Suy giảm trí nhớ (hay còn gọi là chứng hay quên) là tình trạng chức năng ghi nhớ của não bộ suy giảm hoặc quá trình vận chuyển thông tin về vỏ não bị ngưng trệ. Người bị suy giảm trí nhớ thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin, hình thành ký ức mới hay tái hiện lại các sự việc đã xảy ra trong quá khứ. Tình trạng này có thể làm cho trí nhớ và khả năng tư duy kém dần theo thời gian, thậm chí làm tăng nguy cơ dẫn đến sa sút trí tuệ hoặc bệnh Alzheimer.

Theo VTV, khi bước vào tuổi già, nhiều người cao tuổi và gia đình thường xem nhẹ tình trạng hay quên, cho rằng đây là quy luật lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, sự suy giảm trí nhớ vượt quá mức sinh lý có thể là dấu hiệu sớm của rối loạn nhận thức - một vấn đề sức khỏe tâm thần ngày càng phổ biến.

Theo TS.BS Nguyễn Thị Phương Mai - Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, rối loạn nhận thức là tình trạng suy giảm các chức năng như trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ, định hướng và khả năng sinh hoạt hằng ngày, vượt quá quá trình lão hóa thông thường.

Thống kê cho thấy, năm 2020 thế giới có hơn 55 triệu người mắc sa sút trí tuệ; con số này dự kiến tăng lên 139 triệu vào năm 2050. Với rối loạn nhận thức nhẹ, tỷ lệ mắc ở người từ 65 tuổi trở lên dao động 10-20% và có xu hướng gia tăng theo tuổi.

Rối loạn nhận thức được chia thành hai mức độ. Rối loạn nhận thức nhẹ khiến người bệnh vẫn sinh hoạt tương đối độc lập nhưng đã suy giảm rõ rệt trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng tập trung. Khoảng 1/3 trường hợp có thể tiến triển thành sa sút trí tuệ trong vòng 5 năm. Rối loạn nhận thức nặng (sa sút trí tuệ) ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tự chăm sóc, trong đó bệnh Alzheimer chiếm khoảng 60-70% ca bệnh.

Các dấu hiệu cảnh báo gồm: quên thường xuyên các sự việc mới xảy ra, hỏi lặp lại nhiều lần; khó tìm từ khi giao tiếp; lúng túng với công việc quen thuộc; nhầm lẫn thời gian, địa điểm; thay đổi tính cách, dễ cáu gắt hoặc thu mình.

Ảnh minh hoạ/Internet

Người mắc chứng suy giảm trí nhớ dễ bị tự ti và cảm thấy bất lực, từ đó tránh xa các hoạt động xã hội. Điều này cũng có thể gây ra cảm giác cô đơn và trầm cảm.

Đặc biệt, suy giảm trí nhớ có thể do tiềm ẩn các bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được điều trị kịp thời, các bệnh này có thể tăng nặng dần và gây nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh.

Các bác sĩ khuyến cáo, người cao tuổi và gia đình cần theo dõi sát những thay đổi về trí nhớ, hành vi và khả năng sinh hoạt. Khám sớm không chỉ giúp làm chậm tiến triển bệnh mà còn nâng cao chất lượng sống, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Một chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp bảo vệ não bộ, sử dụng thực phẩm chức năng giúp tăng cường trí nhớ, tập thể dục, giảm căng thẳng trong cuộc sống. Học hỏi những điều mới, chơi trò chơi trí não và tham gia các hoạt động xã hội… giúp kích thích trí não, phòng ngừa suy giảm trí nhớ. Ngủ đủ giấc giúp não bộ nghỉ ngơi và để phòng ngừa suy giảm trí nhớ. Hạn chế rượu bia. Uống quá nhiều rượu bia có thể ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn, ngay cả khi tác dụng của rượu đã hết. Kiểm soát huyết áp, cholesterol và đường huyết: các bệnh này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và những dạng suy giảm trí nhớ khác.

Một số trường hợp suy giảm trí nhớ có thể cần sự can thiệp y tế, bao gồm cả việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, thay đổi lối sống luôn là bước quan trọng để cải thiện và duy trì sức khỏe trí não.