Sau khi khuấy đảo thị trường mạng, trái cây tạo hình Trung Quốc (TQ) như dưa lê hình thần tài, ông thọ, tiểu đồng, đỉnh vàng ngày càng được khách hàng chú ý.
Hàng loạt trái cây Việt độc đáo
Anh Duy, nhà ở quận 8, TP.HCM, một người bán trái cây tạo hình TQ qua Facebook khoe chỉ trong một thời gian ngắn đã bán được hơn 1.000 trái dưa lê thần tài, ông thọ… của TQ.
Khi mới xuất hiện tại thị trường Việt Nam, dưa lê thần tài TQ giá chỉ 20.000 đồng/trái nhưng sau khi được người tiêu dùng chú ý giá đã tăng lên 38.000-40.000 đồng/trái tùy trọng lượng. Tuy tăng giá nhưng trái cây tạo hình TQ vẫn rẻ hơn 5-10 lần so với trái cây tạo hình Việt Nam.
Để đấu với thần tài, ông thọ, tiểu đồng TQ, nhà vườn Việt cũng tung ra thị trường tết hàng loạt trái cây tạo hình mới lạ, độc đáo. Ông Võ Trung Thành, Chủ nhiệm Câu lạc bộ tạo hình trái cây ấp Phú Trí A (xã Phú Tân, Châu Thành, Hậu Giang), cho hay dịp tết năm nay, câu lạc bộ bán ra thị trường gần 10.000 trái bưởi hồ lô có in chữ Tài, Lộc với giá thấp nhất 300.000 đồng/trái, loại to đẹp 800.000 đồng/trái.
Tương tự, mùa tết năm nay, ông Trần Thanh Liêm ở quận Bình Thủy, TP Cần Thơ cho ra lò khoảng 1.000 trái dưa hấu thỏi vàng và 200 cặp dưa hấu vuông. Dưa hấu vuông giá khoảng 500.000 đồng/trái, thỏi vàng hơn 1 triệu đồng/trái.
Đáng chú ý, một số nhà vườn tại Bến Tre còn tạo hình trái dừa rất độc đáo. Cụ thể nhà vườn dùng khuôn ép từ khi trái dừa còn xanh để tạo hình các chữ: Tài, Lộc, Thọ, Bính Thân… Giá bán mỗi trái dừa in chữ khoảng 300.000 đồng. Bên cạnh đó, những trái dừa xiêm cũng được in chìm bằng chữ thư pháp Tài, Lộc, Thọ, Phúc, Bính Thân… với giá 300.000 đồng/trái, trong khi giá dừa thường chỉ 4.000-5.000 đồng/trái.
 |
| Ông Võ Trung Thành, Câu lạc bộ tạo hình ở Hậu Giang, bên những trái bưởi in hình hồ lô tài lộc, bản đồ… Ảnh: QH |
Năm nay nông dân tỉnh Đồng Tháp đã tạo hình thư pháp thành công cho những trái xoài. Theo đó, trên những trái xoài nổi bật những chữ lớn được viết theo lối thư pháp như Vạn, Năm, Mới, Mừng, Thọ… Giá bán sỉ tại vườn khoảng 300.000 đồng/trái.
Tết năm nay, trên thị trường TP.HCM còn xuất hiện dưa hấu được đắp phù điêu hình tượng Phật, khỉ, chữ Tài, Lộc… với giá bán 250.000-350.000 đồng.
Không nên ăn trái cây TQ
Trước sự tấn công dồn dập của trái cây tạo hình từ TQ, các nhà vườn Việt tuy vẫn tỏ ra tự tin vào sản phẩm của mình nhưng cũng lo lắng.
Ông Võ Trung Thành nói: “Với giá rẻ gấp nhiều lần so với các loại trái cây cùng loại của Việt Nam, trái cây tạo hình TQ sẽ “câu” được khách hàng ham rẻ. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm của TQ thế nào, có sử dụng chất bảo quản độc hại hay không thì chưa rõ”.
Nhiều nhà vườn và ngay cả người bán cũng cho hay các loại quả TQ có xử lý hóa chất nên để 1-2 tháng vẫn tươi, lá vẫn xanh. Một số người bán còn khuyến cáo trái cây tạo hình TQ chỉ để chưng chứ không nên ăn, bởi không biết có an toàn không.
