Nghiên cứu tại Nam Phi tiết lộ bất ngờ về độc lực của Omicron

Công trình này được đăng tải trên medRxiv ngày 12/1, do nhóm chuyên gia tại Trường Y tế Công cộng, Đại học Cape Town, Nam Phi, thực hiện.

Nhóm chuyên gia so sánh kết quả của đợt dịch thứ 4 tại Nam Phi và làn sóng lây nhiễm trước đó. Họ nhận thấy mức độ nghiêm trọng đợt dịch mà biến chủng Omicron chiếm đa số đã giảm đáng kể so với trước đó.

Để thực hiện nghiên cứu này, các tác giả sử dụng dữ liệu tính toán về lây nhiễm và tiêm chủng được thu thập ở tỉnh Western Cape, Nam Phi. Các tình nguyện viên gồm 5.144 F0 của đợt dịch thứ 4 và 11.609 F0 từ 3 làn sóng Covid-19 trước đó. Trong đó, ở đợt dịch thứ 4, các bệnh nhân được chẩn đoán mắc Covid-19 từ ngày 14/11/2021 đến 11/12/2021. Toàn bộ bệnh nhân đều từ 20 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, nhóm chuyên gia cũng kiểm tra tải lượng virus của những người được chẩn đoán nhiễm Omicron, lây nhiễm không rõ nguyên nhân và khả năng bảo vệ của vaccine trước biến chủng mới.

Tỷ lệ bệnh nhân 20-39 tuổi ở làn sóng thứ 4 chiếm 64% và cao hơn hai đợt dịch hai (49%) và ba (44%). Trong làn sóng thứ 4, tỷ lệ người đã tiêm đủ hai liều là 38%, một liều là 5%.

Kết quả cho thấy tỷ lệ F0 chuyển nặng, nguy kịch do Omicron thấp hơn đáng kể so với các đợt dịch trước đó. Đặc biệt, ở những người nhiễm Omicron đã tiêm ít nhất hai liều vaccine Covid-19, nguy cơ nhập viện giảm 28%, nguy cơ tử vong giảm 59%.

Tất cả kết quả đều dẫn tới kết luận nguy cơ tử vong của người nhiễm Omicron thấp hơn so với Delta. Trong cả đợt dịch thứ 3 và thứ 4, người đã tiêm chủng đều được bảo vệ tốt hơn.

Ở cả 4 đợt dịch, tỷ lệ mắc thêm bệnh lý đi kèm của các F0 đều tương đương nhau. Song, virus gây suy giảm miễn dịch ở người type I (HIV-1) có tỷ lệ cao hơn trong đợt 4 và 4. Ngoài ra, khi F0 mắc Covid-19 sau tiêm vaccine, hầu hết bệnh nhân đều không nghiêm trọng.

Do đó, nhóm chuyên gia kết luận trong làn sóng Covid-19 thứ 4 tại Nam Phi, độc lực của Omicron thấp hơn những biến chủng trước đó, góp phần giảm 25% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong do Omicron so với Delta.

Theo các tác giả, nghiên cứu này là công trình đầu tiên đo lường mức độ nghiêm trọng của biến chủng mới và hiệu quả bảo vệ của vaccine trong đợt dịch thứ 4 lại Nam Phi.

Nhóm chuyên gia cũng chỉ ra một số hạn chế trong nghiên cứu của mình như khó xác định tỷ lệ mắc các bệnh lý đi kèm – yếu tố quan trọng có thể ảnh hưởng nguy cơ nhập viện, tử vong; loại trừ trẻ em ra khỏi dự án vì tác động của Omicron với nhóm tuổi này khác người lớn và rất hiếm gặp.

Nam Phi đã trải qua thời gian gia tăng nhanh chóng các ca mắc Covid-19 vào tháng 11/2021 khi Omicron xuất hiện. Với hơn 50 đột biến trên bộ gene Omicron (B.1.5.29) được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm các biến chủng đáng quan ngại chỉ sau vài ngày phát hiện. Nó từng được cảnh báo có khả năng né tránh miễn dịch và lây truyền cao hơn những biến chủng đáng quan ngại khác.

Tỉnh Gauteng của Nam Phi là nơi đầu tiên phát hiện ca nhiễm Omicron vào cuối tháng 11/2021. Chỉ sau một tuần, quốc gia này chính thức bước vào làn sóng Covid-19 thứ 4 với số ca nhiễm biến chủng mới chiếm đa số. Ba tuần sau, các quan chức y tế cho biết làn sóng Covid-19 tại Gauteng đã đạt đỉnh. Và chỉ một tuần rưỡi sau đó (cuối tháng 12/2021), Nam Phi cũng bước vào đỉnh dịch.

Ngày 14/1, Bộ trưởng Y tế Joe Phaahla thông báo Gauteng đã “chính thức thoát khỏi đợt dịch thứ 4”. Quyền giám đốc Viện Quốc gia về các bệnh truyền nhiễm Nam Phi Adrian Puren dự báo các khu vực khác của nước này sẽ kết thúc làn sóng Covid-19 hiện tại vào cuối tuần tới.

Các bằng chứng cho thấy Omicron có độc lực thấp hơn, song, nhóm chuyên gia của Đại học Cape Town nhấn mạnh không phải vì thế mà chúng ta chủ quan. Bởi ngay cả loại virus ít độc lực hơn vẫn có thể gây áp lực cho hệ thống chăm sóc sức khỏe nếu vaccine bị suy giảm hiệu quả.

Trong khi đó, một số nhà virus học khá thận trọng và đưa ra cảnh báo trái ngược với những gì được dự đoán. nCoV vẫn tiếp tục biến đổi và nó có thể sẽ không tiến hóa một cách dễ dàng theo hướng gây bệnh nhẹ hơn.