Trong các loại cây cỏ dại mọc ở các miền quê của Việt Nam, có những cây nghe tên lạ hoắc nhưng có thể làm thành món ngon. Trong số đó phải kể tới rau tinh tú.
Rau tinh tú có tên khoa học là Lysimachia fortunei Maxim, thuộc họ Anh Thảo (Primulaceae) - hoa báo xuân. Đây là cây thân thảo, cao 40-60cm, sống nhiều năm. Lá đơn mọc cách (so le) hoặc gần đối. Cây cho hoa rất đẹp, nở thành từng chùm màu trắng ở ngọn tạo thành hình chóp.
Rau tinh tú vốn mọc hoang dại ở bờ mương, bờ ao nhưng ít ai biết lá và ngọn non được làm thành món ngon
Theo tìm hiểu, cây tinh tú có nguồn gốc ở Ấn Độ và các nước Trung Đông. Ở Việt Nam rau tinh tú mọc hoang ven suối, cạnh đường, ruộng lúa ở nhiều vùng Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng…
Nhiều người xem cây tinh tú như một loài cỏ dại và thường nhổ bỏ mỗi khi thu hoạch hoa màu. Nhưng ít ai biết được rằng, ở một số nơi, ngọn và lá non của cây rau tinh tú được sử dụng như một loại rau ăn thường ngày.
Trước đây, rau tinh tú gắn với những bữa cơm của người dân nghèo ở các miền quê, có thể luộc chấm mắm, hoặc xào tỏi, xào bò, nấu canh xương. Nhiều người còn hái ăn sống kèm với các loại rau gia vị khác.
Rau tinh tú có thể luộc, xào, hoặc nấu canh, vị ngọt mát
"Ai lớn lên ở quê, gắn liền với đồng ruộng thì chắc chắn sẽ còn nhớ cây rau tinh tú. Rau này có hoa nở thành hình chóp, màu trắng bắt mắt. Ngọn và lá non có vị ngọt, mùi thơm đặc trưng. Trước đây mẹ mình đi làm đồng về hay hái các loại rau dại về nấu ăn, trong đó có rau tinh tú. Mình ấn tượng nhất là rau tính tú hầm với canh xương, giúp mùi vị canh xương thêm đậm đà, thanh mát vào những ngày hè", bạn Trà (ở Cao Bằng) kể.
Không chỉ để làm món ăn, rau tinh tú còn dùng sắc nước uống giải cảm cúm, mát gan. Ngoài rau tươi, nhiều gia đình còn hái rau tinh tú đem phơi khô, chặt khúc bó lại dùng dần.
Hiện nay rau tinh tú trong tự nhiên không có nhiều, cũng không ai trồng nên phải về quê mới tìm được.
Trong Đông Y, loại rau này được xem là một phương thuốc hữu hiệu, đã qua điều chế và xuất hiện trong một số đơn thuốc dưới hình thức phơi khô, chặt khúc phần thân và rễ.
Hiện nay rau tinh tú trong tự nhiên rất ít, nhiều người về quê vẫn tìm thứ rau này để nhớ lại hương vị của tuổi thơ
"Rau tinh tú có mùi thơm, vị nhạt, có tính mát và thanh nhiệt. Không chỉ lá và đọt non, rễ của cây tinh tú cũng có thể làm thành món ăn ngon và lạ miệng. Bây giờ sau vườn nhà mình thỉnh thoảng vẫn có những bụi tinh tú mọc lên, hoặc chúng mọc xen vào luống ngô, luống khoai. Mùa hè là thời điểm rau phát triển tốt nhất. Cùng với các loại rau dại như xuyến chi, đắng đất, rau tinh tú được người miền quê sử dụng như một thứ rau dân dã, vừa ngon vừa có những lợi ích với sức khỏe", anh Ngọc (ở Quảng Ninh) kể.