"Tam anh chiến Lữ Bố" là... bịa đặt
Theo Tam quốc diễn nghĩa, sau khi đánh bại Hoa Hùng, liên quân của Viên Thiệu thẳng tiến tới Hổ Lao quan – thành trì là cửa ngõ dẫn đến Lạc Dương, nơi Đổng Trác đóng quân. Bấy giờ, Đổng Trác cử Lữ Bố, nhân vật được ca tụng là "chiến thần thời Tam quốc", ra ứng chiến.
Tam quốc diễn nghĩa miêu tả rất kỹ trận chiến kịch tính giữa 3 anh em kết nghĩa Lưu Bị với Lữ Bố. Theo đó, khi Công Tôn Toản ra trận bị Lữ Bố ép vào đường chết, Trương Phi lập tức phi ngựa đón đánh.
Lữ Bố - viên tướng mạnh bậc nhất thời Tam quốc (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc).
Trương Phi và Lữ Bố đánh nhau hơn 50 hiệp, chưa rõ bên nào được thua. Quan Vũ thấy vậy xông vào giúp Trương Phi, 2 người đánh với Lữ Bố thêm 30 hiệp nữa vẫn không thắng nổi. Chỉ đến khi Lưu Bị tiếp ứng, Lã Bố mới chịu rút lui.
Theo Tam quốc diễn nghĩa, trận chiến giữa 3 Trương Phi, Quan Vũ và Lưu Bị với Lữ Bố dữ dội đến mức quân sĩ 2 bên "ngây mặt ra trông". Dân gian gọi trận chiến này là "Tam anh chiến Lữ Bố" và thường xuyên dựng lại trong các vở kịch. Trong các bộ phim truyền hình lấy đề tài Tam quốc, trận chiến giữa 3 anh em kết nghĩa Lưu Bị với Lữ Bố cũng được miêu tả rất sinh động, hoành tráng.
Tuy nhiên, Tam quốc chí của sử gia Trần Thọ khẳng định, Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi không hề xuất hiện trong sự kiện sứ quân các nơi họp mặt cùng đánh Đổng Trác. Càng không có chuyện 3 người này cùng đánh Lữ Bố.
Lưu Bị, Trương Phi và Quan Vũ cùng hợp sức đánh Lữ Bố là tình tiết rất nổi tiếng trong Tam quốc diễn nghĩa (ảnh: Sina).
Tam quốc chí chép, năm 190, Thái Tổ (Tào Tháo) về quê, đem gia sản mộ binh đánh Đổng Trác. Cùng khởi binh đánh Đổng Trác với Tào Tháo còn có Viên Thiệu, Viên Thuật, Khổng Du, Trương Mạc… Trong đó, Viên Thiệu là thế lực lớn mạnh nhất nên được tôn làm thủ lĩnh các sứ quân, Tào Tháo xếp vị trí thứ 2.
Tháng 2/191, Đổng Trác hay tin binh mã các nơi nổi dậy, bèn ép vua dời đô từ Lạc Dương đến Trường An. Tào Tháo thúc giục các sứ quân đuổi đánh, nhưng ai cũng ngại Đổng Trác quân đông nên không dám tiến. Tào Tháo một mình cất quân đi đánh Đổng Trác liền gặp tổn thất rất lớn. Cũng từ sau lần liên minh này, Tào Tháo sinh ra căm ghét Viên Thiệu.
Tháng 5/192, Đổng Trác mâu thuẫn với Lữ Bố, bị quan Tư đồ nhà Hán là Vương Doãn và Lữ Bố lập mưu giết chết. Liên quân chống Đổng Trác vì thế cũng tan vỡ, ai cũng mưu cầu lợi ích riêng, từ đó dần định ra cục diện cát cứ phân tranh thời Tam quốc.
Theo Tam quốc chí, Lưu Bị cũng khởi binh đánh Đổng Trác nhưng sớm thất bại. Thế lực của Lưu Bị nhỏ yếu, phải nương nhờ Công Tôn Toản. Sau khi Đổng Trác bị diệt, Công Tôn Toản dâng tấu xin cho Lưu Bị chức Biệt bộ Tư mã, đem quân đến Thanh Châu chống lại Viên Thiệu.
Tam quốc chí không ghi nhận Lưu Bị là một cánh quân trong liên minh chống Đổng Trác do Tào Tháo và Viên Thiệu dẫn đầu. Có thể nói, thời điểm binh mã các nơi tụ họp đối phó với Đổng Trác, Lưu Bị chỉ là một nhân vật tầm thường. Không có chuyện Lưu Bị được trọng vọng, cho ngồi ngang hàng với các thủ lĩnh như Tào Tháo, Viên Thiệu như Tam quốc diễn nghĩa mô tả.
Như vậy, trận Hổ Lao quan và trận kịch chiến giữa 3 anh em kết nghĩa Lưu Bị với Lữ Bố hoàn toàn là sự hư cấu của La Quán Trung.
Mạnh mẽ như "chiến thần", Lữ Bố cũng phải bại dưới tay Tào Tháo (ảnh: Sohu).
Theo Tam quốc chí, Lữ Bố cùng Đổng Trác dời đô đến Trường An, không có nhiều vai trò trong sự kiện liên quân do Viên Thiệu dẫn đầu đánh Đổng Trác. Ở Trường An, Lữ Bố giết Đổng Trác, bị 2 tướng dưới quyền Đổng Trác là Lý Thôi, Quách Dĩ đánh báo thù. Lữ Bố bỏ chạy khỏi Trường An, nương nhờ nhiều thế lực như Viên Thuật, Viên Thiệu, Trương Mạc cùng đối phó với Tào Tháo.
Năm 194, lợi dụng lúc Tào Tháo đem quân chủ lực đánh Từ Châu, Lữ Bố liên kết với Trương Mạc tấn công Duyện Châu. Tào Tháo sau đó quay về đánh bại Lữ Bố, tiêu diệt thế lực của Trương Mạc.
Năm 196, Lã Bố tới Từ Châu nương nhờ Lưu Bị, được Lưu Bị thu nhận cho đóng quân ở thành Tiểu Bái. Lữ Bố sau đó phản lại Lưu Bị, chiếm Từ Châu và Hạ Bì, ép Lưu Bị ra thành Tiểu Bái. Năm 199, Lưu Bị liên minh với Tào Tháo, đánh bại Lữ Bố ở Hạ Bì. Lữ Bố bị Tào Tháo ra lệnh giết chết.