Cụ bà U90 “cạp đất mà ăn” duy nhất còn xót lại ở Vĩnh Phúc

Ở cái tuổi đã U90, nhưng cụ Khổng Thị Biện trú tại xã Xuân Hòa, thị trấn Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc vẫn còn khá minh mẫn. Có lẽ cụ là người cuối cùng ở thôn vẫn còn lưu giữ tục ăn đất sét có từ lâu đời.Cụ Biện chia sẻ: "Vài năm trước tôi vẫn đi chợ để bán món đất hun khói này đấy, nhưng giờ già rồi chỉ quanh quẩn ở nhà thôi, thỉnh thoảng vẫn có người tới mua về để ăn hay làm quà". Theo cụ Biện, giá mỗi kg đất hiện giờ khoảng 100 nghìn đồng, đồi Vàng nhà cụ là nơi có nhiều đất ăn được nhất, đất này thường được người dân trong vùng gọi với cái tên quen thuộc là đất ngói. Để lấy được đất, người lấy phải đào một hố sâu khoảng 5- 6m, sau đó lật hết lớp đất màu vàng bên trên mới đến lớp đất ngói. Sau khi đào lên, đất được đem đi phơi khô, vạc thành những miếng nhỏ theo thớ đất, cạo hết lớp đất bám bên ngoài, phía bên trong lộ ra miếng đất trắng tinh như thạch cao. Cụ Biên kể: "Bây giờ chẳng mấy ai ăn nữa, vài chục năm trước dân trên này không ai xa lạ với món này, hồi đó thì làm gì có bánh kẹo như bây giờ, từ trẻ con đến người già ai cũng ăn. Đặc biệt, những phụ nữ khi mang bầu họ rất khoái món đất ngói này, có người đi chợ là phải tìm đến hàng đất ngay để ăn vội vài miếng cho đỡ thèm, có phiên chợ tôi bán được cả gánh đất, đắt như tôm tươi".Cụ Biện nói: "Miếng ngói mùi thơm, vị bùi, càng nhai càng ngon. Ăn nhiều người còn nghiện đấy, ông nhà tôi lúc còn sống cứ cách vài ngày là phải lấy để ăn, giờ tôi gần đất xa trời rồi nhưng không có nó cũng không chịu được. Ngày xưa, có người thèm quá còn ra những nơi có đất ngói, nhặt những mảnh vụn rồi cứ thế ăn mà không cần chế biến. Nhưng giờ chả mấy người còn ăn nữa, trẻ con có nhiều bánh, kẹo ngon hơn nên không đứa nào thèm ăn đất nữa".Theo cụ biện, hiện giờ trên đồi cũng không còn mấy thứ đất ăn được này nữa, bởi con cháu của cụ đã san đi để làm nhà lên trên. "Tôi chỉ còn khoảng 1 tạ đất ăn, bán hết số đó là không còn đất để bán. Sau này khi tôi mất đi, tục ăn có lẽ sẽ cũng không còn, những gì còn lại chỉ là hoài niệm trí nhớ của nhiều người về một vùng quê nghèo" - Cụ Biện luyến tiếc. Theo tìm hiểu, tục ăn đất ngói ở Lập Thạch có từ khoảng những năm 1970 trở về trước, đất giống như dạng đất cao lanh non. Đây cũng ngôi làng duy nhất được xếp vào dạng "chuyện lạ Việt Nam" người dân đào đất để ăn như... kẹo.Trước kia, những phụ nữ mang thai thường mua đất này về để ăn. Bởi người dân cho rằng loại đất trên mát, có nhiều canxi, tốt cho thai nhi. Tuy nhiên, trên thực tế chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh điều này.Cụ Biện hong đất trên khói sim.Món đất ngói từng là đặc sản tạo nên danh tiếng cho ngôi làng này đang dần bị mai một, nhưng nó không hoàn toàn mất đi mà sẽ trở thành một phần ký ức, nét văn hóa riêng biệt chỉ có ở tại ngôi làng “độc nhất vô nhị” này mà thôi.>>> Xem thêm video: Đất hun khói - Món ăn lạ miệng của người dân Vĩnh Phúc. Nguồn: VTV 3.

