Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games) là một sự kiện thể thao tổ chức hai năm một lần vào giữa chu kỳ Đại hội Olympic và Đại hội Thể thao châu Á, với sự tham gia của các vận động viên từ 11 nước trong khu vực Đông Nam Á.
Những môn thể thao tổ chức trong đại hội do Liên đoàn thể thao Đông Nam Á điều hành với sự giám sát của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) và Hội đồng Olympic châu Á.
 |
| VĐV Nguyễn Thị Hằng Nga (áo xanh) đánh bại đối thủ Philippines (áo đỏ), giành HCV môn Kickboxing ở hạng cân dưới 48kg nữ. Đây là tấm HCV thứ 122 của Đoàn Việt Nam. Ảnh: TTXVN |
Kể từ khi ra đời đến nay, sau hơn 6 thập kỷ tồn tại và phát triển, SEA Games vẫn luôn là món ăn tinh thần không thể thiếu với những người yêu thể thao, đồng thời góp phần làm tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị giữa các quốc gia trong khu vực.
Cách đây hơn nửa thế kỷ, xuất phát từ quan điểm rằng, các quốc gia Đông Nam Á có nhiều điểm tương đồng về lối sống, nền văn hóa, khí hậu và cả thể chất con người; cùng có một trình độ căn bản tương đương nhau về thành tích thể thao, nên cần tập hợp lại, hỗ trợ lẫn nhau tổ chức thường xuyên và định kỳ một đại hội thể thao chung có quy mô thích hợp giữa các quốc gia.
Vì vậy, ngày 22/5/1958, đại biểu các nước trong khu vực bán đảo Đông Nam Á khi đó đang tham dự Đại hội thể thao châu Á lần thứ III ở Tokyo (Nhật Bản) đã nhóm họp và nhất trí thành lập một tổ chức thể thao riêng của khu vực, mang tên là Liên đoàn Thể thao Bán đảo Đông Nam Á (The South East Asian Peninsular Games Federation, viết tắt là SEAP Games Federation), nhằm mục đích:
- Tăng cường tình hữu nghị, đoàn kết và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước trong khu vực;
- Không ngừng nâng cao thành tích, kỹ thuật, chiến thuật các môn thể thao;
- Tạo điều kiện cho vận động viên các nước rèn luyện và thi đấu nhằm tham gia tốt hơn tại các đại hội thể thao châu Á và Thế vận hội (Olympic).
Sau đó một năm, SEAP Games 1 đã được tổ chức tại Bangkok (Thái Lan) từ ngày 12-17/12/1959 với sự tham dự của 527 vận động viên thuộc các quốc gia Thái Lan, Burma (nay là Myanmar), Malaysia, Singapore, Việt Nam và Lào, tranh tài ở 12 môn thể thao.
Năm 1965, Liên đoàn Thể thao Bán đảo Đông Nam Á kết nạp thêm thành viên là Singapore sau khi Singapore tách ra khỏi Liên bang Malaysia để thành lập một quốc gia độc lập.
Từ năm 1977, SEAP Games chính thức được đổi tên là SEA Games. Ở kỳ đại hội này, có thêm hai thành viên mới tham gia là Indonesia và Philippines.
Tiếp sau đó, SEA Games có thêm sự tham gia của Brunei kể từ Đại hội lần thứ 10 tổ chức tại Jakarta (Indonesia) vào năm 1979.
Quốc gia cuối cùng tham gia SEA Games là Timor Leste tại SEA Games 22 tổ chức năm 2003 tại Việt Nam.
Tính cả kỳ SEA Games 32 (năm 2023), Thái Lan và Malaysia là hai quốc gia có số lần tổ chức SEA Games nhiều nhất với 6 lần; Singapore, Indonesia và Philippines xếp thứ hai với 4 lần tổ chức SEA Games; Myanmar xếp thứ ba với 3 lần tổ chức; Việt Nam với 2 lần tổ chức; những quốc gia tổ chức 1 lần là Brunei, Lào và Campuchia.
