Sự phát triển của xã hội hiện đại đặt ra yêu cầu ngày càng cao về các sản phẩm hoa kiểng và cảnh quan. Chính vì thế, ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan (hay Cảnh quan và kỹ thuật hoa viên) đang ngày được chú trọng, đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao. Nhưng thực tế, ngành này hiện rất ít trường đào tạo. Các doanh nghiệp, nhà trường lo ngại tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của lĩnh vực này.
Ngành học “thời thượng” phù hợp với xu hướng nhưng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao
Ông Bùi Minh Lắm, Giám đốc một doanh nghiệp buôn bán các sản phẩm nông lâm nghiệp cho biết, nhu cầu tuyển dụng nhân sự ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan hiện rộng mở. Tuy nhiên để tìm được ứng viên được đào tạo bài bản, đúng chuyên ngành không phải là điều dễ dàng bởi hiện tại số sinh viên tốt nghiệp vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tuyển dụng thực tế.
Ngành học này đang thiếu nhân lực nhưng ít người theo học (Ảnh minh họa)
Theo ông, người trẻ chưa thật sự hiểu hết về ngành học Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan. Nhiều bạn không xác định được mục tiêu nghề nghiệp. Một số khác có tư tưởng rời khỏi các ngành nông nghiệp vì sợ "chân lấm tay bùn" nên việc đảm bảo nguồn nhân lực cho lĩnh vực này lại càng khó.
Chia sẻ về ngành học, Thạc sĩ Nguyễn Hứa Duy Khang - Phó trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Cần Thơ cũng nhận định: "Khi đời sống xã hội càng tăng, nhu cầu hưởng thụ càng cao, trong đó hoa kiểng và cảnh quan môi trường là một trong những yếu tố tinh thần được mọi người lựa chọn để tăng mức hưởng thụ của mình. Để đáp ứng nhu cầu đó, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp về hoa kiểng và cảnh quan công trình ra đời làm cho nhu cầu tuyển dụng nhân lực trình độ cao về hoa kiểng và cảnh quan tăng lên đáng kể".
Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan bao gồm 2 chuyên ngành chính: Cảnh quan và kỹ thuật hoa viên, Thiết kế cảnh quan. Dù vậy, số liệu thống kê của Trường Đại học Cần Thơ trong 2 năm (2022 và 2023) tuyển 80 chỉ tiêu ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan. Số sinh viên trúng tuyển nhập học có xu hướng giảm, lần lượt là 64 và 48. Lý giải về điều này, ông Khang cho rằng: "Hiện nay, thông tin chính xác, đầy đủ về ngành học chưa đến được nhiều em học sinh và phụ huynh khiến cho việc tuyển sinh gặp khó khăn và nguồn nhân lực còn một khoảng cách với nhu cầu xã hội.
Bên cạnh đó, lĩnh vực nông nghiệp không còn là xu hướng lựa chọn của người học, do đó càng ít người học lựa chọn ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan. Thực tế trong những năm qua, số sinh viên trúng tuyển nhập học thường thấp hơn chỉ tiêu tuyển sinh".
Còn Tiến sĩ Trần Đình Lý - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM lại cho hay, bên cạnh những thuận lợi trong công tác tuyển sinh, đào tạo ngành Cảnh quan và kỹ thuật hoa viên vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc. Trong đó, do ngành học chưa được xã hội, phụ huynh và đặc biệt là các em học sinh nhìn nhận một cách đúng đắn.
Trên thực tế, kỹ sư Cảnh quan và kỹ thuật hoa viên được đào tạo một cách bài bản để kiến tạo không gian sống xanh, tiện nghi cho cộng đồng, người dân thông qua việc quy hoạch thiết kế không gian đô thị, nhà ở, công trình văn hóa, thi công và bảo dưỡng cảnh quan, hoa viên tạo nên không gian sống hài hòa giữa các yếu tố tự nhiên - nhân tạo đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của xã hội.
Cảnh quan trường Đại học Nông TP.HCM do thầy cô và sinh viên của ngành Cảnh quan và kỹ thuật Hoa viên thiết kế.
Mức lương có thể đạt 20 triệu/tháng, ít trường đào tạo
Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan có tên tiếng Anh là Horticulture and Landscaping. Đây là chuyên ngành thuộc lĩnh vực nông nghiệp. Ngành học này cung cấp những kiến thức, kỹ năng tương đối toàn diện về cảnh quan hoa viên môi trường và ứng dụng công nghệ sinh học trong nghiên cứu, sản xuất các loại hoa cảnh, cây cảnh có giá trị kinh tế cao.
Thạc sĩ Nguyễn Hứa Duy Khang chia sẻ, sinh viên sau khi tốt nghiệp ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan có khả năng chọn, lai tạo giống, chăm sóc và bảo dưỡng cây xanh, hoa kiểng, thiết kế cảnh quan nhằm tạo ra các sản phẩm có chất lượng, đáp ứng yêu cầu về thẩm mỹ và trang trí. Ngành học này có phổ việc làm rất phong phú và đa dạng, đặc biệt rất dễ khởi nghiệp trong lĩnh vực hoa kiểng và thiết kế cảnh quan nội thất, ngoại thất.
Không chỉ vậy, con đường dựng xây sự nghiệp trong ngành này còn rộng mở ở các vị trí: Trở thành kỹ sư thiết kế, quản lý công trình cảnh quan; kỹ sư quản lý trang trại trồng rau hoa quả; kỹ sư nghiên cứu tại các công ty tư nhân kinh doanh về cơ sở hạ tầng và cảnh quan; công ty sản xuất giống cây trồng, dịch vụ khoa học nông nghiệp hoặc giảng viên giảng dạy tại các trường, viện về ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan…
Thống kê của Trường Đại học Cần Thơ, trong những năm qua hơn 95% sinh viên tốt nghiệp có việc làm sau 1 năm tốt nghiệp. Mức lương khởi điểm đối với sinh viên mới ra trường dao động từ 7-8 triệu đồng/ tháng. Khi đã có kinh nghiệm, tay nghề vững hơn chút, mức thu nhập có thể tăng lên, ít nhất đạt 20 triệu đồng/tháng. Bên cạnh đó, lĩnh vực này cũng có nhiều cơ hội cho người học làm thêm để tăng thu nhập ngoài mức lương chính.
Tuy nhiên để thành công theo đuổi lĩnh vực này với mức lương cao, ngoài kiến thức chuyên môn tốt còn đòi hỏi phải có niềm đam mê với thiên nhiên, có khả năng về thẩm mỹ, mỹ thuật và sự sáng tạo để tạo ra được những sản phẩm về hoa kiểng, cảnh quan độc lạ cho xã hội. Tạo ra được những giống hoa kiểng độc lạ, công trình cảnh quan có giá trị nghệ thuật càng cao thì thu nhập sẽ còn hấp dẫn hơn nữa.
Hiện rất ít trường đào tạo ngành Cảnh quan và Kỹ thuật hoa viên. Cụ thể, chỉ có 3 trường Đại học đang đào tạo. Xét theo điểm thi Tốt nghiệp THPT năm 2023, điểm chuẩn ngành Công nghệ rau hoa quả và cảnh quan như sau: Đại học Nông Lâm TP.HCM (20 điểm); Đại học Cần Thơ (15 điểm); riêng tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cảnh quan và Kỹ thuật hoa viên là chuyên ngành nằm trong ngành Nông nghiệp sinh thái và Nông nghiệp đô thị với điểm chuẩn là 17,0.