Trong quá trình lớn lên, trẻ không tránh khỏi những lúc bực bội, tức giận. Nếu không được hướng dẫn, trẻ có thể bộc lộ cảm xúc theo cách tiêu cực như la hét, đánh bạn hay làm tổn thương bản thân. Vì vậy, việc cha mẹ dạy con cách kiểm soát cơn giận là vô cùng quan trọng, giúp trẻ hình thành kỹ năng sống tích cực và ứng xử lành mạnh trong xã hội.
Làm gương cho con
Trẻ học cách kiểm soát cảm xúc từ chính cha mẹ. Khi cha mẹ giữ bình tĩnh trong tình huống căng thẳng, trẻ sẽ quan sát và học theo. Thay vì quát mắng, cha mẹ có thể dùng giọng điệu ôn hòa, nói rõ ràng quan điểm, từ đó con hiểu rằng tức giận không đồng nghĩa với mất kiểm soát.
Hướng dẫn con nhận diện cảm xúc
Cha mẹ nên giúp con gọi tên cảm xúc của mình: “Con đang thấy tức giận”, “Con cảm thấy bực mình vì…”. Khi con biết nhận diện cảm xúc, trẻ sẽ dễ dàng hiểu nguyên nhân và tìm cách giải tỏa lành mạnh thay vì phản ứng bốc đồng.
Dạy con kỹ năng hít thở sâu và thư giãn
Một cách đơn giản nhưng hiệu quả là cha mẹ hướng dẫn con dừng lại, hít thở sâu vài lần khi tức giận. Ngoài ra, con có thể tập đi ra chỗ yên tĩnh, ngồi im một lúc, nghe nhạc hoặc ôm gấu bông để dịu cảm xúc.
Tìm giải pháp thay vì đổ lỗi
Khi con nổi giận vì mâu thuẫn với bạn bè hoặc anh chị, cha mẹ nên khuyến khích con suy nghĩ cách giải quyết thay vì chỉ trích người khác. Ví dụ: “Con có thể nói với bạn thế nào để bạn hiểu con hơn?” – từ đó, trẻ học được cách giao tiếp tích cực.
Khuyến khích con bộc lộ cảm xúc bằng lời nói
Thay vì la hét hoặc đánh người, cha mẹ nên khuyến khích con nói ra cảm xúc: “Con giận vì bạn lấy đồ chơi của con”. Việc bộc lộ cảm xúc bằng lời giúp giảm căng thẳng và tạo cơ hội để người khác hiểu, chia sẻ với con.
Khen ngợi khi con kiểm soát tốt
Mỗi lần con biết kiềm chế, cha mẹ nên ghi nhận và khen ngợi. Điều này giúp con cảm thấy tự hào, có động lực lặp lại hành vi tích cực.
Dạy con giải tỏa năng lượng tiêu cực bằng hoạt động lành mạnh
Thay vì để con la hét hay đánh đập đồ vật, cha mẹ có thể hướng con sang vận động: đá bóng, nhảy dây, vẽ tranh, viết nhật ký. Những hoạt động này giúp giải phóng năng lượng, làm con nhẹ nhõm và bình tĩnh hơn.
Thiết lập quy tắc ứng xử trong gia đình
Cha mẹ nên cùng con đặt ra những quy tắc rõ ràng: không được đánh người khi giận, không ném đồ vật, thay vào đó hãy nói ra cảm xúc hoặc xin phép đi sang phòng khác để hạ nhiệt. Khi có quy tắc, con sẽ hiểu giới hạn hành vi và dần tự điều chỉnh mình.
Rèn cho con thói quen suy nghĩ trước khi hành động
Cha mẹ có thể dạy con dừng lại vài giây trước khi phản ứng, đặt câu hỏi “Nếu con làm vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra?”. Việc tập thói quen suy nghĩ trước khi hành động giúp trẻ hạn chế phản ứng bốc đồng và học cách lựa chọn cách ứng xử phù hợp hơn.
Xây dựng môi trường giao tiếp tích cực trong gia đình
Gia đình là nơi đầu tiên trẻ học cách kiểm soát cảm xúc. Nếu cha mẹ, anh chị thường xuyên la hét, cãi vã thì con dễ bị ảnh hưởng. Ngược lại, khi môi trường gia đình ấm áp, tôn trọng và lắng nghe, trẻ sẽ cảm thấy an toàn, dễ dàng học được cách kiềm chế và bày tỏ cảm xúc lành mạnh.
Kiểm soát cơn giận là kỹ năng cần được rèn luyện từ nhỏ. Khi cha mẹ đồng hành, làm gương và hướng dẫn con đúng cách, trẻ sẽ biết cách bình tĩnh trước những tình huống khó chịu, trưởng thành hơn trong suy nghĩ và ứng xử.
