Thảo luận trước Quốc hội ngày 13/11, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) đặc biệt quan tâm đến diễn biến của tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy dẫn thống kê của tổ chức cảnh sát hình sự quốc tế Interpol, trên thế giới cứ 12 giây trôi qua có một vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản bằng việc sử dụng công nghệ cao được thực hiện trót lọt và cho rằng, ở Việt Nam, tần suất của tội phạm này chưa đến mức độ như vậy, nhưng hiện cũng đang diễn biến hết sức phức tạp, với nhiều chiêu thức, thủ đoạn phạm tội mới và xảy ra ở hầu khắp các lĩnh vực.
“Ngân hàng tưởng chừng như là nơi gửi, giữ tiền một cách an toàn nhất, song theo thống kê của Ngân hàng nhà nước, từ năm 2011 đến nay đã xảy ra 772 vụ trộm tiền tại các máy ATM và 1.967 vụ lừa đảo, chiếm đoạt tiền của khách hàng bằng thủ đoạn sử dụng công nghệ cao”, đại biểu Thủy lấy ví dụ.
Một ví dụ khác được đại biểu này dẫn ra đó là vụ sửa kết quả về kỳ thi phổ thông trung học quốc gia vừa qua.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Thủy. |
“Khi thao tác lại hành vi phạm tội với các tiện ích của máy tính, đối tượng chỉ mất 6 giây để sửa một bài thi. Với mạng internet chưa bao giờ tội phạm đánh bạc lại hoạt động một cách dễ dàng và thuận lợi như hiện nay. Các đối tượng có thể đánh bạc ở mọi nơi, mọi lúc, nhiều lần trong ngày và với số tiền không giới hạn”, đại biểu Thủy nói.
Theo đại biểu Thủy, các đối tượng đã lợi dụng triệt để công nghệ để thâm nhập vào đời sống dân sinh với đủ loại chiêu trò, thủ đoạn như sử dụng công nghệ để tạo ra số điện thoại gần giống với số điện thoại của cơ quan pháp luật, sau đó gọi điện cho người dân, thông báo số tiền của họ trong tài khoản đang liên quan đến một vụ án hình sự và yêu cầu phải chuyển ngay cho cơ quan pháp luật do chúng chỉ định để kiểm tra.
Đồng thời yêu cầu người dân phải tuyệt đối giữ bí mật để điều tra và phải chịu trách nhiệm nếu để lộ thông tin. Nhiều người vì sợ dính dáng đến pháp luật đã chuyển tiền và trở thành nạn nhân của tội phạm này.
Không chỉ lừa đảo các cá nhân các đối tượng còn hướng đến các doanh nghiệp.
Thủ đoạn mà chúng thường dùng là tạo ra các email giả gần giống với email của doanh nghiệp, chỉ khác một ký tự. Sau đó gửi email cho các đối tác của doanh nghiệp yêu cầu chuyển tiền thanh toán tiền hàng sang một tài khoản khác, với lý do tài khoản giao dịch hàng ngày đang gặp trục trặc và rất nhiều doanh nghiệp đã bị thiệt hại bởi thủ đoạn này.
Đại biểu Thủy cũng cho rằng, đối với lĩnh vực ngân hàng xuất hiện ngày càng nhiều thủ đoạn mới, như lập các trang web giả giống các trang web của các ngân sách lớn, chỉ khác một ký tự để lừa người dùng truy cập. Sau đó đánh cắp thông tin, mật khẩu của khách hàng hoặc cài đặt các thiết bị đặt trộm tại các máy ATM, sau đó đánh cắp thông tin, mã pin của khách hàng để chiếm đoạt rút tiền của họ trong tài khoản…
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho rằng, sử dụng công nghệ cao, công nghệ mạng nên hậu quả của tội phạm này gây ra thường trên một diện rộng và rất nghiêm trọng. Thậm chí, lập kỷ lục cả về số tiền chiếm đoạt cũng như số người bị thiệt hại.