Nhìn lại thành tích của Việt Nam qua 32 kỳ SEA Games
- SEA Games 32 (năm 2019, tại Campuchia): Ngày 16/5 cũng là ngày thi đấu cuối cùng của SEA Games 32. Đoàn Thể thao Việt Nam đã giành thêm 12 huy chương vàng để khép lại SEA Games 32 với 136 huy chương vàng, 105 huy chương bạc, 114 huy chương đồng, dẫn đầu bảng tổng sắp. Việt Nam đã vượt xa Thái Lan ở vị trí thứ 2 với 108 huy chương vàng và Indonesia đứng thứ 3 với 85 huy chương vàng.
- SEA Games 31 (năm 2021, tại Việt Nam): Đoàn thể thao Việt Nam đã giành được tổng cộng 205 huy chương vàng, 125 huy chương bạc và 116 huy chương đồng. Vị trí thứ 2 trên bảng tổng sắp huy chương SEA Games 31 thuộc về đoàn Thái Lan với 92 huy chương vàng, 103, huy chương bạc và 106 huy chương đồng. Indonesia xếp thứ 3 với 69 huy chương vàng, 91 huy chương bạc và 81 huy chương đồng, tiếp đến là Philippines (52, 70, 104), Singapore (47, 46, 73), Malaysia (39, 45, 90), Myanmar (9, 18, 35).
Trong ngày thi đấu cuối cùng của môn Đấu kiếm tại SEA Games 32, ở chung kết nội dung Kiếm chém đồng đội nam, 4 VĐV Nguyễn Văn Quyết, Vũ Thành An, Tô Đức Anh, Nguyễn Xuân Lợi thi đấu xuất sắc, đánh bại đối thủ đến từ Singapore với tỷ số 45-31, giành HCV. . Ảnh: Minh Quyết - TTXVN
- SEA Games 30 (năm 2019, tại Philippines): Nước chủ nhà Philippines là nhà vô địch lần đầu tiên sau 14 năm kể từ 2005. Và đội tuyển này cũng đã phá kỷ lục số huy chương của chính họ vào năm 2005. Xếp thứ hai trong kỳ SEA Games này là Việt Nam và thứ ba là Thái Lan. Đoàn thể thao Việt Nam giành được tổng cộng 98 huy chương vàng, 85 huy chương bạc và 103 huy chương đồng để kết thúc SEA Games 30 với vị trí thứ 2 trên bảng tổng sắp huy chương.
- SEA Games 29 (2017, tại Malaysia): Malaysia xếp thứ nhất với 145 huy chương vàng (huy chương vàng), 92 huy chương bạc, 86 huy chương đồng; Thái Lan xếp thứ hai với 72 huy chương vàng, 86 huy chương bạc, 88 huy chương đồng; Việt Nam xếp thứ ba với 58 huy chương vàng, 50 huy chương bạc, 60 huy chương đồng.
- SEA Games 28 (2015, tại Singapore): Thái Lan xếp thứ nhất (95 huy chương vàng, 83 huy chương bạc, 69 huy chương đồng); đứng thứ hai là Singapore (84 huy chương vàng, 73 huy chương bạc, 102 huy chương đồng); Việt Nam đứng thứ 3 (73 huy chương vàng, 53 huy chương bạc, 60 huy chương đồng).
- SEA Games 27 (2013, tại Myanmar): Thái Lan xếp thứ nhất (107 huy chương vàng, 94 huy chương bạc, 81 huy chương đồng); Myanmar xếp thứ 2 (86 huy chương vàng, 62 huy chương bạc, 85 huy chương đồng); Việt Nam xếp thứ 3 (73 huy chương vàng, 86 huy chương bạc, 86 huy chương đồng).
- SEA Games 26 (2011, tại Indonesia): Indonesia xếp thứ nhất (182 huy chương vàng, 151 huy chương bạc, 143 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (109 huy chương vàng, 100 huy chương bạc, 120 huy chương đồng); Việt Nam xếp thứ ba (96 huy chương vàng, 92 huy chương bạc, 100 huy chương đồng).
