Lạc tiên là loài cây leo thân mềm, thuộc họ cây dây leo, mọc dài tới gần 10 mét. Mỗi bông hoa có 5 cánh trắng cùng 5 lá đài với màu sắc đa dạng từ đỏ tươi đến xanh lam. Theo dân gian, hoa có hình dạng giống vương miện gai mà Chúa Giêsu đội khi chịu đóng đinh nên được gọi là “hoa lạc tiên”. Quả chín của lạc tiên thường có hình trứng, màu vàng hoặc tím, vị ngọt thanh.
Có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam châu Mỹ, lạc tiên được du nhập và trồng rộng rãi khắp châu Âu, rồi lan sang nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Từ lâu, loài cây này đã được sử dụng làm thảo dược hỗ trợ giấc ngủ, an thần và giảm căng thẳng.
Tác dụng đối với giấc ngủ và sức khỏe
Ngày nay, nhiều nghiên cứu hiện đại đã chứng minh tác dụng an thần của lạc tiên. Theo các nhà khoa học, chiết xuất từ hoa lạc tiên có khả năng làm tăng lượng axit gamma aminobutyric (GABA) trong não – chất dẫn truyền thần kinh giúp làm dịu hoạt động thần kinh, tạo cảm giác thư giãn, dễ đi vào giấc ngủ.
Trang Mount Sinai (Mỹ) cho biết, alcaloid trong lạc tiên còn có thể kìm hãm tác động của caffeine, nhờ đó giúp người dùng ngủ ngon và sâu giấc hơn, đồng thời giảm căng thẳng thần kinh. Ngoài ra, lạc tiên còn chứa flavonoid giúp ổn định huyết áp, nhịp tim, cải thiện lưu thông máu.
Đáng chú ý, trong cây còn có hợp chất kháng viêm, kháng khuẩn, mang lại lợi ích cho gan, thận và hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp.
Cách sử dụng lạc tiên trong đời sống hằng ngày
Người lớn tuổi bị mất ngủ, suy nhược thần kinh có thể tham khảo hai cách dùng phổ biến:
Nấu canh: Ngọn lạc tiên tươi hái về rửa sạch, có thể ngâm nước muối loãng khoảng 15 phút để loại bỏ bụi bẩn. Sau đó chế biến như các loại rau nấu canh thông thường. Món canh lạc tiên có vị ngọt nhẹ, dễ ăn, thích hợp dùng trong bữa tối.
Sắc nước uống: Dùng khoảng 8–16 g lạc tiên khô, sắc với nước uống hằng ngày. Để tăng hiệu quả an thần, có thể kết hợp thêm lá dâu hoặc tâm sen. Uống đều đặn sẽ giúp ngủ sâu, tinh thần thoải mái hơn.
Lưu ý khi sử dụng
Lạc tiên là thảo dược lành tính, tuy nhiên người bệnh không nên lạm dụng hoặc thay thế hoàn toàn cho thuốc điều trị mất ngủ được bác sĩ kê đơn. Với người có bệnh nền về tim mạch, gan thận hoặc đang dùng thuốc an thần, nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng.
Rau lạc tiên vừa là món ăn dân dã vừa là vị thuốc quý trong dân gian. Việc bổ sung lạc tiên vào chế độ ăn hoặc sử dụng dưới dạng sắc uống có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ, đặc biệt ở người lớn tuổi, mang lại giấc ngủ tự nhiên và chất lượng hơn.
