Mikhail Khodorkovsky, cựu giám đốc Tập đoàn dầu mỏ Nga Yukos nổi tiếng là một người giàu có và nhiều quyền lực tại Nga. Ông từng là tỉ phú giàu nhất xứ sở bạch dương khi sở hữu số tài sản trị giá 15 tỉ USD, theo thống kê của Tạp chí Forbes (Mỹ).
 |
| Trùm dầu khí Mikhail Khodorkovsky (ảnh nhỏ) và nhà tù giam giữ ông suốt 1 thập kỷ. |
Sáng ngày 25/10/2003, trùm dầu khí đã bị các nhân viên Cơ quan An ninh liên bang bắt giữ với các tội danh trốn thuế, tham ô và gian lận. Ông lĩnh án 10 năm tù, thi hành tại nhà tù ở Siberia - giáp biên giới với Trung Quốc.
Trong phòng giam rộng 12m2, Khodorkovsky sở hữu 2 chiếc giường, một chiếc để ngủ còn chiếc kia để thư giãn hay nghiên cứu. Trong thời gian thụ án, Khodorkovsky bị tước bỏ mọi hoạt động trí óc, ông không được đọc sách, chiếc tivi duy nhất được đặt trong phòng giải trí với các tù nhân khác.
Pyotr Shchedrov, người từng bị giam chung phòng với Khodorkovsky trong thời gian 3 tháng, từ tháng 6 đến tháng 9/2004, nay đã mãn án cho biết, ấn tượng đầu tiên về trùm dầu khí là nụ cười rạng rỡ hiện trên khuôn mặt khi bước chân vào phòng giam.
Shchedrov cho biết cựu tỷ phú có tính cách rất hòa đồng, thân thiện, bắt nhịp rất nhanh với cuộc sống mới. "Ông ấy điềm tĩnh, thanh thản, không bao giờ cao giọng, thích cười và nói chuyện về cuộc sống cũng như triết lý".
Ngoài ra, Khodorkovsky được các bạn tù nhận xét là một người hào phóng và rất lịch sự, sẵn sàng chia sẻ sách báo và đồ ăn, thậm chí còn trả tiền luật sư bào chữa cho bạn tù của mình.
Cựu tỷ phú cũng từng tuyệt thực để phản đối việc giới chức nhà tù đối xử không công bằng với một người bạn tù, luật sư của Khodorkovsky, Anton Drel, cho biết.
Theo các quản ngục, Khodorkovsky không bao giờ dọn dẹp phòng giam mà hay để những người khác làm việc đó và từ chối dùng đồ ăn trong nhà tù. Hàng tuần, trùm dầu khí này thường bỏ đi quần áo lót và khăn trải giường của mình. Khodorkovsky hay nhắc đi nhắc lại rằng, mình là người của công chúng ngay cả khi ở trong tù và mỗi lời nói ra đều có ảnh hưởng.
Tuy vậy, thời gian trong tù, Khodorkovsky thường xuyên bị mất ngủ và phải dùng đến thuốc an thần.
Không chỉ có vậy, ông còn từng bị kẻ xấu tấn công trong lúc đang ngủ. “Hắn dùng dao đâm vào mặt tôi. Mục đích của hắn là mắt tôi nhưng rất may, lại trượt vào mũi. Sau đó, một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ đã chỉnh hình lại cho tôi. Tôi đã phải khâu vài mũi nhưng hiện vết thương hiện không còn rõ nữa”, cựu chủ tịch tập đoàn dầu mỏ Yukos chia sẻ về những tháng ngày ở tù.
Dù vậy, ông luôn tỏ ra lạc quan cho dù đang phải sống trong những ngày đen tối nhất của cuộc đời: "Mất hết tài sản và không thể sống tự do ở bên ngoài, tôi lại cảm thấy bản thân được tự do về tinh thần. Tôi sống độc lập với tất cả mọi thứ, ngoại trừ lương tâm và niềm tin của tôi. Cuộc sống của tôi mới chỉ bắt đầu".
Ngày 20/12/2013, sau 1 thập kỷ sống sau song sắt nhà tù, Tổng thống Nga Putin đã ký lệnh ân xá cho Mikhail Khodorkovsky.