- SEA Games 25 (2009, tại Lào): Thái Lan xếp thứ nhất (86 huy chương vàng, 83 huy chương bạc, 97 huy chương đồng); Việt Nam xếp thứ hai (83 huy chương vàng, 75 huy chương bạc, 57 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ ba (43 huy chương vàng, 53 huy chương bạc, 74 huy chương đồng).
- SEA Games 24 (2007, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (183 huy chương vàng, 123 huy chương bạc, 103 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ hai (68 huy chương vàng, 52 huy chương bạc, 96 huy chương đồng); Việt Nam xếp thứ ba (64 huy chương vàng, 58 huy chương bạc, 82 huy chương đồng).
- SEA Games 23 (2005, tại Philippines): Philippines xếp thứ nhất (113 huy chương vàng, 84 huy chương bạc, 94 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (87 huy chương vàng, 78 huy chương bạc, 118 huy chương đồng); Việt Nam xếp thứ ba (71 huy chương vàng, 68 huy chương bạc, 89 huy chương đồng).
- SEA Games 22 (2003, tại Việt Nam): Việt Nam xếp thứ nhất (158 huy chương vàng, 97 huy chương bạc, 91 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (90 huy chương vàng, 93 huy chương bạc, 98 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ ba (55 huy chương vàng, 68 huy chương bạc, 98 huy chương đồng).
- SEA Games 21 (2001, tại Malaysia): Malaysia xếp thứ nhất (111 huy chương vàng, 75 huy chương bạc, 85 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (103 huy chương vàng, 86 huy chương bạc, 89 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ ba (72 huy chương vàng, 74 huy chương bạc, 80 huy chương đồng)./.
- SEA Games 20 (1999, tại Brunei): Thái Lan xếp thứ nhất (65 huy chương vàng, 48 huy chương bạc, 56 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ hai (57 huy chương vàng, 45 huy chương bạc, 42 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ ba (44 huy chương vàng, 43 huy chương bạc, 58 huy chương đồng)…
- SEA Games 19 (1997, tại Indonesia): Indonesia xếp thứ nhất (194 huy chương vàng, 101 huy chương bạc, 115 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (83 huy chương vàng, 97 huy chương bạc, 78 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ ba (55 huy chương vàng, 68 huy chương bạc, 75 huy chương đồng).
- SEA Games 18 (1995, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (157 huy chương vàng, 98 huy chương bạc và 91 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ hai (77 huy chương vàng, 67 huy chương bạc và 77 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (33 huy chương vàng, 48 huy chương bạc và 62 huy chương đồng).
- SEA Games 17 (1993, tại Singapore): Indonesia xếp thứ nhất (88 huy chương vàng, 81 huy chương bạc và 84 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (63 huy chương vàng, 70 huy chương bạc và 63 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (57 huy chương vàng, 59 huy chương bạc và 72 huy chương đồng)
- SEA Games 16 (1991, tại Philippines): Indonesia xếp thứ nhất (92 huy chương vàng, 86 huy chương bạc và 69 huy chương đồng); Philippines xếp thứ hai (91 huy chương vàng, 62 huy chương bạc và 84 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ ba (72 huy chương vàng, 80 huy chương bạc và 71 huy chương đồng)…
- SEA Games 15 (1989, tại Malaysia): Indonesia xếp thứ nhất (102 huy chương vàng, 78 huy chương bạc, 71 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ hai (67 huy chương vàng, 58 huy chương bạc, 76 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ ba (62 huy chương vàng, 63 huy chương bạc, 66 huy chương đồng).
- SEA Games 14 (1987, tại Indonesia): Indonesia xếp thứ nhất (185 huy chương vàng, 136 huy chương bạc và 59 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (63 huy chương vàng; 58 huy chương bạc và 67 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (59 huy chương vàng, 78 huy chương bạc và 69 huy chương đồng).
- SEA Games 13 (1985, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (93 huy chương vàng, 65 huy chương bạc và 59 huy chương đồng); Indonesia xếp thứ hai (62 huy chương vàng, 75 huy chương bạc và 76 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (43 huy chương vàng, 54 huy chương bạc và 51 huy chương đồng).
