Nhắc tới Ninh Thuận, người ta sẽ nghĩ tới bánh canh chả cá Phan Rang, nem chua Ninh Thuận, nhưng ít ai biết được rằng ở vùng đất này còn có một loại quả vốn mọc hoang dại nhưng hương vị thơm ngon, lạ miệng và cái tên nghe rất lạ tai, đó là trái da đá.
Người dân địa phương cho biết, trái da đá khi chín có vỏ mỏng, vị chua ngọt và mùi thơm rất riêng. Cây da đá vốn mọc dại ở trong các cánh rừng tự nhiên ở Ninh Thuận. Nhìn bề ngoài, trái da đá có hình tròn, kích thước gần bằng quả sấu, nhỏ nhắn, vỏ sần sùi. Khi còn xanh chúng có màu vàng, vị chua thanh, khác với vị chua của chanh, me hay sấu nhưng vẫn có mùi thơm. Khi quả chín, lớp vỏ có màu nâu hồng, nổi lên những vân nhẹ. Phần thịt bên trong khá rắn, có màu trắng ngà hoặc màu vàng.
Trái da đá khi chín có vị chua chua, ngọt ngọt và mùi thơm đặc trưng, ai ăn thử một lần cũng thích mê mẩn.
Ngoài ăn trực tiếp như một loại trái cây, người dân Ninh Thuận còn dùng quả da đá để làm nước siro, mứt, nước ép... Đây đều là những món đặc sản mùa hè được du khách ưa chuộng.
"Bạn mình lần đầu nhìn trái da đá còn nhầm lẫn đó là quả mận ở miền Bắc vì hình dáng bên ngoài khá giống nhưng mà trái da đá có kích thước bé hơn và phần vỏ cũng sần sùi hơn. Ngày nhỏ, buổi trưa mình thường cùng đám trẻ con trong xóm đi hái trái da đá để ăn, chọn những quả chín nhất, mọng nhất để ăn tại cây. Còn lại thì hái vào trong rổ hay túi bóng mang về ăn dần như một món quà vặt. Da đá nếu chín kỹ thì rất ngọt, ít vị chua nhưng nếu quả còn ương ương sẽ có cả vị chua lẫn vị ngọt.
Bây giờ, thứ quả này đã trở thành đặc sản. Ở quê mình nhiều người còn trồng vài cây trong vườn nhà để thu hoạch rồi bán ở lề đường cho khách du lịch. Mỗi kg có giá khoảng 20.000-30.000 đồng/kg", chị Chính (ở Ninh Thuận) chia sẻ.
Theo chị Chính, trái da đá thường được bán ở các con đường làng như An Xuân, An Hòa, Thủy Lợi, Hộ Diêm,... hoặc ở các khu chợ quê. Du khách đến đây thường tìm mua về thưởng thức. Chỉ cần vài chục nghìn đồng là có một mớ trái da đá chấm với muối ớt, vừa chua vừa ngọt, khá hấp dẫn. Dù không nổi tiếng như những trái nho, trái táo, nhưng loại quả dại này vẫn mang trong mình nét đặc trưng riêng về ẩm thực vùng miền, mang trong mình hương vị dân dã, thiên nhiên.
Da đá có vỏ mỏng, hình dáng khá giống với quả mận miền Bắc
Chị Ánh (người bán trái da đá ở trên chợ mạng) chia sẻ: "Da đá khi chín rộ sẽ có số lượng nhiều. Vì quả này vỏ mỏng, dễ bị giập nát nên tôi thường lấy hàng bán trong 1-2 ngày. Với những khách ở xa, khâu đóng gói và bảo quản vô cùng cẩn thận để khi đến tay khách hàng quả vẫn tròn trịu, thơm ngon.
Thứ quả này vốn mọc dại, giờ đây được người thành phố tò mò tìm mua về thưởng thức. Còn nhớ hồi đầu mới ra bán, có ngày tôi bán được vài chục cân".