Những ngày sau Tết, thời tiết thất thường khiến diễn tiến bệnh cúm mùa khó lường. Trước số ca nhiễm cúm tăng cao, nhiều người lo ngại tình trạng thiếu thuốc sẽ xảy ra, dẫn đến việc giá thuốc tăng cao hoặc khó tìm mua. Chính vì vậy, người dân có xu hướng mua thuốc Tamiflu - loại thuốc chứa hoạt chất Oseltamivir dự trữ, coi đó là biện pháp an toàn để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. 

Bị cúm, cứ uống Tamiflu là khỏi?

Tamiflu (Oseltamivir) là một loại thuốc chống virus, chủ yếu được sử dụng để điều trị cúm (influenza) do virus cúm. Cơ chế hoạt động của Tamiflu dựa trên việc ức chế enzyme neuraminidase, một yếu tố quan trọng cho quá trình nhân lên của virus trong cơ thể.

Cụ thể, virus cúm khi xâm nhập vào tế bào chủ, chúng sẽ nhân bản và tạo ra nhiều bản sao của virus mới. Để các virus con này có thể thoát ra khỏi tế bào và tiếp tục lây nhiễm các tế bào khác, chúng cần một enzyme gọi là neuraminidase. Enzyme này giúp cắt bỏ các phân tử axit sialic trên bề mặt tế bào chủ, cho phép virus con tách ra khỏi tế bào và lây lan.

Thuốc Tamiflu hoạt động bằng cách ức chế neuraminidase, ngăn không cho virus cúm thoát ra khỏi tế bào và tiếp tục lây lan. Điều này giúp giảm tải lượng virus trong cơ thể, từ đó làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh cúm và giảm thời gian bệnh nhân mắc cúm.

Không phải cứ bị cúm, uống thuốc Tamiflu là sẽ khỏi. (Ảnh minh họa).

Tuy nhiên, TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy Cho biết, không phải bệnh nhân mắc cúm nào cũng có thể điều trị bằng thuốc Tamiflu. "Tamiflu là một trong những loại thuốc kháng virus hiệu quả, có khả năng giảm nhẹ triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh nếu được sử dụng đúng cách. Nhưng loại thuốc này chỉ có thể điều trị được cho những trường hợp mắc cúm A, thuốc không có tác dụng điều trị đối với cúm B và cúm C", BS Hùng cho hay.

Bên cạnh đó, không phải tất cả các bệnh nhân có triệu chứng giống cúm đều mắc phải virus cúm. Các virus khác như: virus hợp bào hô hấp (RSV), adenovirus, parainfluenza virus hoặc bocavirus,... cũng có thể gây ra các triệu chứng giống cúm, nhưng lại không đáp ứng với Tamiflu. Khi sử dụng thuốc kháng virus này cho các bệnh lý không phải do virus cúm gây ra không chỉ không mang lại hiệu quả điều trị, mà còn có thể khiến bệnh tiến triển xấu hơn. Về lâu dài, việc lạm dụng thuốc Tamiflu có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc khiến cho việc điều trị bệnh cúm trong tương lai trở nên khó khăn và ít hiệu quả hơn. 

Với những bệnh nhân chưa từng dùng qua thuốc Tamiflu, việc tự ý sử dụng thuốc có thể gây ra dị ứng với thuốc với các triệu chứng như: phát ban, ngứa, hoặc nặng hơn là sốc phản vệ, có thể đe dọa đến tính mạng. Đối với những người bị suy gan nặng, thuốc Tamiflu không điều chỉnh liều có thể làm tăng mức độ tổn thương gan.

Khi nào có thể sử dụng thuốc Tamiflu để điều trị?

Theo TS.BS Lê Quốc Hùng, để đảm bảo an toàn cho người bệnh, việc sử dụng Tamiflu phải có chỉ định của bác sĩ, xác nhận bệnh nhân mắc cúm A thông qua các xét nghiệm chẩn đoán chính xác. Tamiflu là thuốc kháng virus, chỉ có tác dụng đối với virus cúm, vì vậy việc xác định đúng nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng.

“Thuốc Tamiflu nên được sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh, càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 48 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Đây là thời gian mà thuốc phát huy tác dụng tốt nhất, giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và thời gian mắc bệnh. Nếu bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng, có biến chứng như viêm phổi do nhiễm khuẩn hoặc virus khác, Tamiflu sẽ không còn hiệu quả và không nên sử dụng”, BS Hùng nói.

BS Hùng cũng lưu ý rằng, trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân cần phải được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao như người già, trẻ em hoặc người có bệnh nền. Ngoài ra, việc sử dụng Tamiflu cần được điều chỉnh phù hợp với từng người bệnh, đặc biệt là khi có các yếu tố như: tình trạng sức khỏe chung, mức độ bệnh lý nền hay các thuốc đang sử dụng đồng thời.  

“Thông thường, mỗi ngày bệnh nhân sẽ uống 2 viên, nhưng với những người có bệnh nền bác sĩ sẽ điều chỉnh liều cho phù hợp. Thời gian điều trị trung bình là 5 ngày nhưng cũng có thể dài hơn đối với một số bệnh nhân mắc các bệnh nền”, BS Hùng chia sẻ.