Anh Toàn, chủ vườn trái cây ở Đồng Nai nhiều năm nay tạo hình cho trái cây. Anh cho biết với trái dưa lê, trong điều kiện chăm sóc bình thường thì cần 10-15 ngày mới tạo được hình thành công.
“Trong khi đó, nghe nói dưa lê TQ chỉ trong năm ngày là tạo hình thành công thì rất có thể là họ chích thuốc kích thích. Hơn nữa, người bán quảng cáo dưa lê TQ tươi 1-2 tháng thì phải tiêm chất bảo quản mới tươi lâu như vậy. Do vậy, người mua cẩn thận không nên ăn và nên để xa tầm tay trẻ nhỏ” - anh Toàn khuyến cáo.
Không ít khách hàng cũng cho rằng mua trái cây tạo hình trong nước có nguồn gốc rõ ràng, khi chưng xong có thể ăn ngon như trái bình thường chứ không như trái cây TQ chỉ chưng chứ không thể ăn.
Để thắng hàng TQ
Ông Võ Trung Thành lý giải trái cây tạo hình trong nước giá cao hơn TQ do để tạo ra nó rất công phu, tốn nhiều công sức, thời gian và chi phí. Đơn cử với trái bưởi, đầu tiên phải chọn khuôn, sau đó chọn trái, trái nào to, phát triển tốt nhất vườn được chọn để tạo hình...
“Quy trình tạo hình rất phức tạp và còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời tiết. Chính vì vậy để có được những cặp bưởi đẹp, tỉ lệ thành công thường chỉ đạt 50%. Tức cứ trung bình 100 cặp bưởi thì có 50 cặp bị loại vì da bưởi bị cháy, chữ nổi không đều, bị sâu đục” - ông Thành lý giải.
Mặt khác, một số nhà vườn có tạo hình trái cây cũng cho biết thật ra nhiều năm nay giá không tăng cao. Nguyên nhân là do hiện nay rất nhiều người đã làm được trái cây tạo hình, nguồn cung khá dồi dào chứ không còn quá khan hiếm như trước đây.
Nhìn nhận về vấn đề này, TS Nguyễn Văn Hòa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam, nói người nông dân Việt rất sáng tạo khi đã tạo được những loại trái cây tạo hình độc, lạ bán dịp tết có giá trị cao. Đây có thể xem là hướng đi vào thị trường ngách rất hiệu quả.
Song TS Hòa cũng khuyến cáo nhà vườn nên cải tiến cách làm, ứng dụng mạnh mẽ khoa học kỹ thuật để giảm chi phí sản xuất, tăng tỉ lệ thành công qua đó giảm giá thành sản phẩm.
“Hiện có một số nhà vườn đã liên kết với các công ty có các kỹ sư nông nghiệp và đã thành công. Nhưng một số nhà vườn ham lợi trước mắt đẩy giá tăng ảo thì sẽ bị người mua tẩy chay, kịch bản rớt giá có thể xảy ra” - ông Hòa cảnh báo.
Không dám ăn, sao lại dâng tổ tiên?
Cúng tổ tiên không cần của ngon, vật lạ mà chỉ cần lễ bạc lòng thành. Nhưng đồ cúng phải sạch sẽ, tươi ngon thể hiện sự kính trọng đến ông bà, tổ tiên. Nếu cúng những trái cây không chất lượng (như trái cây tạo hình TQ, ảnh), đến người phàm còn không ăn được thì sao lại dâng lên tổ tiên.
Miền Bắc có ngũ quả, miền Nam có cầu vừa đủ xài. Mâm trái cây ngày tết không chỉ đẹp mà ngon để sau khi cúng xong con cháu có thể hưởng lộc, gia đình quây quần. Bởi thế trái cây tạo hình trong nước phải hướng đến tính truyền thống và phải ngon, sạch.
GS VÕ TÒNG XUÂN
Các nhà vườn Việt cho biết thường chỉ tạo hình trái cây liên quan đến ngày tết như tài lộc, thỏi vàng… chứ không tạo hình người. Bởi đã làm đồ cúng thì không nên cúng trái cây hình người, nhất là hình thần tài, ông thọ như dưa lê TQ. Thêm nữa cũng chẳng ai dám khi cúng xong cắt dưa lê hình thần tài, ông thọ… TQ ra ăn hoặc vứt vào sọt rác.