Liên quan đến việc sản phụ tử vong ở BV Việt Pháp sau 2 ngày sinh thường, nhiều chuyên gia nghĩ đến nguyên nhân tử vong do băng huyết, là tai biến sản khoa thường gặp nhất. Băng huyết là tình trạng âm đạo chảy máu quá nhiều sau khi chuyển dạ có thể dẫn đến nguy cơ tử vong ở người mẹ.
PGS.TS Phạm Bá Nha, Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, băng huyết chính là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở sản phụ. Tại Việt Nam, tỉ lệ bị băng huyết khi sinh chiếm 3-8% tính chung các tuyến. Riêng tại Bệnh viện Bạch, tỉ lệ này khoảng 1% trên tổng số hơn 7.000 ca đỡ đẻ mỗi năm.
PGS Nha cho biết, băng huyết sau sinh có nhiều nguyên nhân, trong đó đờ tử cung chiếm tới 80%, ngoài ra do tổn thương sinh dục, rối loạn đông máu… Chỉ khi xác định chính xác căn nguyên mới có thể điều trị triệt để.
 |
| Băng huyết sau sinh là một trong những biến chứng khiến nhiều bà mẹ tử vong khi vượt cạn. Ảnh minh họa. |
Trong đó băng huyết do rối loạn đông máu cũng có thể do bệnh sẵn có như mắc bệnh lý máu khó đông Hemophilia, điều trị thuốc kháng đông, xuất huyết giảm tiểu cầu… hoặc rối loạn do bị chảy máu quá nhiều.
Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Bạch Mai cho biết thêm, xuất huyết sau sinh có thể ồ ạt hoặc từ từ, do đó nhân viên y tế phải theo dõi rất sát sản phụ sau sinh.
“Nếu xuất huyết ồ ạt không được phát hiện, sản phụ đã có thể tử vong do tụt huyết áp dẫn tới ngừng tim”, PGS Nha cảnh báo.
Cũng liên quan tới nguyên nhân sản phụ tử vong ở BN Việt Pháp, bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp Hà Nội chia sẻ trên Infonet, băng huyết sau đẻ luôn rình rập với các bà mẹ. Nhiều người thường nghĩ sinh mổ mới có thể bị băng huyết, tuy nhiên thực tế băng huyết sau đẻ thường cũng có. Về nguyên tắc, tử cung có thể lớn lên đến 50 lần từ lúc bình thường đến lúc thai to nhất. Điều đó có nghĩa chỉ cần tử cung giãn ra mà không co lại thì có thể hình dung như ống thoát nước mở nắp ra dẫn đến tình trạng mất máu, sốc mất máu và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
“Chỉ xơ sảy một chút là tai biến này có thể xảy ra. Cũng vì thế, việc yêu cầu phải theo dõi chặt, liên tục sản phụ 2 tiếng đầu tiên sau đẻ không phải là vô nghĩa. Nhân viên y tế sẽ phải theo dõi lượng máu âm đạo chảy ra, theo dõi khối cầu an toàn…, tử cung phải co lại thì mới ‘bịt’ được máu chảy, nếu không co lại được thì không cầm máu được”, bác sĩ Dung nhấn mạnh.
Theo đó, ngay sau khi sổ nhau, tử cung co nhỏ lại tạo thành khối cầu toàn để giúp cầm máu (ở vị trí trên bụng bệnh nhân). Nếu nhân viên y tế sờ thấy cứng, sản phụ không ra máu âm đạo thì lúc đấy mới có thể yên tâm.
Cũng theo bác sĩ Dung, việc chảy máu sau đẻ không gây đau, máu lặng lẽ chảy, trong khi đó sản phụ khi vừa sinh xong, mệt nằm thiếp đi sẽ không thể cảm nhận, nhận biết được tình trạng này. Vì thế, vấn đề là nữ hộ sinh, bác sĩ phải theo dõi sát cầu an toàn và lượng máu âm đạo chảy ra. Nếu phát hiện bất thường lập tức có biện pháp xử lý cho thuốc tăng co, kiểm tra xem có bị sót rau, có bị rách đường âm đạo, có bị đờ tử cung…
“Nếu bắt kịp thời gian chảy máu, xử lý ngay tức thì thì có thể cứu được bệnh nhân. Mất máu nhiều, không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến rối loạn đông máu, sốc mất máu… ”, BS Dung nói.
 |
| Theo bác sĩ, việc chảy máu sau đẻ không gây đau, máu lặng lẽ chảy, trong khi đó sản phụ khi vừa sinh xong, mệt nằm thiếp đi sẽ không thể cảm nhận, nhận biết được tình trạng này. Ảnh: Internet. |
Các nguyên nhân gây băng huyết sau sinh (BHSS) gồm:
Sản phụ bị rối loạn đông máu: Phụ nữ bị rối loại đông máu có thể do di truyền hoặc mắc phải như bệnh ưa chảy máu, bệnh von Willebrand (vWD), thiếu hụt yếu tố IX hoặc XI có thể gây xuất huyết nặng sau sinh, làm tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt là trong thời kỳ hậu sản.
Giảm tiểu cầu: Đây là tình trạng thay đổi huyết học phổ biến nhất liên quan đến tăng huyết áp do thai nghén. Nếu số lượng tiểu cầu giảm xuống dưới 100.000/ μlL, sản phụ sẽ có nguy cơ không thể đông máu trong và sau khi sinh.
Đờ tử cung: Sau khi sinh tử cung không co bóp. Nếu bà mẹ bị nhau tiền đạo, nhau bong non thì có thể làm tăng nguy cơ đờ tử cung, băng huyết sau sinh.
Chấn thương trong thời kỳ chuyển dạ: Có khả năng do các biến chứng như vỡ tử cung hoặc vết rách do sinh nở hoặc can thiệp phẫu thuật.
Để phòng ngừa băng huyến sau sinh, bác sĩ khuyến cáo rằng nguyên tắc chung để phòng tránh băng huyết sau đẻ cũng như các biến chứng thai kỳ là cần theo dõi thai kỳ tốt, nhằm sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ và có hướng xử trí kịp thời. Vì thế, thai phụ cần chọn cơ sở uy tín có trang thiết bị hiện đại, quy trình chăm sóc thai sản an toàn… để theo dõi thai kỳ và sinh son.