Theo số liệu báo cáo của Bộ Y tế, bệnh do adenovirus gây ra ghi nhận quanh năm, nhưng thường có xu hướng gia tăng vào tháng 9-10. Tại Hà Nội, theo số liệu thống kê của các bệnh viện, số trường hợp bệnh nhi mắc adenovirus đang có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây.
TS.BS Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết đây là virus thuộc họ adenoviridae, gồm 2 nhóm chính - gây bệnh ở chim và gây bệnh ở động vật có vú, bao gồm con người.
Người ta phát hiện adenovirus từ năm 1953, tức cách đây gần 70 năm. Hiện nay, chúng ta đã phân lập được hơn 60 tuýp huyết thanh của adenovirus và chúng được chia thành 7 nhóm từ A đến G.
Adenovirus có dễ bị tiêu diệt không?
Theo bác sĩ Thúy, adenovirus có thể lây thông qua tiếp xúc với giọt bắn từ mũi hay miệng của trẻ bị nhiễm bệnh (ví dụ, trong quá trình ho, hắt hơi…), hay qua tiếp xúc tay với đồ vật hay bề mặt chứa virus sau đó lại chạm vào miệng, mũi, mắt mà chưa rửa tay.
Một số
tuýp adenovirus có thể lây qua phân người bệnh (ví dụ, trong quá trình thay bỉm). Ngoài ra, adenovirus có thể lây truyền qua môi trường nước như bể bơi, nhưng ít phổ biến. Những biểu hiện khi nhiễm virus adeno rất giống các loại bệnh thông thường về đường hô hấp. Vì vậy, chúng dễ khiến việc phát hiện
 |
| Trẻ đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: BVCC.
|
"Adenovirus không dễ tiêu diệt. Sức sống của loại virus này khá tốt. Chúng có thể tồn tại khoảng 30 ngày nếu sống trong nhiệt độ phòng. Trong điều kiện 40 độ C, virus có thể sống trong nhiều tháng. Thậm chí, với điều kiện -200 độ C, thời gian sống của chúng có thể tính bằng năm", bác sĩ Thúy cho hay.
Virus có thể nhân lên sau khoảng 30 giờ xâm nhập vào cơ thể người. Tuy nhiên, ở nhiệt độ 56 độ C, chúng có thể mất độc lực và bị tiêu diệt trong khoảng từ 3 đến 5 phút.
Thời gian tồn tại lâu trong môi trường cùng với khả năng nhân lên cao, khiến virus càng dễ dàng lây lan nhanh trong cộng đồng.
Khi trẻ bị mắc adenovirus, cha mẹ cần làm gì?
Adenovirus có nhiều tuýp, mỗi tuýp lại có thể gây bệnh ở một số cơ quan nên biểu hiện cũng rất đa dạng:
- Sốt: Có thể sốt cao, kéo dài 5-10 ngày.
- Biểu hiện hô hấp: Ho, hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng.
- Biểu hiện tại mắt: Mắt đỏ, chảy nước mắt, tiết nhiều nghèn, mắt ngứa, cộm, mi mắt sưng nề.
- Biểu hiện tiêu hóa: Tiêu chảy, đau quặn bụng.
Theo Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, trẻ có biểu hiện sốt cao, đau họng, soi họng có 2 amidal sưng to, kèm kết mạc mắt đỏ, ho, trong vùng có nhiều người mắc adenovirus thì khả năng cao con bạn đang mắc bệnh. Lúc này, bạn cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định.
"Hiện nay, chúng ta chưa có thuốc điều trị đặc hiệu adenovirus, nhưng may mắn là bệnh thường tự ổn định sau 7-10 ngày. Điều trị adenovirus bao gồm điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ", bác sĩ Thúy nói.
Khi trẻ bị mắc adenovirus, cha mẹ nên chăm sóc trẻ như sau:
Về điều trị triệu chứng
- Hạ sốt: Hạ sốt bằng paracetamol.
- Vệ sinh mũi họng thường xuyên.
- Nếu có viêm kết mạc, cha mẹ nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần trong ngày.
- Trẻ sốt cao, nôn hoặc đi ngoài phân lỏng cần bù thêm nước. Nếu không uống được, trẻ cần truyền dịch đường tĩnh mạch.
- Khám cơ sở y tế mỗi 1-2 ngày để được theo dõi và chăm sóc y tế kịp thời.
Điều trị hỗ trợ
- Cho trẻ nghỉ ngơi.
- Uống nhiều nước, ăn đủ bữa, đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ tránh bị mất nước.
Không dùng kháng sinh để điều trị adenovirus
"Kháng sinh không có tác dụng với virus adeno. Chỉ dùng kháng sinh khi có bằng chứng của nhiễm vi khuẩn. Để phân biệt được giữa sốt do vi khuẩn và do adeno, trẻ cần phải được thăm khám cẩn thận bởi các chuyên gia và làm xét nghiệm để đánh giá", TS Đặng Thị Thúy nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia này, thông thường bệnh nhân nhiễm adenovirus ở thể nhẹ, có thể chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp trở nặng, phải nhập viện điều trị. Khi trẻ có một trong các dấu hiệu sau đây, cần đưa trẻ tới cơ sở y tế càng sớm càng tốt:
- Khó thở: Thở nhanh hơn so với bình thường (khi không sốt).
- Trẻ có dấu hiệu nguy hiểm toàn thân: Nôn nhiều, không uống được, co giật, li bì, sốt hoặc hạ nhiệt độ ở trẻ sơ sinh.
- Bệnh lý nền: Suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, bệnh lý tim mạch, hô hấp mạn tính.
Người đã nhiễm adenovirus vẫn có thể mắc lại. Bác sĩ Thúy giải thích do chúng có nhiều tuýp khác nhau, gây ra các bệnh cảnh lâm sàng không giống nhau. Không có miễn dịch chéo giữa các tuýp, vì vậy, người dân có thể nhiễm nhiều lần.
Ngoài ra, virus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và lứa tuổi, trong đó trẻ em, người lớn tuổi, mắc bệnh mạn tính thường có nguy cơ cao hơn.
Hiện nay, Việt Nam chưa có vaccine phòng adenovirus nên việc phòng bệnh cũng tương tự như phòng bệnh lây qua đường hô hấp khác. Bác sĩ Thúy khuyến cáo người dân nên tuân thủ những cách phòng bệnh sau:
- Tăng cường hệ miễn dịch: Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng đặc biệt trẻ nhỏ.
- Giữ ấm, giữ ẩm đường hô hấp, vệ sinh mũi họng hàng ngày.
- Tránh tiếp xúc nguồn bệnh, không nên đến nơi đông người trong thời gian dịch bệnh, đeo khẩu trang đúng cách.
- Vệ sinh tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn.