Lục địa thứ 8 bị lãng quên được tìm thấy như thế nào?

Trong một nghiên cứu mới đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Địa vật lý của Hội Địa vật lý Hoa Kỳ, các nhà khoa học công bố rằng họ đã hoàn thành việc lập bản đồ hầu hết diện tích 2 triệu dặm vuông của Zealandia, lục địa lớn thứ 8 trên Trái đất, xuất hiện dưới dạng đảo New Zealand trên mặt nước.

Một nhóm nghiên cứu do Viện Khoa học Hạt nhân và Địa chất New Zealand (GNS Science) dẫn đầu đã phát hiện ra một "kho báu" khoáng sản trong địa chất dưới nước, bao gồm nhiều loại sa thạch, dung nham bazan và đá vôi. Bằng cách xác định niên đại, giải thích các dị thường từ tính và đánh dấu vị trí của chúng, nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc lập bản đồ địa lý của lục địa.

Trở lại năm 1820, một con tàu Nga vô tình phát hiện ra một bãi băng cao chót vót ở đường chân trời, chuyến đi này không chỉ đánh dấu lần đầu tiên con người chạm trán với thềm băng Fimbull ở Nam Cực mà còn chính thức tiết lộ sự tồn tại của Nam Cực.

Năm 2017, một bước ngoặt bất ngờ đã xảy ra, không ngờ 7 châu lục mà chúng ta biết thực ra lại là một khái niệm sai lầm! Vùng đất bị lãng quên này có tên là Zealandia, từng là vùng đất bị lãng quên ở phía đông nam Australia và còn được gọi là lục địa thứ 8 bị lãng quên trên Trái đất.

Mặc dù các nhà khoa học từ lâu đã suy đoán rằng một vùng đất như vậy có thể tồn tại ở Nam bán cầu, vì nó gần như chìm hoàn toàn dưới mực nước từ 1 đến 2 km và hiếm khi được nhìn thấy trong 375 năm qua, nhưng nó vẫn là một sự tồn tại bí ẩn.

Việc khám phá ra Tân Thế giới thực sự rất thú vị nhưng vẫn còn nhiều chi tiết khó hiểu về việc Zealandia được hình thành sớm như thế nào. Zealandia là một chủ đề đầy thách thức đối với các nhà khoa học. Cho đến năm 2019, khi các nhà khoa học đang vẽ bản đồ địa chất của Đảo Nam của New Zealand, họ phát hiện ra rằng vào một thời kỳ nhất định, lục địa New Zealand bị kéo dài khiến nó mỏng hơn các mảng lục địa thông thường và cũng tạo ra thứ mà sau này trở thành vỏ đại dương.

Chỉ đến tháng 9 năm nay, vụ việc cuối cùng cũng có tiến triển, một nhóm nghiên cứu quốc tế đã công bố bản đồ chi tiết nhất về Zealandia cho đến nay. Họ tiết lộ rằng lục địa còn thiếu này được hình thành vào cuối kỷ Phấn trắng cách đây 83 triệu năm. Giai đoạn lịch sử này thực ra đã bắt đầu từ 100 triệu năm trước. Nhóm khoa học GNS xác nhận giả thuyết Zealandia bị nhấn chìm, cho rằng khi lục địa Gondwana của Ấn Độ giãn ra, các mảng kiến tạo bắt đầu vỡ ra, cho phép nước biển tràn vào. Sau khi Nam Cực tan rã, lớp vỏ Zealandia cũng bị nứt, lục địa này vốn được coi là nhỏ nhất, mỏng nhất và trẻ nhất thế giới, dần dần trở nên độc lập trong quá trình tiến hóa của Gondwana và cuối cùng bị nhấn chìm trong biển.

Các nhà nghiên cứu đã thu thập các mẫu đá lửa và trầm tích cổ đại từ đáy biển ở cực bắc của Zealandia và phát hiện ra rằng những tảng đá này đã ở trạng thái ẩm ướt trong 25 triệu năm qua. Họ đã sử dụng dữ liệu mẫu để vẽ nên một bản đồ hoàn chỉnh của Zealandia. Thông qua thành phần hóa học và đồng vị phóng xạ ở các lớp sâu, các nhà khoa học đã xác định được lịch sử của các loại đá này - từ những viên sỏi sớm nhất (khoảng 130 đến 110 triệu năm trước) đến sa thạch sau này (khoảng 95 triệu năm trước) và đá bazan tương đối trẻ (khoảng 40 triệu năm trước).

Không ai có thể ngờ rằng Zealandia sẽ tiến hóa từ một mảng kiến tạo bình thường thành một lục địa với nhiều đới địa chất độc đáo, phù hợp với sự phân bố địa chất của Tây Nam Cực kéo dài từ tây bắc đến đông nam, xác nhận Nam Cực từng nối liền với Zealandia. Đây là một phát hiện đáng kinh ngạc, mở ra hy vọng rằng Atlantis sẽ là bí mật kế tiếp được tiết lộ.