Ở cái tuổi đã U90, nhưng cụ Khổng Thị Biện trú tại xã Xuân Hòa, thị trấn Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc vẫn còn khá minh mẫn. Có lẽ cụ là người cuối cùng ở thôn vẫn còn lưu giữ tục ăn đất sét có từ lâu đời.

Cụ Biện chia sẻ: "Vài năm trước tôi vẫn đi chợ để bán món đất hun khói này đấy, nhưng giờ già rồi chỉ quanh quẩn ở nhà thôi, thỉnh thoảng vẫn có người tới mua về để ăn hay làm quà".

Theo cụ Biện, giá mỗi kg đất hiện giờ khoảng 100 nghìn đồng, đồi Vàng nhà cụ là nơi có nhiều đất ăn được nhất, đất này thường được người dân trong vùng gọi với cái tên quen thuộc là đất ngói. Để lấy được đất, người lấy phải đào một hố sâu khoảng 5- 6m, sau đó lật hết lớp đất màu vàng bên trên mới đến lớp đất ngói. Sau khi đào lên, đất được đem đi phơi khô, vạc thành những miếng nhỏ theo thớ đất, cạo hết lớp đất bám bên ngoài, phía bên trong lộ ra miếng đất trắng tinh như thạch cao.

Cụ Biên kể: "Bây giờ chẳng mấy ai ăn nữa, vài chục năm trước dân trên này không ai xa lạ với món này, hồi đó thì làm gì có bánh kẹo như bây giờ, từ trẻ con đến người già ai cũng ăn. Đặc biệt, những phụ nữ khi mang bầu họ rất khoái món đất ngói này, có người đi chợ là phải tìm đến hàng đất ngay để ăn vội vài miếng cho đỡ thèm, có phiên chợ tôi bán được cả gánh đất, đắt như tôm tươi".

Cụ Biện nói: "Miếng ngói mùi thơm, vị bùi, càng nhai càng ngon. Ăn nhiều người còn nghiện đấy, ông nhà tôi lúc còn sống cứ cách vài ngày là phải lấy để ăn, giờ tôi gần đất xa trời rồi nhưng không có nó cũng không chịu được. Ngày xưa, có người thèm quá còn ra những nơi có đất ngói, nhặt những mảnh vụn rồi cứ thế ăn mà không cần chế biến. Nhưng giờ chả mấy người còn ăn nữa, trẻ con có nhiều bánh, kẹo ngon hơn nên không đứa nào thèm ăn đất nữa".

Theo cụ biện, hiện giờ trên đồi cũng không còn mấy thứ đất ăn được này nữa, bởi con cháu của cụ đã san đi để làm nhà lên trên. "Tôi chỉ còn khoảng 1 tạ đất ăn, bán hết số đó là không còn đất để bán. Sau này khi tôi mất đi, tục ăn có lẽ sẽ cũng không còn, những gì còn lại chỉ là hoài niệm trí nhớ của nhiều người về một vùng quê nghèo" - Cụ Biện luyến tiếc.

Theo tìm hiểu, tục ăn đất ngói ở Lập Thạch có từ khoảng những năm 1970 trở về trước, đất giống như dạng đất cao lanh non. Đây cũng ngôi làng duy nhất được xếp vào dạng "chuyện lạ Việt Nam" người dân đào đất để ăn như... kẹo.

Trước kia, những phụ nữ mang thai thường mua đất này về để ăn. Bởi người dân cho rằng loại đất trên mát, có nhiều canxi, tốt cho thai nhi. Tuy nhiên, trên thực tế chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh điều này.

Cụ Biện hong đất trên khói sim.

Món đất ngói từng là đặc sản tạo nên danh tiếng cho ngôi làng này đang dần bị mai một, nhưng nó không hoàn toàn mất đi mà sẽ trở thành một phần ký ức, nét văn hóa riêng biệt chỉ có ở tại ngôi làng “độc nhất vô nhị” này mà thôi.

>>> Xem thêm video: Đất hun khói - Món ăn lạ miệng của người dân Vĩnh Phúc. Nguồn: VTV 3.