 |
| Muỗi Aedes aegypti. Ảnh: Frank600 / iStock |
Những phát hiện này có thể giúp chúng ta tìm hiểu cách chúng tìm thấy vật chủ của chúng, vì da người phát ra tín hiệu màu đỏ cam mạnh đến mắt chúng.
Jeffrey Riffell - giáo sư sinh học của UW và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết, “Muỗi có vẻ sử dụng mùi để giúp chúng phân biệt những gì ở gần, giống như vật chủ để cắn”. Khi muỗi ngửi thấy các hợp chất cụ thể, chẳng hạn như CO2 từ hơi thở của chúng ta, “mùi hương đó sẽ kích thích mắt quét các màu cụ thể và các hình thái thị giác khác, có liên quan đến vật chủ tiềm năng và tiến đến chúng” Riffell nói thêm.
Kết quả nghiên cứu được công bố vào ngày 4 tháng 2 trên tạp chí Nature Communications cho thấy khứu giác của muỗi ảnh hưởng như thế nào đến cách muỗi phản ứng với các dấu hiệu thị giác. Biết màu nào thu hút muỗi đói và màu nào không, có thể giúp thiết kế các chất xua đuổi, bẫy và các phương pháp khác tốt hơn để ngăn chặn muỗi.
Riffell nói rằng một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà ông luôn được hỏi là “phải làm gì để ngăn muỗi đốt”. Nhà khoa học này cho biết có ba dấu hiệu chính thu hút muỗi: hơi thở, mồ hôi của bạn, và nhiệt độ da của con người. Trong nghiên cứu này, Riffell đã tìm ra dấu hiệu thứ tư: màu đỏ, không chỉ có trên quần áo của bạn mà còn được tìm thấy trên da của mọi người. Riffell đưa ra lời khuyên “Hãy che đi những màu hấp dẫn trên da của chúng ta hoặc mặc quần áo tránh những màu đó có thể là một cách khác để ngăn ngừa muỗi đốt”.
Nhóm nghiên cứu của Riffell đã theo dõi hành vi của muỗi cái Aedes aegypti, muỗi cái, khi được đưa ra các loại dấu hiệu hình ảnh và mùi hương khác nhau. Với tất cả các loài muỗi, chỉ có con cái chích máu, nhưng vết cắn của A. aegypti cũng có thể truyền bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng da, chikungunya và Zika. Các nhà nghiên cứu đã theo dõi từng con muỗi trong các buồng thử nghiệm thu nhỏ được phun các mùi đặc trưng và có các dạng hình ảnh khác nhau - chẳng hạn như chấm màu hoặc bàn tay người mô phỏng.
Trong trường hợp không có tác nhân kích thích mùi, muỗi phần lớn bỏ qua một chấm ở đáy buồng, bất kể màu sắc. Sau khi một luồng khí CO2 vào trong buồng, muỗi tiếp tục bỏ qua dấu chấm nếu nó có màu xanh lục, xanh lam hoặc tím. Nhưng nếu chấm đó có màu đỏ, cam, đen hoặc lục lam, muỗi sẽ bay về phía đó.
Các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng các hoạt động săn mồi của muỗi cái tăng lên và bắt đầu tìm kiếm xung quanh khi ngửi thấy CO2, một loại khí mà con người chúng ta không thể ngửi thấy. Các thí nghiệm chấm màu cho thấy sau khi ngửi CO2, mắt của những con muỗi này thích các bước sóng nhất định trong quang phổ thị giác.
Hãy tưởng tượng bạn đang ở trên vỉa hè và ngửi thấy mùi của một số món nướng, bạn sẽ bắt đầu tìm kiếm một bảng hiệu tiệm bánh đúng không? Muỗi cũng vậy.
Chúng ta, con người, nhìn thấy màu sắc ở các bước sóng ánh sáng khác nhau, và nhóm nghiên cứu hiện không biết liệu muỗi có nhận biết màu sắc như chúng ta hay không. Nhưng theo các thí nghiệm, muỗi thích ánh sáng có bước sóng dài hơn khi ngửi thấy CO2.
Tuy nhiên, thật không may cho chúng ta, da người phát ra tín hiệu bước sóng dài trong phạm vi màu đỏ cam, bất kể sắc tố da của nó là gì. Đối với muỗi, tất cả chúng ta chỉ là những món ăn nhẹ ngon lành khi đi dạo.
Khi nhóm của Riffell lặp lại các thí nghiệm trong buồng với thẻ sắc tố da người - hoặc tay không của nhà nghiên cứu - muỗi lại bay về phía kích thích thị giác chỉ sau khi CO2 được phun vào buồng. Nếu các nhà nghiên cứu sử dụng bộ lọc để loại bỏ các tín hiệu có bước sóng dài hoặc để nhà nghiên cứu đeo một chiếc găng tay màu xanh lá cây, thì con muỗi có mồi CO2 sẽ không còn bay về phía kích thích nữa.
Các gen xác định sở thích của những con cái này đối với màu đỏ cam. Những con muỗi có bản sao đột biến của gen cần ngửi CO2 sẽ không còn ưa thích màu sắc trong buồng thử nghiệm. Riffell cho biết: “Những thí nghiệm này chỉ ra những bước đầu tiên mà muỗi sử dụng để tìm vật chủ.
Có thể một thiết bị điều chỉnh màu sắc của ánh sáng sẽ giúp chúng ta trốn khỏi muỗi, nhưng bạn luôn có thể đánh bại chúng bằng một bể laze nhỏ hoặc phát ra một bài hát Skrillex từ loa của bạn.
Nghiên cứu được tài trợ bởi Viện Y tế Quốc gia, Văn phòng Nghiên cứu Khoa học Không quân, UW và Văn phòng Nghiên cứu Quân đội Hoa Kỳ./.