Đề xuất cơ chế xử lý hình sự đối với hành vi…làm giàu bất hợp pháp

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong vừa ký Báo cáo số 362/BC-TTCP về kết quả giải quyết và trả lời kiến nghị của cử tri gửi trước kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.

Báo cáo đề cập việc cử tri nhiều tỉnh, thành đề nghị hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm ngăn chặn triệt để việc tẩu tán tài sản, thu hồi tối đa tài sản tham nhũng, công khai minh bạch và thông báo rõ để nhân dân biết số tiền đã thu hồi.

Trả lời ý kiến của cử tri, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Chính phủ luôn quan tâm chỉ đạo tăng cường thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản bị thất thoát do tham nhũng; kịp thời áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản của các đối tượng phạm tội tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản thất thoát do tham nhũng, tiêu cực ngay trong quá trình thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra…

Trong những năm qua, nhiều biện pháp tăng cường thu hồi tài sản do tham nhũng, tiêu cực được áp dụng đồng bộ. Cùng cùng với phát hiện, xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế đã chú trọng xác minh, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản của các đối tượng phạm tội tham nhũng ngay từ giai đoạn điều tra, không để tẩu tán, hợp pháp hóa tài sản tham nhũng. Khuyến khích người phạm tội tự nguyện giao nộp tài sản tham nhũng, khắc phục hậu quả thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra.

Tuy nhiên, mặc dù kết quả thu hồi tài sản tham nhũng năm sau cao hơn năm trước, song việc thu hồi tài sản tham nhũng vẫn là một trong những hạn chế của công tác phòng, chống tham nhũng. Nguyên nhân chủ yếu là do số tiền thu hồi rất lớn nhưng người phải thi hành án không có tài sản hoặc tài sản bảo đảm giá trị thấp; thời gian giải quyết các vụ việc dài, tài sản đã bị tẩu tán, che giấu hoặc tình trạng pháp lý của tài sản chưa rõ ràng. Vướng mắc về cơ chế, thể chế trong việc xử lý tài sản, làm ảnh hưởng quá trình thi hành án. Trong một số vụ án vẫn xảy ra trường hợp bỏ trốn, việc tương trợ tư pháp hình sự còn gặp nhiều khó khăn...

Để khắc phục tình trạng trên, nâng cao tỉ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, Tổng TTCP chỉ ra nhiều giải pháp quan trọng. Cụ thể, các cơ quan chức năng tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo …để phát hiện chấn chỉnh, xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm liên quan công tác thu hồi tài sản.

Tăng cường phối hợp, tích cực, chủ động hơn trong thu hồi tài sản, nhất là việc kê biên, phong tỏa, tạm giữ phục vụ cho tổ chức thi hành thu hồi tối đa tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế.

Tăng cường hợp tác quốc tế để thu hồi tài sản tham nhũng trong tố tụng hình sự; tiếp nhận, xử lý yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự của nước ngoài về thu hồi tài sản tham nhũng; đề nghị nước ngoài thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự về thu hồi tài sản tham nhũng của Việt Nam.

Xử lý dứt điểm thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế còn tồn đọng, kéo dài. Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan việc chậm thi hành một số bản án có điều kiện thi hành, tổ chức bán đấu giá nhiều tài sản bị mất giá (so với giá thị trường), nếu có dấu hiệu vi phạm phải xử lý nghiêm.

Để việc thu hồi tài sản theo bản án, quyết định của tòa án đạt hiệu quả, tránh tình trạng tẩu tán tài sản, Tổng TTCP cho biết, nêu rõ cần phối hợp, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Cụ thể, nâng cao tính trung thực, trách nhiệm trong kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức. Có hình thức xử lý nghiêm vi phạm trong kê khai tài sản, thu nhập. Có cơ chế đẩy mạnh giao dịch không dùng tiền mặt, hạn chế sử dụng tiền mặt trong việc giao dịch mua, bán các tài sản có giá trị lớn để thuận tiện kiểm soát thu nhập, truy tìm tài sản bị tẩu tán.

Chính phủ đã ban hành Nghị định 130 về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Thanh tra Chính phủ đang xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Đây là cơ sở dữ liệu có vai trò quan trọng trong phòng, chống tham nhũng và thu hồi tài sản.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp nghiên cứu, xây dựng đề án về cơ chế thu hồi tài sản không qua thủ tục kết tội, phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Đồng thời chỉ đạo Bộ Tư pháp, Thanh tra Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đề xuất cơ chế xử lý hình sự đối với hành vi làm giàu bất hợp pháp, nhằm tăng cường hiệu quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp với Bộ Tư pháp, các cơ quan nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự nhằm tăng cường hiệu quả xử lý tội phạm tham nhũng, thu hồi tài sản trong quá trình giải quyết các vụ án.