Mới đây, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận trường hợp bé T.V.D (2 tuổi rưỡi, ở Thanh Sơn, Phú Thọ) nguy kịch vì uống paracetamol quá liều. Gia đình bé D đã tự ý cho trẻ uống thuốc hạ sốt 500mg với liều lượng 4 viên/ngày, uống đến ngày thứ 4 thì trẻ phải nhập viện vì ngộ độc nặng…Các bác sĩ đánh giá đây là trường hợp bệnh nặng, tiên lượng tử vong nếu không được ghép gan.
Trước vụ bé trai nguy kịch vì uống paracetamol chưa lâu, cũng tại Trung tâm Sản nhi này đã từng tiếp nhận trường hợp bệnh nhi 3 tuổi tử vong do ngộ độc paracetamol. Vì thế, các bác sĩ khuyến cáo, các phụ huynh khi thấy con sốt, ho cần phải được đi khám bác sĩ chuyên khoa, dùng thuốc theo đơn, đúng liều lượng và đúng hướng dẫn, không được tự ý dùng thuốc.
Do sự phổ biến nên tình trạng sử dụng quá liều paracetamol dẫn đến ngộ độc ở trẻ ngày càng gia tăng. Theo nghiên cứu tại khoa hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung ương, năm 2002 có 6 bệnh nhân ngộ độc paracetamol và tử vong 5 trường hợp.
Paracetamol được sử dụng rất phổ biến tuy nhiên không nhiều người biết dùng thuốc quá liều có thể gây ngộ độc đặc biệt ở trẻ nhỏ.
Dấu hiệu trẻ bị ngộ độc thuốc hạ sốt paracetamol 500mg
Ở trẻ nhỏ, việc sử dụng paracetamol để giảm đau hạ sốt càng nên cẩn trọng. Khi xảy ra ngộ độc paracetamol, các dấu hiệu ở trẻ nhỏ cũng nặng hơn người lớn.
Trẻ bị ngộ độc thuốc hạ sốt paracetamol 500mg có biểu hiện bất thường chỉ sau vài giờ uống thuốc. Trẻ bắt đầu có cảm giác bồn chồn, buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi. Những biểu hiện này không rõ ràng cũng có thể do lẫn với biểu hiện cảm cúm thông thường.
Trẻ có biểu hiện nặng hơn từ 18 -72 tiếng tiếp theo: đau bụng do gan sưng to, sờ thấy gan đau. Đây là biểu hiện gan bị nhiễm độc, nếu không được xử trí kịp thời sẽ dẫn đến suy gan.
Biểu hiện người suy gan: vàng da, hôn mê, đông máu nội mạch rải rác, chảy máu,... nếu không được cấp cứu sẽ dẫn tới hạ đường huyết, tử vong.
Thực tế bệnh nhân thiếu hiểu biết trong việc dùng thuốc giảm đau hạ sốt nên bản thân họ không ý thức được ngay cả khi có biểu hiện ngộ độc. Không ít trường hợp nhập viện đều trong tình trạng suy gan nặng hoặc buộc phải ghép gan.
Cách xử trí khi trẻ bị ngộ độc paracetamol 500mg
Cha mẹ sau khi cho con uống thuốc hạ sốt paracetamol 500mg mà nhận thấy các biểu hiện bất thường cần nghĩ ngay tới việc ngộ độc paracetamol.
 |
| Các bác sĩ khuyến cáo các bậc phụ huynh cần hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc hạ sốt giảm đau cho trẻ. |
Khi con có biểu hiện bồn chồn, buồn nôn cha mẹ cần nhanh chóng gây nôn cho trẻ bằng cách cho uống nhiều nước. Khi trẻ không thể nôn, cha mẹ có thể cho con uống than hoạt tính, nước tẩy muối hoặc nước chè đặc để làm giảm hấp thu lượng độc tố vào gan. Sau đó nhanh chóng đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.
Các bác sĩ khuyến cáo các bậc phụ huynh cần hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc hạ sốt giảm đau cho trẻ.
Thông thường, thuốc hạ sốt paracetamol 500mg chỉ dành cho người lớn. Trẻ nhỏ được dùng với liều lượng thấp hơn loại thuốc hạ sốt paracetamol 250mg.
Khi con bị cảm cúm, sốt không nên tự ý dùng paracetamol điều trị quá 5 ngày. Chỉ nên dùng thuốc trong 1-2 ngày đầu với liều lượng hợp lý theo chỉ dẫn của bác sĩ. Trường hợp trẻ sốt kéo dài từ ngày thứ 3 trở đi cần được thăm khám bác sĩ và tư vấn dùng thuốc hợp lý.
Liều dùng thuốc giảm đau hạ sốt cho trẻ em thông thường là 10 - 15mg/kg cân nặng, ngày uống 3 - 4 lần. Tuyệt đối không uống quá 60mg/kg/ngày.
Trẻ bị suy dinh dưỡng, sốt cao kéo dài, chức năng gan suy giảm... hay đng phải dùng thuốc chống co giật chỉ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Cha mẹ tuyệt đối không thấy con lâu hạ sốt mà tự ý tăng liều hay dùng nhiều loại thuốc hạ sốt cùng lúc.
BS Phan Hồng Sáng, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc, Trung tâm Sản Nhi, BV đa khoa Phú Thọ cho biết, bệnh nhi T.V.D, 27 tháng tuổi, trú tại huyện Thanh Sơn được chuyển đến BV cấp cứu ngày 14/8 trong tình trạng nguy kịch do ngộ độc thuốc hạ sốt paracetamol.
Bệnh nhi vào viện trong tình trạng lơ mơ, mệt lả, sốt 38 độ, khó thở nhiều, ho khò khè, tim nhịp nhanh, phổi thông khí kém, gan to dưới bờ sườn 2 cm. Các bác sĩ chẩn đoán, bệnh nhi bị suy hô hấp toan chuyển hóa nặng (PH 7.1) trên nền viêm viêm phổi.
Gia đình cho biết, 4 ngày nay bé sốt cao từng cơn, ho khò khè nên bố mẹ cho bé uống thuốc hạ sốt paracetamol 500mg x 4 viên/ngày, đã uống 4 ngày. Trong nhà còn 1 trẻ bị sốt nhẹ, cũng đang được gia đình sử dụng liều lượng hạ sốt như cháu D.
Sau khi được bác sĩ sơ cấp cứu ban đầu, bệnh nhi được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực – Chống độc. Tại đây, bệnh nhi được đặt ống nội khí quản, thở máy, rửa dạ dày, bù kiềm.
Dù được hồi sức tích cực nhưng 2 giờ sau, bệnh nhân rơi vào hôn mê, đồng tử 2 bên co nhỏ, phản xạ ánh sáng kém, tim nhịp nhanh, huyết áp tụt, triệu chứng suy gan cấp, rối loạn đông máu nặng (PT giảm 10% trong khi chỉ số bình thường là >100%), men gan tăng cao (GOT > 10.000UI/L, GPT > 4.000 UI/L), Bilirubin tăng cao.
Các bác sĩ đánh giá đây là trường hợp bệnh nặng, tiên lượng tử vong nếu không được ghép gan.