Thời gian gần đây, bệnh withmore hay còn gọi là vi khuẩn ăn thịt người “tấn công” nhiều tỉnh thành ở Việt Nam như Hà Nội, Thái Nguyên, Yên Bái...
Mới đây nhất, ngày 17/9, thông tin từ Sở Y tế tỉnh Yên Bái cho biết từ đầu năm 2019 đến nay trên địa bàn tỉnh đã có 6 trường hợp mắc bệnh whitmore. Trong đó bốn ca tử vong do đến bệnh viện (BV) muộn, hai ca được BV Đa khoa tỉnh Yên Bái cứu sống.
Ca thứ nhất được cứu sống là bệnh nhân Vi Văn L. (49 tuổi, huyện Lục Yên) nhập viện vào trung tuần tháng 9/2019 trong tình trạng sốt cao kèm run và đau bụng, các chỉ số sinh tồn giảm mạnh. Tuy nhiên khi chẩn đoán lâm sàng thì không phát hiện được cơ quan nào trong cơ thể bị viêm nhiễm.
 |
| Bệnh nhân Vi Văn L điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái. Ảnh: Báo Yên Bái. |
Sau hai lần nuôi cấy định danh vi khuẩn, các bác sĩ đã phát hiện ra vi khuẩn whitmore trong cơ thể bệnh nhân. Sau khi được điều trị tích cực theo phác đồ, dùng kháng sinh đặc hiệu liều cao, tình trạng nhiễm trùng được kiểm soát. Hiện bệnh nhân L. đã tỉnh táo, hết sốt.
Trường hợp thứ hai là bệnh nhân Nguyễn Văn Q. (36 tuổi, huyện Văn Yên). Bệnh nhân nhập viện vào tháng 7/2019, được các bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh và điều trị thành công. Bệnh nhân ra viện cuối tháng 7/2019.
Trước đó, báo chí cũng đưa tin về nhiều trường hợp mắc bệnh withmore khác như một người đàn ông 45 tuổi ở Thái Nguyên, 3 trẻ em ở Nghệ An, một người bị "ăn" ngón chân ở Hà Tĩnh hay một phụ nữ bị withmore "ăn" cánh mũi.
Tiến sĩ Trịnh Thành Trung, Viện trưởng Viện Vi sinh vật và Công nghệ Sinh học, Đại học Quốc gia Hà Nội, người có 15 năm kinh nghiệm nghiên cứu về bệnh Whitmore, cho rằng số ca whitmore tăng gần đây không phải do bùng phát về dịch bệnh mà nhờ nhiều cơ sở đã xét nghiệm được đúng bệnh hơn.
Tiến sĩ Trịnh Thành Trung cũng khẳng định vi khuẩn Whitmore không phải là "vi khuẩn ăn thịt người" như nhiều người lầm tưởng.
 |
| Tiến sĩ Trịnh Thành Trung (phải) có 15 năm kinh nghiệm nghiên cứu về bệnh Whitmore. Ảnh: Vietnamnet. |
"Phương cách vi khuẩn Whitmore tấn công gây viêm và áp xe ở các cơ quan trên cơ thể giống với các căn nguyên gây bệnh truyền nhiễm khác nên không thể nói vi khuẩn Whitmore theo những biệt danh vô căn cứ", ông Trung nói.
Trong chiến tranh Việt Nam, hàng trăm ca bệnh đã được ghi nhận trên binh lính Pháp và Mỹ, trong đó có khoảng 250.000 lính Mỹ bị phơi nhiễm với vi khuẩn whitmore và nhiều cựu binh đã phát bệnh sau khi trở về nước.
Do đó những năm 70 của thế kỷ trước, whitmore còn có tên gọi là "Vietnamese time-bomb (tức quả bom hẹn giờ của Việt Nam", ám chỉ một loại bệnh bị phơi nhiễm tại Việt Nam, ủ bệnh trong thời gian dài, và mãi sau đó mới được phát bệnh khi cựu binh về nước.
Sau chiến tranh, rất ít các ca bệnh được phát hiện ở nước ta do khó khăn về điều kiện y tế và sự thiếu thốn các trang thiết bị xét nghiệm vi sinh, hầu hết các máy xét nghiệm vi sinh thường quy đều chẩn đoán sai vi khuẩn whitmore thành các vi sinh vật khác.
Phổ biến nhất là chẩn đoán whitmore nhầm thành các bệnh truyền nhiễm khác hoặc nhầm thành các bệnh lao phổi, ung thư phổi, ung thư gan, ung thư tủy xương, ung thư máu, u tuyền liệt tuyến, quai bị (ở trẻ em)...
Khi hoà bình, Việt Nam cũng phải đối diện với nhiều dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như sốt rét, lao, HIV, sốt xuất huyết… nên bệnh whitmore chưa thực sự được quan tâm. Từ đó, whitmore trở thành căn bệnh bị lãng quên trong nhiều thập kỷ, cả người dân và bác sĩ ít có thông tin.
Tuy nhiên trong vài năm trở lại đây, xét nghiệm vi sinh tại các bệnh viện bắt đầu được quan tâm, các bác sĩ cũng được cảnh giác về bệnh whitmore nên tỉ lệ bệnh nhân nhiễm bệnh được chẩn đoán đúng tăng lên.
“Chính vì chẩn đoán đúng ra bệnh nên số lượng ca bệnh tăng lên, chứ không phải bệnh đột ngột quay trở lại và bùng phát thành dịch”, TS Trung nhấn mạnh.
Theo dự báo của các chuyên gia quốc tế, mỗi năm Việt Nam có khoảng 10.000 ca nhiễm whitmore và khoảng 50% tử vong.
Hiện cả nước có 38 bệnh viện ở 26 tỉnh, thành phố đã được đào tạo về phương pháp xét nghiệm bệnh, phát hiện được gần 1.000 ca nhiễm whitmore.
Whitmore do vi khuẩn gram âm Burkholderia pseudomallei gây ra, loại vi khuẩn này thường được tìm thấy trong nước bẩn, đất, lây lan sang người và động vật qua tiếp xúc trực tiếp với nguồn ô nhiễm (như hít phải bụi nhiễm vi khuẩn hay khi tiếp xúc với đất bị ô nhiễm qua các vết trầy xước ngoài da).
Người bệnh tiểu đường, phổi và thận mạn tính có nguy cơ cao mắc bệnh Whitmore với các biểu hiện lâm sàng đa dạng: sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi...
Whitmore là căn bệnh nhiễm trùng cơ hội, không dễ mắc, ít gặp ở người có sức khỏe bình thường. Bệnh không dễ dàng lây lan, không trực tiếp lây từ người qua người. Vì thế người dân không nên quá lo lắng.
Để phòng tránh bệnh, bác sĩ khuyên người dân giữ gìn vệ sinh thân thể, chăm sóc sức khỏe. Nếu cơ thể bị trầy xước, cần xử lý cẩn thận vết thương. Ở những người già yếu, có bệnh mạn tính, suy giảm miễn dịch cần tránh tiếp xúc với môi trường mất vệ sinh, hạn chế tiếp xúc bùn đất, nguồn nước bị ô nhiễm.
Khi cơ thể có dấu hiệu không khỏe nên đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn để được điều trị kịp thời nếu mắc bệnh.