“Có thể kể đến như vụ án đánh bạc trực tuyến nghìn tỷ xảy ra tại Phú Thọ và một số tỉnh vừa mở phiên tòa vào ngày hôm qua, đã thu hút hơn 42 triệu tài khoản của người chơi tham gia với tổng số tiền đưa vào đánh bạc trên 9.800 tỷ đồng, tổng số tiền phải trả thưởng cho những người tham gia đánh bạc chỉ hơn 2.600 tỷ đồng.
Như vậy, có thể thấy số tiền các đối tượng trong đường dây đánh bạc này thu lợi bất chính rất lớn”, đại biểu Thủy lấy ví dụ.
Đại biểu Thủy cũng cho rằng, đối với các vụ tiền ảo, các đối tượng đã lập ra rất nhiều sàn giao dịch, hoạt động theo mô hình đa cấp, lấy tiền thu được của người tham gia trước để trả cho người tham gia sau. Khi đã thu được một lượng lớn tiền thì đánh sập mạng và biến mất khỏi Việt Nam.
“Như vụ Nguyễn Hữu Tiến và các đồng phạm vừa qua đã lập ra các trang web để kêu gọi đầu tư tiền ảo với mức lợi nhuận là 2,5%/ngày, đã chiếm đoạt tiền của hơn 6.000 người”, đại biểu Thủy lấy ví dụ.
Với lĩnh vực ngân hàng, cho đến nay mới chỉ có 23% số vụ lừa đảo chiếm đoạt tiền của khách bằng thủ đoạn sử dụng công nghệ cao thu hồi lại được tiền. Do vậy, theo đại biểu Thủy, với tội phạm công nghệ cao, hậu quả của tội phạm là rất lớn nhưng việc thu hồi hiện đang hết sức khó khăn.
Về đối tượng phạm tội và khó khăn của các cơ quan tố tụng. Hầu hết các đối tượng phạm tội này đều am hiểu công nghệ thông tin, các đối tượng không chỉ biết dùng công nghệ để thực hiện hành vi phạm tội mà còn biết dùng công nghệ để xóa dấu vết, chống phát hiện.
Với tội phạm công nghệ cao, tính ẩn danh của tội phạm rất lớn nên rất khó khăn với các cơ quan tố tụng trong quá trình phát hiện. Khác với tội phạm truyền thống phải đến tận hiện trường để gây án, với tội phạm sử dụng công nghệ cao đối tượng có thể ngồi ở nước ngoài hay bất kỳ đâu vẫn có thể thực hiện hành vi phạm tội.
Đại biểu Thủy dẫn vụ khách hàng Hoàng Thị Na Hương làm ví dụ. Nửa đêm điện thoại của khách hàng thông báo 200 triệu đồng trong tài khoản vừa bị rút, trên thực tế đối tượng này vừa rút số tiền này tại một máy ATM ở Malaysia.
“Với tội phạm công nghệ cao chứng cứ không còn là các tài liệu, đồ vật, dấu vết, đường vân như đối với tội phạm truyền thống mà ở đây là các dữ liệu điện tử, chứng cứ điện tử nên rất khó khăn trong công tác thu thập, đánh giá. Đặc biệt, nhiều dữ liệu được lưu trữ ở máy chủ nước ngoài nên đặt ra rất nhiều thách thức đối với các cơ quan tố tụng”, đại biểu Thủy cho biết.
Đại biểu Thủy cho biết, bà đồng tình với nhận định của các chuyên gia khi cho rằng cuộc đấu tranh chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là cuộc đấu tranh mà ở đó có 3 không: Không biên giới, không tiếng súng và không có sự đối mặt trực tiếp giữa kẻ phạm tội với các nạn nhân.
Tuy nhiên, khi đã xảy ra thì quy mô rất lớn, hậu quả rất nghiêm trọng và đấu tranh phát hiện hết sức khó khăn.
Đại biểu Thủy đề nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ đến người dân các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để người dân chủ động phòng tránh. Các cơ quan tố tụng trung ương dành sự quan tâm đặc biệt cho công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cho các cán bộ tố tụng để xây dựng đội ngũ cán bộ tố tụng đáp ứng yêu cầu mới đặt ra.
Đồng thời, đề nghị Tòa án nhân dân tối cao tổng kết các vụ án xét xử trong thời gian vừa qua để ban hành các án lệ.