Nằm ở thôn Cần Lương, xã An Dân, huyện Tuy An, chùa Từ Quang hay chùa Đá Trắng là ngôi chùa cổ nổi tiếng bậc nhất tỉnh Phú Yên. Trong khuôn viên chùa có một vườn xoài cổ thụ cho quả ngon đến mức vang danh sử sách.Theo lời kể được truyền lại, chúa Nguyễn Ánh trong những lần hành quân qua Phú Yên thường dừng chân ở bờ vịnh Xuân Đài. Khi thưởng thức các đặc sản trong vùng, ông đặc biệt thích xoài Đá Trắng, giống xoài chỉ có ở ngôi chùa cùng tên.Sau khi lên ngôi, vua Gia Long yêu cầu thầy chùa Đá Trắng cúng tiến thứ quả đặc sản này vào dịp Tết Đoan ngọ. Do thấy xoài quý hiếm nên quan huyện phải cử lính canh giữ. Những người làm nhiệm vụ này được miễn thuế thân.Khác với các giống xoài khác, những cây xoài chùa Đá Trắng có điểm khác lạ là cho hoa trắng muốt, khi trái chín có vàng tươi, vỏ mỏng, vị ngọt thanh, đặc biệt hương thơm dịu nhưng thoảng rất xa.Mỗi khi đến mùa xoài chín, những quả xoài tươi ngon lại được hái sạch. Số xoài sau khi hái được quân đội triều đình vận chuyển ra kinh đô. Sau đó, tiệc ngự xoài được vua mở, rồi chia đều cho các quan có chức tước cao và nhiều công trạng.Mặc dù quân lính kiểm soát quá trình hái xoài rất gắt gao, các sư vẫn hái được vừa đủ vài đĩa xoài để dâng Phật.Cũng nhờ những quả xoài sót lại ấy mà giống xoài này được nhân rộng khắp vùng xung quanh cũng như nhiều nơi khác. Có điều, xoài trồng ở các nơi đó đều không thơm ngon bằng xoài ở chùa Đá Trắng.Dân gian đồn rằng do được trồng nơi đất Phật nên xoài mới thơm ngon như vậy. Ngoài ra còn một điều khó hiểu nữa là, nhiều vị sư của chùa giâm cành từ những cây xoài này để trồng nhưng đều không thành công.Ngày nay, chùa Đá Trắng còn khoảng 20 cây xoài cổ nằm rải rác trong khuôn viên, cây lớn nhất nằm cạnh chính điện của chùa.Vào năm 2013, quần thể xoài đặc biệt của ngôi chùa cổ đã được công nhận là Cây Di sản của Việt Nam.Mời quý độc giả xem video: Bình Thuận - Điểm Dừng Chân Cho Những Phượt Thủ | VTV Review.
Nằm ở thôn Cần Lương, xã An Dân, huyện Tuy An, chùa Từ Quang hay chùa Đá Trắng là ngôi chùa cổ nổi tiếng bậc nhất tỉnh Phú Yên. Trong khuôn viên chùa có một vườn xoài cổ thụ cho quả ngon đến mức vang danh sử sách.
Theo lời kể được truyền lại, chúa Nguyễn Ánh trong những lần hành quân qua Phú Yên thường dừng chân ở bờ vịnh Xuân Đài. Khi thưởng thức các đặc sản trong vùng, ông đặc biệt thích xoài Đá Trắng, giống xoài chỉ có ở ngôi chùa cùng tên.
Sau khi lên ngôi, vua Gia Long yêu cầu thầy chùa Đá Trắng cúng tiến thứ quả đặc sản này vào dịp Tết Đoan ngọ. Do thấy xoài quý hiếm nên quan huyện phải cử lính canh giữ. Những người làm nhiệm vụ này được miễn thuế thân.
Khác với các giống xoài khác, những cây xoài chùa Đá Trắng có điểm khác lạ là cho hoa trắng muốt, khi trái chín có vàng tươi, vỏ mỏng, vị ngọt thanh, đặc biệt hương thơm dịu nhưng thoảng rất xa.
Mỗi khi đến mùa xoài chín, những quả xoài tươi ngon lại được hái sạch. Số xoài sau khi hái được quân đội triều đình vận chuyển ra kinh đô. Sau đó, tiệc ngự xoài được vua mở, rồi chia đều cho các quan có chức tước cao và nhiều công trạng.
Mặc dù quân lính kiểm soát quá trình hái xoài rất gắt gao, các sư vẫn hái được vừa đủ vài đĩa xoài để dâng Phật.
Cũng nhờ những quả xoài sót lại ấy mà giống xoài này được nhân rộng khắp vùng xung quanh cũng như nhiều nơi khác. Có điều, xoài trồng ở các nơi đó đều không thơm ngon bằng xoài ở chùa Đá Trắng.
Dân gian đồn rằng do được trồng nơi đất Phật nên xoài mới thơm ngon như vậy. Ngoài ra còn một điều khó hiểu nữa là, nhiều vị sư của chùa giâm cành từ những cây xoài này để trồng nhưng đều không thành công.
Ngày nay, chùa Đá Trắng còn khoảng 20 cây xoài cổ nằm rải rác trong khuôn viên, cây lớn nhất nằm cạnh chính điện của chùa.
Vào năm 2013, quần thể xoài đặc biệt của ngôi chùa cổ đã được công nhận là Cây Di sản của Việt Nam.
Mời quý độc giả xem video: Bình Thuận - Điểm Dừng Chân Cho Những Phượt Thủ | VTV Review.