Cua cốm (hay còn gọi là cua lột, cua hai da) là một loại cua biển, cực kì hiếm bởi có độ thơm ngon đứng đầu trong tất cả các loại cua. Chúng vốn có tên gọi như thế bởi sau nhiều lần lột xác, chúng chuẩn bị đến ngày lột vỏ để lớn lên trưởng thành và trong quá trình chuẩn bị thành cua lột.

Cua cốm có lớp vỏ cứng và chắc chắn bao bọc bên ngoài được cấu tạo từ kitin, canxi và vôi hóa. Tuy nhiên, khi sắp đến ngày lột xác, lớp vỏ bên ngoài sẽ trở nên giòn và dễ vỡ hơn.

Thông thường, quá trình lột xác của cua cốm sẽ diễn ra trong vòng 1 - 2 ngày. Khi đã hấp thụ đủ lượng nước biển vừa đủ để cơ thể phồng ra, giúp dễ dàng mở rộng lớp vỏ cũ và tạo ra đường nứt trên cơ thể… cua cốm sẽ tự đẩy ra cho đến khi thoát khỏi lớp vỏ cũ.

Cua cốm có lớp vỏ cứng và chắc chắn bao bọc bên ngoài được cấu tạo từ kitin, canxi và vôi hóa.

Để phân biệt với các loại cua thông thường, thì nên nhìn vào phần yếm bởi cua cốm có lớp lông màu hồng đỏ, còn cua thường thì lại có lông màu trắng. Bên cạnh đó, cua cốm thường có lớp thịt chắc nịt và không bị bọng nước…

Tại Việt Nam, cua cốm có ở một số vùng ven biển, nhất là Cà Mau – nơi được mệnh danh là “quê hương” của các loài cua. Theo kinh nghiệm của người dân Cà Mau, để bắt được loại cua cốm này cũng không hề đơn giản vì chúng ở trong hang đã được lấp miệng trong khoảng 10 ngày liền nên ngư dân rất vất vả, khó khăn mới bắt được cua cốm. Vì thế họ khi bắt được cua này thường để ở nhà cho con cháu ăn vì thịt rất nhiều và ngon, phần vỏ non mềm, bùi, giàu canxi, gạch vàng béo ngậy.

Cũng theo người dân Cà Mau, chị em nội trợ khi mua cua cốm cần tinh tế để lựa chọn đúng chuẩn. Theo đó lớp lông càng hồng đỏ thì cua sẽ càng ngon. Song đối với cua cốm đực, chị em không thể phân biệt theo cách này bởi phần lông cua cốm đực vẫn trắng. Cho nên chị em để ý chân bơi và hông cua, nếu chân bơi ta thấy có đường viền đỏ ở chân bơi, hoặc bên hông bị nứt vỏ thì đó là cua cốm.

lớp gạch cua cốm có màu vàng nhạt, đồng thời tỏa ra hương thơm thoang thoảng.

Ngoài ra, cua cốm tươi ngon trên lớp vỏ sẽ xuất hiện các đốm nhỏ li ti màu cam hoặc màu vàng, đồng thời lớp vỏ mỏng, không quá dày. Hoặc khi ấn vào phần yếm cảm nhận được sự rắn chắc, không quá mềm nhũn.

Hiện nay, chị em nội trợ có thể dễ dàng tìm đến các cửa hàng chuyên kinh doanh hải sản hoặc sàn thương mại điện tử để tìm mua cua cốm về thưởng thức. Chúng được rao bán với giá từ 650.000 - 800.000 đồng/kg.

Cua cốm có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như: nướng mọi, hấp bia, rang me, cua sốt cà ri… Và khi thưởng thức, lớp gạch cua cốm có màu vàng nhạt, đồng thời tỏa ra hương thơm thoang thoảng, chỉ cần ăn một miếng sẽ cảm nhận được độ béo, bùi và quan trọng không hề gây đến cảm giác ngấy như các loại cua thông thường khác.