Gần đây, trên các phương tiện truyền thông xuất nhiện rất nhiều quảng cáo các loại TPCN có công dụng giải độc gan, nội dung rất hấp dẫn như: “Những người bị viêm gan cấp, mạn tính, viêm gan virus, xơ gan, u gan, men gan tăng cao, gan nhiễm mỡ, suy gan do nghiện rượu, ngộ độc do rượu, do hóa chất… nên mua uống hàng ngày, bảo đảm trong gan có bao nhiêu chất độc cũng tiêu, không lo bị các bệnh về gan”.
Nhiều sản phẩm giải độc gan được giới thiệu có chứa các thảo dược quý như: hoàng kỳ, đẳng sâm, cam thảo, cao atisô, cao bồ công anh, cao bồ bồ, tinh chất cát căn, bìm bìm, cây kế sữa… nên nhiều người dù không mắc các bệnh về gan cũng tìm mua về uống cho… bổ.
 |
| Không ít BN bị suy giảm chức năng gan do lạm dụng các loại thuốc Nam, thuốc Bắc, TPCN giải độc cho gan... |
BV Nhân dân 115 từng tiếp nhận BN P.V.T. (56 tuổi, ngụ Trà Vinh) vào cấp cứu trong tình trạng mệt mỏi, vàng da, bụng trướng to. Nghe BS xác định là bị xơ gan giai đoạn cuối, ông T. không tin, cho là BS chẩn đoán sai, vì tuy có uống nhiều bia rượu nhưng sau đó là ông uống TPCN để giải độc gan.
ThS-BS Lê Thị Tuyết Phượng - Trưởng khoa Nội tiêu hóa, BV Nhân dân 115 khẳng định: “Hiện không có loại thuốc nào có khả năng giải độc cho gan, TPCN lại càng không thể. Các loại thuốc điều trị hiện nay là nhằm các mục đích: cải thiện các chức năng của gan, giảm nguy cơ các biến chứng nặng của gan.
Nếu gan đã tổn thương, cách “giải độc” duy nhất là cho gan nghỉ ngơi, hạn chế bia rượu, thuốc lá và các thực phẩm gây hại cho gan. Ngược lại, nếu cứ tiếp tục uống bia rượu thì dù có uống TPCN để giải độc bệnh vẫn phát triển”.
Cơn sốt nấm linh chi giải độc gan
Chị Thu, ngụ Q.3, TP.HCM cho biết, nghe đồng nghiệp trong cơ quan truyền tai nhau nấm linh chi có khả năng giải độc gan, giải độc thức ăn, thuốc, kim loại nặng… chị đã thử áp dụng thực đơn “nấm linh chi” cho gia đình: tất cả các bữa ăn sáng, trưa, chiều đều có món nấm linh chi.
Chị còn mua trà linh chi, bột linh chi về uống thay nước hàng ngày. Trên các diễn đàn, nhiều người mắc bệnh gan cho biết, hiện đang dùng nấm linh chi để chữa bệnh thay vì uống các loại thuốc Tây, chỉ làm tăng gánh nặng cho gan.
Theo tự điển Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS Đỗ Tất Lợi, nấm linh chi có sáu loại, sáu màu sắc khác nhau: xanh, đỏ, vàng, trắng, đen, tím. Mỗi màu có công dụng bồi bổ một bộ phận khác nhau. Ví dụ, linh chi đen bổ thận, linh chi vàng bổ dạ dày, linh chi xanh bổ gan, linh chi đỏ bổ tim, linh chi trắng bổ phổi.
Công dụng chung của nấm linh chi là điều hòa huyết áp, tim mạch; tăng cường miễn dịch; tăng khả năng cung cấp ôxy cho máu; an thần, trị bệnh thần kinh suy nhược, giảm ho, chữa viêm thận, hen; bài tiết các chất độc trong cơ thể, đẹp da, loại bỏ các sắc tố lạ trên da, đồng thời giúp thúc đẩy quá trình hình thành protein, kéo dài tuổi thọ…
BS Huỳnh Tấn Vũ - giảng viên bộ môn Y học cổ truyền, ĐH Y Dược TP.HCM, khuyến cáo: “Để bán được sản phẩm, các hãng đã đồn thổi thêm công dụng. Thật ra bản thân gan đã có chức năng giải độc cho cơ thể. Nếu muốn sử dụng nấm linh chi trị bệnh, nên tham khảo ý kiến BS.
Linh chi chỉ có tác dụng làm chè, uống để thanh nhiệt, làm mát cơ thể chứ không có tác dụng chữa bệnh. Những người bị tụt huyết áp, lạm dụng nấm linh chi có thể gặp tình trạng hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và cản trở sự hình thành các màng máu, làm máu chảy không dừng”.
Giải độc gan bằng detox
Nhiều người còn giải độc gan với phương pháp detox (thanh lọc cơ thể) bằng các loại rau củ quả. Công thức detox rất đơn giản, chỉ cần kết hợp các loại trái cây có vị chua với nhau rồi đem ngâm vài giờ. Ví dụ: phúc bồn tử, chanh, húng lủi, dứa, lá bạc hà, bưởi, cam, dưa chuột, kiwi, táo, rau bina, cần tây…
Để gan được giải độc triệt để, cơ thể tái khởi động quá trình trao đổi chất lành mạnh, nên uống từ một-hai chai nước detox/ngày và không ăn bất kỳ thực phẩm nào trong vòng từ 3-10 ngày (tùy cơ địa mập hay ốm, muốn thanh lọc nhiều hay ít).
BS Huỳnh Tấn Vũ cho biết, trong y học cổ truyền có phương pháp “thanh lọc cơ thể” bằng cách mỗi ngày uống nước của các loại rau, củ, lá bằng cách xay sống hoặc nấu nước uống như rau má, củ đậu, nước ép cần tây, cây đinh lăng lá nhỏ, chó đẻ răng cưa, cây nhân trần…
Detox nước trái cây cũng được coi là một phương pháp thanh lọc, nhưng chỉ là hỗ trợ, không được xem là có thể thay thế thức ăn hàng ngày. Khi áp dụng vẫn phải ăn đầy đủ, nhưng là chế độ ăn uống khoa học.
Nếu chỉ uống nước trái cây mà không ăn, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái thèm ăn mãnh liệt, dẫn đến ăn bù và ăn uống quá tải, rối loạn ăn uống, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, kết quả càng làm tăng thêm gánh nặng cho gan.