- SEA Games 12 (1983, tại Singapore): Indonesia xếp thứ nhất (64 huy chương vàng, 67 huy chương bạc và 54 huy chương đồng); Philippines xếp thứ hai (49 huy chương vàng, 48 huy chương bạc, 53 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ ba (49 huy chương vàng, 40 huy chương bạc, 38 huy chương đồng).
- SEA Games 11 (1981, tại Philippines): Indonesia xếp thứ nhất (85 huy chương vàng, 73 huy chương bạc và 56 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (62 huy chương vàng, 45 huy chương bạc, 41 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (55 huy chương vàng, 55 huy chương bạc, 77 huy chương đồng).
- SEA Games 10 (1979, tại Indonesia): Indonesia xếp thứ nhất (92 huy chương vàng, 78 huy chương bạc và 52 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (50 huy chương vàng, 46 huy chương bạc, 29 huy chương đồng); Myanmar xếp thứ ba (26 huy chương vàng, 26 huy chương bạc, 24 huy chương đồng).
- SEA Games 9 (1977, tại Malaysia): Indonesia xếp thứ nhất (62 huy chương vàng, 41 huy chương bạc và 34 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (37 huy chương vàng, 35 huy chương bạc và 33 huy chương đồng); Philippines xếp thứ ba (31 huy chương vàng, 30 huy chương bạc và 30 huy chương đồng).
- SEA Games 8 (1975, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (80 huy chương vàng, 45 huy chương bạc và 39 huy chương đồng); Singapore xếp thứ hai (38 huy chương vàng, 42 huy chương bạc và 49 huy chương đồng); Myanmar xếp thứ ba (28 huy chương vàng, 35 huy chương bạc và 33 huy chương đồng).
- SEA Games 7 (1973, tại Singapore): Thái Lan xếp thứ nhất (47 huy chương vàng, 24 huy chương bạc, 28 huy chương đồng); Singapore xếp thứ hai (45 huy chương vàng, 50 huy chương bạc và 47 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ ba (30 huy chương vàng, 35 huy chương bạc và 49 huy chương đồng)
- SEA Games 6 (1971, tại Malaysia): Thái Lan xếp thứ nhất (44 huy chương vàng, 27 huy chương bạc, 38 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ hai (41 huy chương vàng, 43 huy chương bạc, 55 huy chương đồng); Singapore xếp thứ ba (32 huy chương vàng, 33 huy chương bạc, 31 huy chương đồng).
- SEA Games 5 (1969, tại Myanmar): Myanmar xếp thứ nhất (57 huy chương vàng, 46 huy chương bạc, 46 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (32 huy chương vàng, 32 huy chương bạc, 45 huy chương đồng); Singapore xếp thứ ba (31 huy chương vàng, 39 huy chương bạc, 23 huy chương đồng).
- SEA Games 4 (1967, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (77 huy chương vàng, 48 huy chương bạc và 40 huy chương đồng); Singapore xếp thứ hai (28huy chương vàng, 31 huy chương bạc, 28 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ ba (23 huy chương vàng, 29 huy chương bạc, 43 huy chương đồng).
- SEA Games 3 (1965, tại Malaysia): Thái Lan xếp thứ nhất (38 huy chương vàng, 33 huy chương bạc, 35 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ hai (33 huy chương vàng, 36 huy chương bạc, 29 huy chương đồng); Singapore xếp thứ ba (26 huy chương vàng, 23 huy chương bạc, 27 huy chương đồng)
- SEA Games 2 (1961, tại Myanmar): Myanmar xếp thứ nhất (35 huy chương vàng, 25 huy chương bạc, 22 huy chương đồng); Thái Lan xếp thứ hai (21 huy chương vàng, 18 huy chương bạc, 22 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ ba (12 huy chương vàng, 16 huy chương bạc, 16 huy chương đồng).
- SEA Games 1 (1959, tại Thái Lan): Thái Lan xếp thứ nhất (35 huy chương vàng, 26 huy chương bạc, 16 huy chương đồng); Myanmar xếp thứ hai (11 huy chương vàng, 15 huy chương bạc, 14 huy chương đồng); Malaysia xếp thứ ba (8 huy chương vàng, 15 huy chương bạc, 11 huy chương đồng).