Giải mật máy bay tàng hình Mỹ duy nhất bị bắn rơi

Ngày 27/3/1999, đêm thứ 4 trong chiến dịch của liên quân ở Serbia, một chiếc máy bay ném bom tàng hình F -117 Nighthawk của Mỹ bị bắn rơi khi trên đường quay trở lại căn cứ không quân Aviano ở miền Bắc Itlay sau khi đánh bom một mục tiêu gần Belgrade.

Trung tá Không quân Mỹ Darrell P. Zelko đồng thời là cựu chiến binh từng tham gia cuộc Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 cho hay khi đang bay trên máy bay tàng hình cất cánh từ căn cứ không quân Holloman, New Mexico đến Italy có mã hiệu radio liên lạc là "Vega 31" đã bị lực lượng phòng không Serbia gần Novi Sad bắn hạ.

Ông Zelko làm nhiệm vụ trên chiếc máy bay được mệnh danh là bất khả chiến bại nhưng chiếc F -117 vẫn bị lực lượng Serbia bắn hạ. Làm thế nào mà lực lượng phòng không Serbia có thể bắn rơi máy bay tàng hình đầu tiên và duy nhất của Mỹ đã mở ra một cuộc tranh luận lớn. 

Theo Serbia, thiết bị của hệ thống phòng không Belgrade có thể phát hiện máy bay tàng hình bằng việc sử dụng một số hệ thống radar của Liên Xô đã được cải tiến. Đặc biệt, những cải tiến liên quan đến sử dụng các bước sóng dài để kích hoạt hệ thống radar phát hiện các máy bay tàng hình ở cự ly tương đối thấp. Khi đó, radar của máy bay đối phương bị ảnh hưởng khi các cửa ra vào khoang chứa bom được mở để thả bom 2.000 lb.

Hơn nữa, Serbia đã theo dõi sóng vệ tinh của Mỹ và đồng minh qua tần số UHF và VHF (tần số này chủ yếu là không được mã hóa và xảy ra 12 năm sau - trong chiến dịch quân sự “Bình minh Odyssey" của phương Tây ở Libya). Lực lượng phòng không Serbia đã áp dụng chiến lược đánh du kích bằng tên lửa SA-3 (tầm bắn 15 km), tức là không bật hệ thống radar, "đánh lừa" F-117 bay đến khu vực cách bệ phóng tên lửa 13 km mới phóng tên lửa SA-3.

Trung sĩ Dragan Matic cho biết, máy bay tàng hình bị phát hiện ở khoảng cách 50 - 60 km và radar tên lửa đất đối không đã được bật lên trong thời gian không quá 17 giây để ngăn chặn chiến thuật SEAD (Suppression of Enemy Air Defenses) chế áp hệ thống phòng không đối phương của NATO.