Rau trai là cái tên vô cùng quen thuộc với những người sinh ra và lớn lên ở các miền quê Việt Nam. Nhắc đến rau trai, người ta nghĩ ngay đến thứ rau mọc hoang dại ở bờ mương, bãi đất trống, cứ trời mưa là rau xanh non mơn mởn. Thế nhưng, thứ rau này trước đây ít người sử dụng như một thứ rau ăn mà thường hái về làm thức ăn cho lợn và gia súc.

Rau trai xanh non mơn mởn mỗi khi trời mưa

Rau trai có tên quốc tế là commelina communis, dân gian hay còn được gọi là cây thài lài trắng là một cây mọc nhiều ở nơi đất ẩm, ruộng vườn, bờ mương hoặc dưới tán cây lưa thưa ở đồng bằng hay miền núi Việt Nam. 

Cây rau trai cao từ 25-50 cm, có lông mềm, rễ có dạng sợi mọc ở đốt, thân phân nhánh, thường ngả xuống, lá thuôn hay hình ngọn giáo, có bẹ ở gốc dài 2-10 cm, rộng 1-2 cm, không cuống. Khi ngắt ra, thân của rau trai có nước hơi nhớt nhớt. Loại rau này phát triển mạnh vào mùa mưa, cứ khi nào có cơn mưa đổ xuống là rai trai phát triển rất mạnh.

Ở miền Tây, người dân thường trồng rau trai để giữ ẩm cho vườn cây ăn quả. Cụ thể, nhiều hộ dân ở miền Tây trồng cây ăn trái như cam, xoài… đã trồng rau trai trên mặt luống để giữ độ ẩm và chống xói mòn đất do mưa. Nhờ đó, đất quanh năm ướt át, cây trái sinh trưởng tốt. Sau đó, người dân thường hái thân lá rau trai làm thức ăn cho thỏ, dê, lợn, gà, cá… Thậm chí có nơi người dần còn trồng cả hecta rau trai chỉ để phục vụ cho ngành chăn nuôi.

Rau trai giờ đây đã thành món đặc sản lạ ở thành phố

Vài năm gần đây, nhiều người bất ngờ khi biết rau trai có thể ăn được. Theo đó, một vài địa chỉ trên chợ mạng rao bán rau trai với giá lên tới 70.000 đồng/kg. Người bán giới thiệu rau trai có thể làm thành các món: rau trai xào tỏi, luộc, nấu canh cua, canh tôm, canh thịt băm, hoặc nấu cùng các loại rau khác như rau sam, ngọn mảnh bát, rau dền... thành bát canh tập tàng vừa ngọt vừa thanh mát. Thứ rau này có trong tự nhiên, không phải trồng để bán nên không sợ bị phun thuốc, vừa sạch vừa ngon.

Bạn Hoàng Dương (ở Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Thấy có người bán trên chợ mạng, mình bất ngờ vì thứ rau cho lợn ăn ở quê nay lại được bán ở thành phố. Sau đó, mình cũng tò mò mua về ăn thử xem mùi vị của nó ra sao. Quả thực rau trai xào tỏi rất ngon, có hương vị lạ so với các loại rau truyền thống. Mình kể với các chị ở công ty về món rau trai, ai cũng tròn mắt vì không nghĩ loại rau này ăn được".

Món rau trai xào tỏi

Theo Đông y, cây rau trai có tính lạnh, vị ngọt có tác dụng giải nhiệt cơ thể, chống viêm, thường được sử dụng điều trị các bệnh như viêm amidan, cảm cúm, viêm họng hay các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu, phù thũng… Cây có thể dùng chữa bệnh ở cả hai dạng cây tươi hay khô.