101 nguyên nhân
Viêm tụy cấp có 4 tổn thương cơ bản là phù nề, xung huyết, hoại tử và xuất huyết, nhưng khái quát chủ yếu thành viêm tụy cấp không hoại tử và viêm tụy cấp hoại tử. Đối với viêm tụy cấp không hoại tử hay gặp nhất, tổn thương phù nề, nhìn tụy láng bóng, sưng to. Còn viêm tụy cấp hoại tử nặng hơn, tụy sưng, có nhiều đám xuất huyết, có khi hoại tử như một bọc máu to. Các tổn thương sau vài giờ lan sang phúc mạc.
Các nguyên nhân thường gặp dẫn tới bệnh là: Các tổn thương cơ giới, viêm nhiễm ở ống tụy, ống mật, sỏi mật, sỏi tụy, u gây chèn ép đường mật tụy, bệnh xơ tụy; các bệnh nhiễm khuẩn ổ bụng, viêm túi mật, viêm ruột thừa, thương hàn, hoặc các bệnh virus như quai bị, viêm gan...; do rượu hay gặp ở các nước Âu, Mỹ; các chấn thương do chạm mạnh vào bụng, phẫu thuật, nội soi mật tụy; loét dạ dày, tá tràng ăn sâu vào tụy; cũng có thể do dùng thuốc hay yếu tố nội tiết...
 |
| Nội soi ổ bụng để phát hiện viêm tụy cấp. |
Triệu chứng cơ bản
Đầu tiên người bệnh hay gặp triệu chứng đau bụng, vùng thượng vị, đau dữ dội đột ngột kéo dài không dứt cơn, có khi đau quặn như sỏi mật, nôn cũng không hết đau, đau lan ra sau lưng, lên ngực, vã mồ hôi. Bệnh nhân cảm thấy đau là do tổn thương viêm, xung huyết tác động vào lưới thần kinh thụ cảm của tụy, do phù nề, do tăng áp lực trong ống tụy , dịch tụy tràn ra gây tổn thương mạc nối lớn, ống gan.
Triệu chứng thứ hai mà người bệnh hay gặp nữa là nôn mửa. Xảy ra sau khi đau bụng, nôn dai dẳng, kịch liệt, khó cầm, nôn ra dịch mật, nôn ra máu. Triệu chứng thứ ba là có khi trướng bụng, bí trung đại tiện, ỉa lỏng. Trường hợp viêm tụy hoại tử nặng có thể thấy dấu hiệu da đặc biệt như các vết màu xanh nhạt quanh rốn, vết da xanh tím, nâu xanh ở hai bên mạn sườn, có khi vàng da...
Người bệnh có thể gặp dấu hiệu toàn thân như hoảng hốt lo sợ, có khi ngất do quá đau, mê sảng. Biểu hiện sốc mức độ vừa hoặc nặng, mặt tái, chân tay lạnh, toát mồ hôi, sốt cao... Khi có các triệu chứng trên, ngay lập tức người bệnh cần được đưa tới bệnh viện gần nhất để làm các xét nghiệm như nước tiểu, máu, soi ổ bụng, chụp X-quang... để chẩn bệnh và được xử lý kịp thời.