ con số 0.
Windows Core OS đi chung với các ứng dụng Universal Windows Platform (UWP), và được thiết kế để chạy xuyên suốt nhiều loại phần cứng, từ headset HoloLens đến Surface 2-trong-1. Có nghĩa là việc chia sẻ mã nguồn giữa Xbox và Windows 10 trong vài năm qua có thể được áp dụng đối với cả những thiết bị mới và các nền tảng mới nữa.
Quan trọng hơn, Windows Core OS là hệ điều hành dạng mô-đun. Từng thành phần bổ sung vốn không có trong Core OS có thể được "lắp vào" – như khả năng hỗ trợ các ứng dụng desktop cổ điển Win32 chẳng hạn (Microsoft đã thêm vào Windows 10X). Và đây mới là phần thú vị: mô-đun Win32 này có thể được tắt đi khi không sử dụng, giúp cải thiện thời lượng pin trên chiếc tablet màn hình kép của bạn.
Theo Phó chủ tịch Eran Megiddo của Microsoft thì hãng không bắt đầu lại từ đầu với một hệ điều hành hoàn toàn mới, thay vào đó, hướng tiếp cận mới của họ là một sự tiến hóa từ những thứ họ đã và đang đạt được với Windows 10 trong vài năm qua.
"…Có một tập hợp các công nghệ chung trong Windows 10 của Microsoft có thể được áp dụng cho một loạt các thiết bị từ dành cho người tiêu dùng, cho doanh nghiệp, đến cho các ngành công nghiệp. Trong nội bộ chúng tôi gọi những công nghệ chung này là ‘One Core', nhưng điều quan trọng nhất với người dùng là những thứ chúng mang lại"
Windows 10X được thiết kế đặc biệt dành cho các thiết bị màn hình kép mới, và sẽ không được mang lên các máy tính để bàn hay laptop – ít nhất là chưa. Nó được thiết kế để cho phép người dùng làm việc trên hai màn hình cùng lúc, và hai màn hình này liên kết mượt mà với nhau, nhưng vẫn có một giao diện người dùng quen thuộc với những người đã từng dùng Windows.
Chúng ta mới chỉ thấy Windows 10X dưới dạng preview mà thôi, nhưng nhiêu đó cũng đủ tiết lộ một vài "mánh" thú vị mà Windows 10X sẽ mang lại. Ví dụ, bấm vào một link trong Outlook, nó sẽ tự động mở ra trên màn hình thứ hai thay vì màn hình hiện tại. Hệ điều hành này còn có một thứ mà Microsoft gọi là WonderBar, giống như Touch Bar của macOS nhưng được "uống nước tăng lực" – nó sẽ hiện ra mỗi khi phát hiện có một bàn phím Bluetooth hoặc bàn phím do Microsoft cung cấp.
Bên cạnh Windows Core OS, Microsoft còn đang phát triển một thứ gọi là Cshell, hay Composable Shell. Dự án này tập trung vào một giao diện người dùng có thể thích ứng với bất kỳ màn hình ở bất kỳ kích cỡ nào, theo cách mượt mà hơn so với cách các thiết bị Surface hiện tại chuyển đổi giữa chế độ desktop và tablet. VỚi Core OS, các thành phần khác nhau của giao diện người dùng sẽ được bật hoặc tắt tùy thuộc vào những thay đổi trong form factor (tất nhiên, như vậy sẽ rất tiện dụng đối với các thiết bị màn hình gập).
Windows 10X vẫn đang trong quá trình phát triển, đó là lý do tại sao chiếc Surface Duo lại chạy Android với giao diện tương tự Windows, thay vì chạy Windows hoàn chỉnh – nhưng bạn có thể thấy mọi chuyện sẽ thay đổi trong tương lai. Khong chỉ trải nghiệm người dùng sẽ trở nên trực quan và quen thuộc hơn, mà các kỹ sư và các nhà phát triển ứng dụng cũng sẽ thấy dễ dàng hơn trong việc tạo ra các ứng dụng cho hệ điều hành mới.
Các thiết bị Windows 10X cũng sẽ được phát triển bởi Dell, HP, Lenovo, và ASUS, nhưng vẫn còn nhiều năm nữa chúng mới xuất hiện – có nghĩa là sẽ có rất nheieuf thời gian để Windows Core OS và Windows 10X phát triển xa hơn nữa. Dù vậy mỗi thay đổi diễn ra trên Windows 10X sẽ chỉ được dùng cho form factor của chính nó, và Microsoft đã khẳng định Windows 10X sẽ không được mang lên desktop và laptop truyền thống.
Tất cả những điều này khiến hội nghị nhà phát triển Microsoft BUILD diễn ra vào tháng 5 năm sau trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. CHúng ta sẽ được nghe nhiều hơn về Windows 10X và các công nghệ cốt lõi bên dưới, và những phương thức Microsoft sử dụng để phát triển Windows cho nhiều thiết bị khác nữa. Những thiết bị này bao gồm HoloLens 2 và Surface Hub 2X – cả hai đều đang chạy phần mềm dựa trên Windows Core OS.