Tròn vai vốn là điều đáng trân trọng, nhưng khi nó bị đặt lên quá nhiều kỳ vọng và so sánh, nó dễ biến thành gánh nặng. Để sống an yên và hạnh phúc, mỗi người cần học cách cân bằng, buông bỏ và hiểu rằng, không ai có thể hoàn hảo trong mọi vai trò.
Vì sao tròn vai dễ biến thành áp lực?
Kỳ vọng xã hội và gia đình
Trong văn hóa Việt Nam nói riêng và Á Đông nói chung, chuẩn mực về một người đàn ông, phụ nữ lý tưởng được khắc họa rất rõ. Người phụ nữ phải vừa giỏi việc nước vừa đảm việc nhà, vừa nuôi dạy con cái, vừa giữ nếp sống gia phong. Người đàn ông phải làm trụ cột kinh tế, mạnh mẽ, thành đạt và có trách nhiệm lo toan mọi việc lớn nhỏ.
Những kỳ vọng này, dù xuất phát từ mong muốn tốt đẹp, nhưng vô tình đặt lên vai mỗi người gánh nặng phải làm thật tốt, dẫn đến sự căng thẳng triền miên.
Tác động của mạng xã hội
Thời đại 4.0 mang đến nhiều cơ hội kết nối, nhưng cũng khiến chúng ta dễ rơi vào cái bẫy so sánh. Chỉ cần mở mạng xã hội, bạn sẽ thấy hình ảnh những bà mẹ khéo léo, những gia đình hạnh phúc, những cá nhân thành công rực rỡ. Khi đối chiếu với bản thân, nhiều người cảm thấy mình kém cỏi, chưa làm đủ, chưa tròn vai, từ đó tự gây thêm áp lực.
Nỗi sợ bị đánh giá
Tâm lý sợ mất điểm trước gia đình, bạn bè hoặc đồng nghiệp khiến nhiều người cố gắng gồng gánh hơn khả năng của mình. Không dám thừa nhận sự mệt mỏi, không muốn nói “tôi cần giúp đỡ” hay “tôi không làm được”, họ chọn cách im lặng và tiếp tục chịu đựng. Đây chính là mầm mống dẫn đến stress, trầm cảm hoặc những rạn nứt trong quan hệ gia đình.
Hệ quả của việc luôn cố tròn vai
Sức khỏe tinh thần suy giảm: Cảm giác bất an, lo âu, mất ngủ, dễ cáu gắt.
Mất kết nối với chính mình: Quá bận rộn làm vừa lòng người khác khiến nhiều người không còn biết mình thực sự muốn gì.
Quan hệ gia đình rạn nứt: Nghịch lý ở chỗ, càng cố gắng tròn vai thì càng dễ mệt mỏi, dễ bùng phát mâu thuẫn.
Hiệu suất công việc giảm: Ôm đồm nhiều vai trò khiến bạn khó tập trung, từ đó kết quả lại không như mong đợi.
Làm thế nào để thoát khỏi áp lực tròn vai?
Chấp nhận sự không hoàn hảo
Không ai có thể toàn diện trong tất cả. Thay vì cố làm vừa lòng tất cả mọi người, hãy chấp nhận rằng bạn có quyền chưa giỏi, chưa đủ, thậm chí thất bại. Điều quan trọng là bạn vẫn đang cố gắng sống hết mình.
Xác định điều ưu tiên
Mỗi giai đoạn của cuộc đời có một trọng tâm khác nhau. Khi mới lập gia đình, có thể ưu tiên việc xây dựng tổ ấm. Khi đã ổn định, bạn có thể tập trung phát triển sự nghiệp. Biết chọn điều cốt lõi giúp bạn bớt áp lực phải “tròn” trong mọi mặt.
Học cách chia sẻ và nhờ giúp đỡ
Trong gia đình, hãy chia sẻ trách nhiệm với bạn đời, cùng nhau gánh vác thay vì để một người kiệt sức. Ở nơi làm việc, hãy học cách ủy quyền, phối hợp thay vì ôm đồm. Đôi khi chỉ cần nói ra: “Anh/Em cần hỗ trợ” đã đủ giúp áp lực nhẹ đi một nửa.
Tập yêu thương bản thân
Nhiều người quá chú trọng tròn vai với người khác mà quên mất chính mình cũng cần được quan tâm. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Khi bạn khỏe mạnh và vui vẻ, bạn mới có thể làm tốt vai trò trong gia đình và xã hội.
Thực hành cân bằng cảm xúc
Các phương pháp như thiền, yoga, viết nhật ký, hoặc đơn giản là một buổi đi bộ ngoài trời có thể giúp bạn giải tỏa căng thẳng, tái tạo năng lượng. Thay vì dồn nén cảm xúc, hãy tìm cách lành mạnh để giải phóng nó.
Hai chữ tròn vai là khát vọng đẹp, phản ánh tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm trong cuộc sống. Tuy nhiên, nếu biến thành áp lực vô hình, nó có thể lấy đi sự bình an và hạnh phúc. Mỗi người cần học cách chấp nhận giới hạn, biết buông bỏ đúng lúc, và coi đủ đầy trong khả năng quan trọng hơn hoàn hảo trong mọi vai trò.
Sống hạnh phúc không phải là trở thành người tròn vai trong mắt tất cả, mà là biết sống thật với chính mình và trân trọng từng nỗ lực nhỏ bé mỗi ngày.
