Đầu tháng 6, một người Mỹ thông báo cho đại sứ quán Nga ở thủ đô Kabul, Afghanistan rằng một phi công Liên Xô báo cáo mất tích vào năm 1987, trong cuộc chiến ở Afghanistan được phát hiện vẫn còn sống.
“Có rất nhiều tin đồn nhưng chưa có gì chắc chắn. Chúng tôi cần phải kiểm tra thông tin xem có đáng tin cậy hay không”, Gennady Sholokhov, quan chức tại Hội cựu chiến binh Nga cho biết. Đến ngày 7/6, thông tin chính thức về tên của phi công mất tích vẫn chưa được xác định.
 |
| Một phi công Su-17 (ngoài cùng bên phải)Liên Xô chiến đấu tại Afghanistan trong những năm 1980. Ảnh: evvaul.com. |
Tuy nhiên, phần lớn giới truyền thông Nga biết tin rằng họ biết danh tín của phi công. “Theo các nguồn tin của chúng tôi, chỉ có một phi công Liên Xô mất tích trong chiến tranh Afghanistan vào năm 1987, đó là trung úy Sergey Pantelyuk”, báo Kommersant cho biết.
Đừng lo lắng về anh
Sergey Pantelyuk sinh năm 1962 tại thành phố nhỏ Zernograd (Vùng Rostov, cách Moscow 1000 km về phía nam). Các bạn cùng lớp cho biết Pantelyuk là một “người lãng mạn và nhút nhát”. Pantelyuk luôn mơ về máy bay và đã ghi danh vào trường hàng không và học chuyên về trinh sát trên không.
 |
| Máy bay vận tải Liên Xô tại sân bay Kandahar, Afghanistan năm 1988. Ảnh: TASS. |
Sau khi tốt nghiệp, Pantelyuk phục vụ đầu tiên ở Georgia. Năm 1987, ông được chuyển đến Afghanistan, nơi các binh sĩ Liên Xô chiến đấu từ năm 1979, chống lại phiến quân Hồi giáo chống chính phủ Afghanistan.
Vài tháng trước khi biến mất, Pantelyuk viết cho vợ một lá thư, trong đó có đoạn “chào em thân yêu .. mọi thứ rất khác thường và thú vị.. đừng lo lắng cho anh quá nhiều”.
Chuyến bay cuối cùng
Ông là một phi công Liên Xô có nhiều kinh nghiệm với 118 phi vụ chiến đấu thành công. Ngày 27/10/1987, Pantelyuk thực hiện chuyến bay trinh sát định kỳ. Ông lái chiếc Su-17 bay qua tỉnh Kunar, miền Đông Afghanistan, nhưng máy bay đã mất liên lạc vì thời tiết xấu. Vài giờ sau, quân đội Liên Xô ở Afghanistan không thể liên lạc với chiếc Su-17. Sứ mệnh giải cứu ngay sau đó không tìm thấy bất kỳ dấu vết nào.
Một tháng sau vụ mất tích, vợ của Pantelyuk vừa mới sinh con gái nhận được thông báo từ quân đội: “Chồng của cô đã mất tích trong lúc làm nhiệm vụ. Chúng tôi chưa thể xác nhận anh ấy đã chết, chúng tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm và chờ đợi”.
 |
| Phi công Pantelyuk mất tích cùng chiếc Su-17 31 năm trước. Ảnh minh họa: Wikipedia. |
Hôm nay, con gái của Pantelyuk đã 31 tuổi nhưng cô và mẹ vẫn chưa có bất kỳ thông tin chính thức vào về số phận của Pantelyuk. Thông tin từ phía Mỹ cung cấp dấy lên hy vọng tìm thấy sự thật về ông sau hơn 3 thập kỷ.
Cuộc chiến tại Afghanistan là một gánh nặng cho Liên Xô. Hơn 15.000 binh sĩ thiệt mạng và 50.000 người bị thương. Ngoài ra, 417 binh sĩ được báo cáo mất tích, 130 người được trả tự do sau đó, hơn 100 người bị giết trong tù hoặc chết vì các lý do khác.
Người ta vẫn chưa thể xác nhận số phận của phi công Pantelyuk mà truyền thông đề cập đến. Tuy nhiên, có nhiều câu chuyện đáng kinh ngạc về những người Liên Xô mất tích ở Afghanistan.
Điển hình là trường hợp của đại tá Alexander Rutskoy, người được ví von là John McCain của Liên Xô. Đại tá Rutskoy là phó chỉ huy không quân Liên Xô ở Afghanistan. Máy bay của ông bị bắn hạ vào giữa năm 1988, gần biên giới Pakistan. Ông bị phiến quân Mujahideen bắt và tra tấn nhưng ông không cung cấp thông tin. Một tháng sau, ông được giải thoát và sau đó trở thành chính trị gia quan trọng ở Nga thập niên 90.
Mời độc giả xem video: Những hình ảnh hiếm hoi về Quân đội Liên Xô trong chiến tranh Afghanistan.