Ngành học này đang cực "hot" trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh dữ liệu đang bùng nổ mạnh mẽ trên toàn cầu, từ mạng xã hội, thương mại điện tử, y tế, đến sản xuất công nghiệp, ngành Phân tích dữ liệu (Data Analytics) đã trở thành “chìa khóa vàng” giúp doanh nghiệp hiểu khách hàng, tối ưu vận hành và đưa ra quyết định chính xác. Đây cũng là một trong những ngành học được săn đón nhất hiện nay, không chỉ bởi nhu cầu nhân lực lớn mà còn bởi mức thu nhập hấp dẫn và cơ hội phát triển rộng mở.

Ngành học Phân tích dữ liệu (tiếng Anh: Data Analytics) là ngành đào tạo chuyên sâu về cách thu thập, xử lý, phân tích và diễn giải dữ liệu nhằm rút ra thông tin có giá trị phục vụ cho việc ra quyết định, tối ưu hóa hoạt động và dự báo xu hướng trong nhiều lĩnh vực như kinh doanh, tài chính, y tế, giáo dục, sản xuất…

Một chuyên viên phân tích dữ liệu có thể giúp ngân hàng dự đoán khả năng vỡ nợ của khách hàng, giúp công ty thương mại điện tử hiểu rõ hành vi tiêu dùng, hay hỗ trợ bệnh viện phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ của bệnh tật. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay, những người biết cách “đọc” dữ liệu sẽ có lợi thế rất lớn trên thị trường lao động.

Cũng chính vì thế, phân tích dữ liệu đang trở thành ngành học được nhiều trường đại học lớn tại Việt Nam và quốc tế đầu tư đào tạo bài bản. Sinh viên tốt nghiệp ngành này có thể đảm nhận nhiều vị trí như: chuyên viên phân tích dữ liệu (Data Analyst), chuyên viên trí tuệ kinh doanh (BI Analyst), nhà phân tích khách hàng (Customer Analyst), hoặc xa hơn là nhà khoa học dữ liệu (Data Scientist) – vị trí có mức thu nhập rất cao và nhiều cơ hội thăng tiến.

Đối với những ai yêu thích công nghệ, logic và muốn góp phần vào các quyết định quan trọng dựa trên bằng chứng dữ liệu rõ ràng, đây là một ngành học đầy hứa hẹn, giàu tiềm năng và bền vững với tương lai. Theo thống kê, trong những năm gần đây, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực phân tích dữ liệu đã tăng vọt, lên tới hơn 50% chỉ trong vòng 5 năm. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số khiến dữ liệu trở thành “nguồn tài nguyên mới”, buộc các doanh nghiệp không ngừng tìm kiếm những chuyên gia có khả năng xử lý thông tin, phân tích dữ liệu và đưa ra các nhận định có giá trị thực tiễn. 

Cơ hội việc làm rộng mở cùng mức thu nhập hậu hĩnh

Các chuyên gia dự đoán rằng, trong vòng 10 năm tới, phân tích dữ liệu sẽ là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trên thị trường lao động. Bên cạnh việc thu thập, xử lý, phân tích dữ liệu bằng các công cụ và kỹ thuật riêng, người làm trong lĩnh vực Data Analytics còn trình bày dưới dạng biểu đồ, hình ảnh và đóng góp vào việc dự đoán xu hướng tương lai và đề xuất các giải pháp cải thiện.

Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới hay các công ty đa quốc gia trong lĩnh vực tài chính, chăm sóc sức khỏe, logistics đều đang đầu tư mạnh mẽ vào dữ liệu. Họ xây dựng đội ngũ chuyên trách với hàng trăm chuyên gia phân tích để theo dõi hành vi người dùng, tối ưu hệ thống, quản trị rủi ro và tạo ra các sản phẩm dịch vụ thông minh hơn. Nhân lực chất lượng cao trong mảng dữ liệu không chỉ được săn đón mà còn nhận mức đãi ngộ rất cạnh tranh, đặc biệt trong bối cảnh các doanh nghiệp đang chuyển mình số hóa mạnh mẽ.

Mức lương của ngành Phân tích dữ liệu tại Việt Nam đang ở mức khá cạnh tranh so với mặt bằng chung. Với những người mới ra trường hoặc có dưới 2 năm kinh nghiệm, thu nhập thường dao động từ 10-18 triệu đồng/tháng, chủ yếu đảm nhận các công việc thu thập, xử lý và trực quan hóa dữ liệu. Khi có từ 2-5 năm kinh nghiệm, mức lương có thể tăng lên từ 20-35 triệu đồng/tháng, kèm theo yêu cầu cao hơn về khả năng phân tích chuyên sâu và sử dụng thành thạo các công cụ. 

Đối với các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm hoặc giữ vai trò quản lý, mức lương có thể đạt từ 40-70 triệu đồng/tháng, thậm chí lên đến 100 triệu đồng nếu làm việc tại các công ty công nghệ lớn hoặc doanh nghiệp nước ngoài. Không chỉ giới hạn trong phạm vi Việt Nam, ngành Phân tích dữ liệu cũng đang tạo ra mức thu nhập rất hấp dẫn tại thị trường quốc tế. 

Để trở thành một nhà Phân tích dữ liệu giỏi, bạn cần sở hữu bộ kỹ năng toàn diện, kết hợp giữa kỹ thuật và giao tiếp. Trước hết, năng lực xử lý và phân tích dữ liệu là yếu tố then chốt, đòi hỏi kiến thức về các ngôn ngữ lập trình như Python hoặc SQL, cùng khả năng sử dụng thành thạo các công cụ văn phòng. Bên cạnh đó, bạn cần biết cách trực quan hóa dữ liệu rõ ràng, đồng thời có kỹ năng tổng hợp, trình bày kết quả một cách logic và thuyết phục. Cuối cùng, khả năng giao tiếp tốt sẽ giúp bạn truyền tải thông tin một cách hiệu quả đến cấp trên và các phòng ban liên quan, từ đó tạo ra giá trị thực tế cho tổ chức.

Tại Việt Nam, nhiều trường đại học đã mở ngành hoặc chuyên ngành đào tạo về phân tích dữ liệu nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực ngày càng cao. Có thể kể đến: ĐH Kinh tế - Luật, trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG TP.HCM), trường ĐH Kinh tế TP.HCM, trường ĐH Kinh tế Tài chính, trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội, trường ĐH Bách Khoa (ĐHQG Hà Nội)… Năm 2024, điểm chuẩn của ngành này nằm trong top cao.